Samvinnan - 01.12.1952, Blaðsíða 7

uðu herðarnar ungu og hvöss augun
urðu óskeikul á línu og forra. Þá var
það einn dag að Lorenzo rakst á smá-
mynd, sem drengsnáðinn liafði höggv-
ið í marmarabrot. Undrandi og hrif-
inn tók hann Michelangelo með sér
í höll sína, setti hann til borðs með
sonum sínum og klæddi eins og þá.
í höllinni var samankomið val skálda
og listamanna og clrengurinn drakk í
sig framandi kenningar. Hann kynnt-
ist háleitum boðskap Platos og lestur
kvæða Dantes vakti hjá honum nýj-
an hæfileika, ljóðagerð. Hann samdi
77 sonnettur, einlægar og sem höggn-
ar út úr sál hans.
Sál hans var jafn háleit og sumra
gömlu spámannanna, full af háleitum
sýnum og einlægri siðvendni. Þó var
skaphöfn hans áfátt í mörgu. Heimtu-
frekur var hann og tilfinninganæmur
og livassyrtur úr hófi fram. Hann nef-
brotnaði eitt sinn, er hann tókst á
við elclri og sterkari vinnufélaga; þetta
lýti fylgdi honum alla ævi óg hafði
djúp áhrif á hann. Hann, sem tilbað
fegurðina, sannfærðist um, að sjálfur
væri hann hræðilegastur allra rnanna.
Ef til vill var hann ekki fallegur ung-
ur maður, en árin gerðu ógleyman-
legt hrukkótt andlitið og ljósbrún
augun full spámannlegri ást og trega.
Lorenzo dó 1493, og þegar Piero,
sonur hans, fann ekkert betra fyrir
Michelangelo að gera en búa til snjó-
karla í hallargarðinum, flýði hann frá
Flórenz og flæktist suður til Rómar.
Fyxsta meistaraverk sitt gerði
Michelangelo í Róm. Það er mynd af
Maríu, þar sem hún heldur Jesús
Kristi látnum á hnjám sér. Þetta er
eina myndin, sem hann hjó nafn sitt
á, því eitt sinn heyrði hann talað um,
að hún væri eftir annan listamann.
Nótt eina læddist hann inn í kirkj-
una, þar sem myndin var geymd, og
meitlaði nafn sitt á fótstallinn. Þessi
mynd stendur nú í Péturskirkjunni.
Þegar Júlíus II varð páfi, gerði
hann stórfenglegar áætlanir um bygg-
ingu stórhýsa og minnismerkja, sem
höfðu ærið oft hans heilagleika að
miðclepli. Þannig hraðaði hann eftir
mætti niðurrifi gömlu Péturskirkj-
unnar, svo honum mætti sjálfum
auðnast að leggja hornsteininn að
hinu nýja guðshúsi. Michelangelo var
þá í Flórenz, en Júlíus, sem dreymdi
Eitt síðassta verk Michelangelos, er „dauðinn togaði i frakkalaf hans“, eins og hann orðaði það, var
hin viðfrcega þakhvelfing Péturskirkjunnar i Ilóm, sem sést á þessari mynd af Péturstorginu.
unr að reisa sjálfum sér stærsta graf-
hýsi veraldar, sendi eftir honum, lista-
manninum með stórfenglegustu hug-
myndirnar.
Þannig byrjaði vinátta þeirra, sem
þó líktist alltaf meir togstreitu en vin-
áttu. Júlíus varð hrifinn af uppdrátt-
um Michelangelos af grafhýsinu. Það
áttu að vera ekki færri en 40 styttur
af helgum mönnum og spámönnum
umhverfis líkbörur páfans.
Michelangelo fór til Carrara eftir
marmara, en þegar hann kom að
krefja hans heilagleika um greiðslu
Ein frœgasta Madonnumynd, Michelangelos, köll-
uð Doni Madonnan, er geymd i fceðingarborg
hans, Flórenz.
flutningskostnaðarins, lét páfinn, sem
nú átti í dýrri styrjöld, reka hann á
dyr. Michelangelo sendi páfa mergj-
að skammabréf, en flýði síðan burt úr
Páfaríkinu. Páfinn heimtaði, að Flór-
enz bannfærði Michelangelo, en
nokkrir vitrir og stilltir Flórenzbúar
gáfu Michelangelo sendiherragrið
borgarinnar og sendu hann á fund
páfa, sem kenndi í brjósti um lista-
manninn og tók hann með sér- til
Rómar.
Júlíusi hafði nú verið talin trú um,
að það væri óheillavænlegt að láta
byggja grafhýsi í lifanda lífi. Þar að
auki voru málarinn Rafael og Bra-
mante, yfirsmiður við Pétursk.irkjuna,
fullir afbrýði gagnvart Michelangelo.
Þeir töldu Júlíus á að láta Michel-
angelo mála loftið í einkakapellu páfa,
Sistinsku kapellunni. Michelangelo
mótmælti, en árangurslaust. Páfinn
hafði talað. f næstu fjögur ár var
Michelangelo í raun og veru fangi,
fyrst páfa, en síðar eigin innblásturs.
Aldrei hafði neinum listamanni
verið fengið slíkt verkefni. Sistinska
kapellan er dimmur, mjór salur og
lofthæðin meiri en breiddin. I.oft-
hvelfingin er sundurskorin með eins-
konar þakgluggum, sem mynda erfið
horn og ósamstæðar boglínur. Allt
þetta loft, 10.000 ferfet, átti að fylla
með myndum í fresco. Frescomyndir
7