Samvinnan - 01.10.1948, Qupperneq 10

ingar eru sjómenn eða hafa að öðrum
kosti verið það.“ fHið síðaia átti við
um sjálfan liann).
Séu aðstæður og uppeldi tekið til
greina, er enginn hlutur eðlilegri.
Hver einasti Færeyingur er raunveru-
lega fæddur á sjávarbakkanum. „Smá-
strákarnir eru fyrstu mannverur, sem
menn liitta, hvar sem á land er gengið
í færeyskri byggð,“ segir á einum stað
í nýútkominni bók um Færeyjar.
„Þeir hafast alltaf við í flæðarmálinu,
við lendinguna. Þangað stefna fyrstu
spor jreirra. Þar eru þeir öllum stund-
um, vetur og sumar, hverju sem viðr-
ar. Þeir hlaupa um hleinarnar og sulla
í lánni, útiteknir með rauðar hendur
af kulda og seltu. Hugir jreirra eru
rígbundnir við sjóinn, er síðar verður
starfssvið jreirra, og hinzti legstaður
margra. . . . Enginn Færeyingur man
þá stund, er hann tók fyrsta skipti í
ár.“
Jarðvegur er víða grunnur og mag-
ur á Færeyjum. Náttúruauðæfi hafa
lítil fundizt önnur en mórinn og
nokkuð af kolum á Suðurey. En auð-
æfum hafsins, kringum eyjarnar, eru
engin takmörk sett. Færeyingar tóku
þegar að stunda fiskveiðar við ísland
og Grænland, er þeir eignuðust full-
komnari skip. Jafn duglegir, djarfir
og nægjusamir sjómenn og Færeyingar
eru, vekur það enga undrun, að þeir
munu nú eiga hlutfallslega stærsta
veiðiskipaflota á Norðurlöndum, að
30—40 togurum meðtöldum.
Við sáum í Klakksvík á Borðey veg-
legan minnisvarða drukknaðra sjó-
manna, hetja, er fallið höfðu í barátt-
unni fyrir föðurlandið. Nöfn heilla
skipshafna voru höggin á steina, er
stóðu í röð kringum minnisvarðann.
Mikil sjósókn hefur krafizt stórra
fórna, einnig gefið mikið í aðra hönd.
Gleggst merki þess er fiskveiðiflotinn
sjálfur. Þess verður maður og var,
hvert sem ferðast er um Færeyjar.
Við ókum með bíl yfir Vogey þvera,
frá Sandavog til Flotaklettur, héldum
þaðan með litlum mótorbát til Vest-
mannahavn á Straumey, og aftur það-
an með bíl góðan spöl, um Kvivik og
Leinum til Kollefjord, og loks með
áætlunarbátnum „Streymur“ um
Strandar og Tofte til Þórshafnar. Það
fór ekki fullur dagur í allt þetta ferða-
lag, en Jrað gefur nokkra hugmynd um
farartæki og fjarlægðir á Færeyjum.
Samgöngur eru yfirleitt góðar. Bæir
og byggðir, sem leið okkar lá um,
báru vott almennrar velmegunar, en
engrar auðæfasöfnunar.
Færeyingum græddist fé á stríðsár-
unum, en þeir munu ekki hafa beðið
tjón á sálu sinni. Þess vegna eiga þeir
nú miklum framförum og auknu póli-
tísku frelsi að fagna. Til skamms tíma
var engin skömmtun hjá þeim. í búð-
um var margs konar varningur, sem
hvergi hefur verið fáanlegur á Norð-
urlöndum, nema ef til vill í Svíþjóð.
Heilbrigð þjóðræknishreyfing hefur
átt auknu fylgi að fagna með Færey-
ingum. Baráttan fyrir verndun tung-
unnar er óefað merkilegasti þáttur
þeirrar hreyfingar og eftirtektarverð-
astur — að dómi íslendinga.
Við sátum, dálítill hópur, að te-
drykkju á heimili einu í Sandavog.
Húsbændunum hafði eg kynnzt fyrst
á samkomu í kirkjunni tveimur
klukkustundum áður. Nú röbbuðum
við saman eins og gamlir kunningjar,
sem hittast eftir langan aðskilnað.
„Getum við ekki sungið,“ sagði að-
komumaður, „mér falla þessir söngvar
svo vel, í færeyskri Jrýðingu.”
„Já, en pabba falla þeir ekki í geð,“
svarar einn sona húsbóndans. „Hon-
um finnst enginn kristindómur vera í
söngvum og sálmum séu þeir ekki á
dönsku.“
„Það er nokkuð til í því,“ svarar
gamli maðurinn hrærður. „Orð lífsins
var mér fyrst boðað á því máli og eg
get ekki fellt mig við að þessum gömlu
góðu sálmum og söngvum sé breytt.“
„Ekki getur þú vænzt þess, pabbi,“
segir pilturinn með ákefð, „þó að þú
lærðir ekki annað en dönskun í skóla,
að færeysk æska, sem nú les dönsku í
skólunum, eins og hvert annað útlent
mál, taki hana fram yfir sitt eigið móð-
urrnál."
Mér fannst eg geta skilið þá báða.
Gamli maðurinn svaraði engu. Æskan
hefur hvort eð er síðasta orðið, í Fær-
eyjum eins og annars staðar .
„Við skiljum allt, Færeyingar,"
sagði Joensen prófastur í ræðu sinni.
Hann talaði dönsku vegna hinna
dönsku gesta á hátíðinni. Hann hafði
í vissum skilningi rétt fyrir sér. Hugs-
anlegt var að hjá þeim töluðust fjórir
menn við og notuðu sitt málið hver,
dönsku, færeysku, norsku og íslenzku,
og skildu hver annan. En þar fyrir er
ekki sagt að færeyska eigi ekki fullan
rétt á sér sem sérstök þjóðtunga við
hlið hinna Norðurlandamálanna.
Öðru nær.
Þrátt fyrir þá sérstöðu, sem dönsk
tunga hefur til skamms tíma notið í
Færeyjum ("færeysku mátti nefnilega
Frá Mýnesi.
10