Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1991, Qupperneq 76

Náttúrufræðingurinn - 1991, Qupperneq 76
FERLIN í KVIKUHÓLFUM - BLÖNDUN OG SNERTIKÆLING Ljóst er að í einu og sama kvikuhólfinu geta verið samtímis til staðar gjör- ólíkar bergkvikur, t.d. súr kvika og basísk, kvikur sem einar sér leiða til basalts og rýólíts (líparíts) eða gabbrós og granófýrs þegar þær storkna. Fað lítur út fyrir að í sumum tilvikum hafi súra kvikan orðið til við kristöllun- arþróun úr basísku kvikunni, cn í öðrum tilvikum virðast hinar ólíku kvikur ekki vera venslaðar á þennan hátt heldur alls óskyldar. Þær hafa þá annað hvort báðar borist inn í kvikuhólfið utan frá, en frá mismunandi stöðum, mynd- aðar við mismunandi skilyrði, eða súra kvikan hefur orðið til í kvikuhólfinu við það að grannberg þess (veggirnir) bráðnaði. Fleira getur reyndar komið til. Það er ljóst að örlög kvikanna undir þessum kringumstæðum geta verið margvísleg. Tvennt virðist algengast. Annars vegar gerist það að kvikurnar blandast og til verða kvikur sem að efnasamsetningu eru millistig hinna, allt eftir hlutföllum blöndunnar. Stundum virðist eins og þessi blöndun gangi ekki auðveldlega og í bergi, sem orðið hefur til úr svona kvikum, eimir gjarnan eftir af illa blönduðum einingum þeirra. Hins vegar virðist það koma fyrir að ólíkar kvikur ná alls ekki að blandast í kvikuhólfum. Líklega gerist þetta helst þegar hitastigsmunur kvikanna er mikill þegar þær snertast og ef umtalsverð hreyfing á sér stað á kvikum í hólfinu. Þá gerist það við snertingu kvikanna að sú heita kælist á snertiflötum við kaldari kvikuna og verður stíf og þannig hindrast blöndun. Við þetta yfirhitnar hins vegar kaldari kvikan (sú súra). Þá lækkar seigja hennar og hún getur smogið um injóar rásir og sprungur sem hún annars getur ekki. A myndinni sem tekin er í innskotinu í Eystra-Horni sést tvíkvikuberg, dökkt basalt og Ijós granófýr, sem myndar margslungna flækju af dökkum basalt- bólstrum og brotum í ljósum granófýrpokum. Basaltið er gjarnan sundurskorið af örfínum æðum úr granófýr. Ljósm. Páll Imsland. Páll Imsland Náttúrufræöingurinn 61 (1), bls. 70, 1991. 70
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.