Samvinnan - 01.10.1948, Side 40

FRA FRÆNDÞJÓÐ OKKAR,
FÆREYINGUM
(Framhald, af bls. 9.)
anir um, án þess að það bæri mikinn
sýnilegan árangur, eins og til dæmis
heimilisguðrækni, leikmannastarf að
kristindómsmálum, sunnudagaskóla,
æskulýðsstarf, sjómannatrúboð o. fl.
JAFN MIKIÐ og nú er ferðast mætti
vænta þess að íslendingar taki að venja
komur sínar til Færeyja. Við þurfum
að fá hugmyndir okkar uni það land
endurskoðaðar. Norræna félagið hér
hefur hafizt handa um útgáfu á rit-
safni um Norðurlönd, með ágætri bók
um Færeyjar. Hefur bókaforlagið
Helgafell vandað útgáfuna. Síðari
hluti bókarinnar er myndasafn gott,
en eg fyrir mitt leyti tel það vöntun
að henni fylgir ekki uppdráttur. Bók
þessi bætir úr brýnni jrörf og ættu allir
skólar og bókasöfn á landinu að eign-
ast hana.
Við megum hvorugir við því, Fær-
eyingar og íslendingar, að rjúfa göm-
ul ættar- og menningartengsl. Færey-
ingar eru Islendingum næstir og ná-
skyldastir allra þjóða. Feður okkar
lögðu upp samtímis úr Noregi og bú-
setti annar bróðirinn sig á Færeyjum
en hinn sigldi til íslands. Til forna
komu íslendingar einatt við í Færeyj-
um á ferðum sínum milli landa, og
hafa að líkindum stundum heilar
skipshafnir haft þar vetursetu. Til
þess benda svonefndar „Islandstóftir",
sem eru víða til á Færeyjum og teljast
til merkilegustu fornleifa þar. Eins og
bóndinn, sem flytur í sjávarþorpið
eða bæinn, gefur nýja heimilinu sínu
nafn gamla bæjarins í sveitinni, þann-
ig notuðu þeir gömul norsk staðheiti
í hinum nýju heimkynnum. Staða-
nöfn á færeysku landabréfi norðan frá
Ennisbjargi og suður til Akrabjargs,
eru algeng bæði í Noregi og á íslandi.
Raunverulega er sama tunga töluð
enn í Vestur-Noregi, Færeyjum og á
íslandi. Norskt landsmál og færeyska
lætur þess vegna í fyrstu frekar illa í
okkar eyrum, líkt og afbökuð íslenzka.
íslendingar og Færeyingar hafa bú-
ið frá öndverðu við mjög svipuð kjör.
Meinleg örlög þoldu þeir engu verr en
við. Það var gæfumunurinn, að ísland
lá norðar í Atlantshafi en Færeyjar.
í þeim iiluta konungsríkisins Dan-
mörk, sem Færeyjar heitir, er minnsta
Jrjóð Norðurlandi. Á hún sína sögu og
þjóðmenningu, sitt eigið mál, sitt eig-
ið flagg og sínar eigin framtíðarvonir,
sem að minnsta kosti íslendingar, —
næst minnsta jtjóðin, — ættu að geta
skilið og virt.
ESBJERG — ATHAFNABÆRINN Á
JÓTLANDSSTRÖND
(Framhald af bls. 12.)
jressa mergð með Jrví að líta í markaðs-
skála fiskiskipahafnarinnar í Esbjerg,
þar sem afli fiskiskipanna er seldur á
uppboðum daglega.
Bezt er að koma Jrangað um kl. 7 að
morgni. Meðfram markaðsskálanum
sem er opinn að hafnarbakkanum, sem
fiskibátarnir liggja við, eru 12 bátar
að losa afla sinn. Aflinn er ísvarinn og
er skipað upp í lyftum, sem lyft er með
bómurn bátanna. Aflinn er losaður á
borð, til flokkunar. Fiskurinn er
flokkaður eftir stærð og tegundum í
kassa, sem taka 35 kg. og eru hafðir
7000 kassar til taks daglega. Aflinn er,
eins og áður segir, aðallega rauð-
spretta, þær þyngstu um 6 kg., þær
minnstu um J4 kg., en minni rauð-
sprettum er sleppt lifandi í sjóinn aft-
ur. Talsvert er af bæði ýsu og þorski.
