Samvinnan - 01.12.1952, Page 24

Vetrarskipið Miaca
(Framh. aj bls. 13)
var, að það gæti flutt í lest 2500 tunn-
ur sílclar. Þá heyrðist ekki nefnd smá-
lestatala á skipum. Skipstjóri á „Mi-
aca“ var Tönnes Wathne, en sagt var
að Ottó réði öllu, ef hann var með.
Miðvikudaginn fyrsta í sumri, sem
mun liafa verið 26. apríl, lagði Miaca
út af Fáskrúðsfirði til norðurfarar, en
skipið komst aldrei lengra en norður
á rnóts við Norðfjörð fyrir ís . . . A
föstudagsmorgun 28. apríl kl. 10 var
skipinu hleypt á land með fullri ferð.
Varð um leið ketilsprenging. Um
þetta kvað einn hagyrðingnr:
Miaca hitti rnæðu staud,
rninnst þá gekk í haginn.
Keyrði svo í kvalastrand
kóngs á bænadaginn.
Farþegi, senr var með skipinu, hef-
ur skýrt Ásnrundi greinilega frá öll-
um atburðunr. Fíonum farast meðal
annars svo orð:
„. . . Þegar kom móts við Gerpi,
mættum við ísspöng, senr sýndist vera
bæði þétt og stór unrnráls. Var þá
siglt til lrafs og komumst við í auðan
sjó eða vök . . . Við héldunr eftir vök-
inni og konrumst móts við Norðfjarð-
arflóa. Þá var ísbreiðan svo þétt . . .
að ekki varð lengra konrizt. Þá vildi
skipstjórinn, Tönnes Watlrne, snúa
við og freista að konrast á Suðurfirð-
ina. En Ottó Wathne sagði: „Nei, við
skulum til Seyðisfjarðar á næsta norð-
urfalli.“ Nú konr fimmtudagur. Okk-
ur rak nú með ísnunr suður . . . Grisj-
aði ísinn á fallaskiptunum, svo auð
vök sást að Barðsneshorni. Var nú,
eftir skipun Ottós, skipinu lraldið í
vökina og farið norður víkina. Þegar
kom að Horni . . . sást lrvergi í auð-
an sjó norður undan. Vildi nú Tönn-
es halda suður . . . svo skipið festist
ekki alveg í ísnunr, en Ottó Wathne
var ósveigjanlegur frá sínu fyrra
áformi. Var skipið í ísnum sunnan við
Hornið undir ófærunr hönrrum yfir
föstudagsnóttina. Undir morguninn
tók það lítilsháttar niðri og kom að
því nokkur leki.
Á skipinu voru sex kvenmenn, þar
á nreðal Guðrún, kona Ottós Wathne.
Líka voru nokkrir farþegar . . . Var
nú nrörgunr farið að líða hálfilla og
ekki nrikið sofið þá nótt.
Um kl. 7 á föstudagsmorgun á flóð-
inu losnaði skipið og ísnum kippti
sundur suður Sandvíkina. Var þá sett
full ferð á skipið og því stefnt suður.
Átti að lrleypa því í land í Sandvík,
en ísinn sýndist alls staðar svo þéttur,
að ekki virtist viðlit að brjótast í gegn
nm hann. Var því haldið áfram á
fullri ferð. Þegar kom að Gerpi, var
þar samföst ísspöng, en auð vök suð-
ur með landi að sjá. Nú var því ekki
annað hægt en hleypa skipinu á
spöngina með fullri ferð og brjótast
í gegn. Þetta tókst. Skipið komst gegn
um ísspöngina, en það brotnaði á það
svo stórt gat, að útlit var fyrir, að dæl-
urnar hefðu ekki við að dæla sjónum
út. Var þá opnuð lest og tveir 200
punda rúgmjölssekkir settir í gatið.
Við það minnkaði lekinn svo, að dæl-
urnar höfðu við.
Líka var unnið að því að láta vél-
ina kasta út hverju, sem hendi var
næst, til að létta skipið.