Dálítið af sandhverfu, sandkola, lepp-
flúru og einstaka smáhákarl.
Síld er ekki veidd nema á haustin
og ekki nema lítið.
Vinnan í markaðsskálanum hefst kl.
3, en kl. 7 byrjar uppboðið. Á töflu
við innganginn er skráður afli sá, sem
bjóða skal upp. Landað var að þessu
sinni úr 32 bátum, alls 97900 kg. rauð-
spretta, 12400 kg. ýsa, 4750 kg. þorsk-
ur og 14750 kg. ýmiskonar fiskur og
að auki 10 liákarlar. Uppboðið geng-
ur fljótt og greiðlega. Varan er seld
hæstbjóðanda, sem leggur merkispjald
sitt á kassana. Allur fiskurinn er seld-
ur eftir skamma stund og fer magnið
að mestu leyti til útflutnings. Fiski-
mennirnir fá fiskinn greiddan við af-
hendingu, til jafnaðar um 60 aura á
kg. af rauðsprettu, og kr. 1—1,40 fyrir
Jrorskinn. 1,5% af andvirði aflans
rennur til ríkisins, 1,5% til stjórnar-
nefndar markaðsskálans, sem hefur
um 100 manns í Jrjónustu sinni, við
flokkun og ræstingu.
Kassarnir, sem fiskurinn er seldur
í, eru þegar fluttir burtu og lestaðir.
Um hádegið er skálinn þveginn og
tómur og tilbúinn að taka á móti afl-
anum næstu nótt og morgun. Umsetn-
ing þessa dags, sem hér er sagt frá,
var með minna móti. Árið 1946 var
heildaraflamagnið 50.000 tonn að
verðmæti um 43 millj. króna.
Ýmsar raddir eru uppi um það, að
rauðsprettustofninn í Norðursjó þoli
ekki svo mikla veiði. Hafa verið gefin
út ströng fyrirmæli um stærð veiddra
fiska, og svo virðist, sem nægilega
rnörg ungviði séu til þess að fylla í
skörðin.
Við höfnina eru geymsluhús út-
flutningsfyrirtækjanna, niðursuðu-
verksmiðjur og hraðfrystihús. Rauð-
sprettan er flutt í kæliskipum til Bret-
lands og seld þar. Einnig til Þýzka-
lands. ('Hernámssvæði Vesturveld-
anna). Þorskur og ýsa eru einkum seld
til Belgíu og Svisslands.
Bátar þeir, sem veiðarnar stunda,
eru um 40 lestir að stærð. í lestinni
eru þá um 17 tonn af möluðum ís,
auk þess sem hún rúmar um 25 tonn
af fiski. En það magn aflast ekki nema
í beztu veiðiferðum. F'ram í bátunum
er klefi fyrir 4 háseta og eldhús. Elda-
vélin brennir gasi af stálflöskum. Aft-
ur í bátnum er 100 hestafla vél og
hýbýli formanns og vélamanns. Bát-
urinn er 10—14 daga í veiðiferð og
leitar þá um flest mið Norðursjávar-
ins.
ÞEIR HAFA SANNAÐ, AÐ ÞJÓÐIR
GETA UNNIÐ SAMAN
(Framhald af bls. 17.)
rök, að telja verður að þeim verði
sórni sýndur.
Hið síðara er, að Rússar taka ekki
þátt í þessum teknisku fundum fram-
kvæmdaráðsins. Rússar hafa til þessa
látið ECA afskiptalaust, er því sleppir
að þeir nota fundi nefndarinnar sjálfr-
ar til þess að halda áfram „kalda stríð-
inu“. En Rússar hafa ekki á neinn
hátt torveldað, að Austur-Evrópu-
löndin hefðu samvinnu við ECA og
tækju þátt í störfum stofnunarinnar.
Vitaskuld er það alls endis óvitað,
hversu lengi þessi afstaða verður ofan
á. Það er þó vitað, að ríkisstjórnir Pól-
lands og Tékkóslóvakíu álíta, að það
sé hagur fyrir þær að teljast til ECA.
40