Nú var margháttað líf á skipinu:
Kvenfólkið kveinaði og margir karl-
menn sýndust slegnir. Ottó Wathne
með sinni þrumuraust skipandi fyrir
um allt og öllum. Hann sagði við
Guðrúnu konu sína, þegar hún og
hinar konurnar komu kveinandi af
liræðslu, þar sem hann stóð sem bjarg-
fastur klettur og skipaði fyrir: „Nú er
ekki tími til að gráta. Farið þið und-
ir þiljur, ef þið eruð hræddar, og ver-
ið ekki fyrir hér.“
Þrátt fyrir allar aðgerðir jókst alltaf
sjórinn í skipinu. Vökin lá opin með
Gerpi inn með Vaðlalandi. Nú kom
annar vélamaðurinn upp og sagði, að
svo mikill sjór væri kominn í véla-
rúmið, að búast mætti við ketilspreng-
ingu á hverri stundu. Væri því full-
komin lífshætta að vera niðri í véla-
rúminu.
En nú var ekki miskunn hjá Manga.
Ottó stappaði fótum í þilfarið og skip-
aði honum niður og kynda undir kötl-
unurn sem unnt væri. Þannig var böðl-
azt áfram unz skipið rann upp á klöpp
utan við Vaðlahöfn. Var það allt jafn
snemrna, að skipið rann upp á klöpp-
ina og ketillinn sprakk, enda sögðust
vélamennirnir hafa orðið að standa £
kné í sjó.
Fólkið fluttist í land í skipsbátnum.
Veoalenoclin var um 4 faðmar, osr
kornust allir í land, svo að engan sak-
aði neitt eða vætti fót. Þegar Ottó
Wathne kom upp á klöppina síðast-
ur allra, vatt hann sér við, leit á skip-
ið og sagði í viðkvæmum róm: „Far
þú vel, Miaca.“
Slík urðu endalok Miaca, Vetrar-
skipsins, sem reynzt hafði þingeysk-
um samvinnumönnum slíkt happa-
fdey.
Vafalaust tel ég, að þingeysku sam-
vinnumennirnir hafi tekið undir nreð
Ottó Watlme, þegar þeir fréttu uöi
afdrif skipsins, og sagt: Far vel, Miaca.
Engir munu hafa átt því skipi meira.
að þakka en þeir.
Til er rnynd af Miaca, tekin á Seyð-
isfirði á afmælisdegi eiganda skipsins
og útgerðarmanns hinn 13. ágúst
1887. Þá mynd, ásamt myndum þeirra
Wathnebræðra, vildi ég gjarnan sjá
varðveitta í samkomusal eða í skrif-
stofunr K. Þ., til minningar um hinn
einstæða atburð, vetrarsiglingu skips-
ins til Norðurlands 1887 og komu
þess til Húsavíkur.
Ég hef dvalið hér nokkra stund við
komu Miaca til Húsavíkur 2. apríl
1887. Við höfum heyrt um afdrif skips-
ins í hafísnum við Austurland vorið
1888.
Korna skipsins var einn þáttur í því
ævintýri, er gerðist þegar álagafjötr-
ar illrar verzlunar og aldalangrar ein-
angrunar íslenzkn þjóðarinnar brustu
fyrir atbeina þingeyskra samvinnu-
manna. Koma skipsins tryggði fram-
tíð og tilveru Kaupfélags Þingeyinga
öllu öðru framar.
Síðan þessi eftirminnilegi atburður
gerðist hefur samvinnufélagsskapur-
inn á íslandi stöðugt verið í sókn,
stöðugt verið að nema ný héröð og
ný verksvið, unz svo er komið, að sam-
vinnufélög starfa við hverja höfn og
í öllum atvinnugieinum þjóðarinnar.
Fimmtán árum síðar en Miaca
sigldi með vetrarforðann inn á Húsa-
víkurhöfn, eða fyrir réttum fimmtíu
árum síðan, stofnuðu þau kaupfélög,
24