Samvinnan - 01.01.1956, Qupperneq 24

Samvinnustefnan er fyrst og
fremst þjónusta við fólkið
Einkaframtakið notar það aftur á móti
sem hjálpartæki til að höndla gullið
Samvinnufólk! — Ágæta sam-
koma!
Það er mér sönn gleði að mega á-
varpa ykkur nokkrum orðum hér í
kvöld og taka þátt í ánægjunni, sem
hér ríkir. Ekki ætti okkur að skorta
umræðuefni. Hugsjónir samvinnunn-
ar eru eilífar og óþrjótandi, en við-
brögð hennar síbreytileg eftir viðhorf-
um kynslóðanna hverju sinni til þarfa
lífs og lista, því ekkert mannlegt er
henni óviðkomandi, annars væri hún
ekki það sem hún er.
Ef til vill eru ekki allir hér inni
samvinnumenn, sumir máske aðeins
starfsmenn hjá samvinnuverzlun og
svo aðrir, sem eru gestir hér í kvöld.
Vona ég samt, að ég hneyksli engan,
þótt ég hafi notað þetta ávarpsorð né
þótt ég beini máli mínu í samvinnu-
anda til starfsmanna kaupfélaganna,
enda er þessi mannfagnaður fyrst og
fremst helgaður þeim vettvangi.
Það er sem sé mín skoðun og sjálf-
sagt margra annarra, að allir þeir, sem
eitthvað vinna að samvinnumálum,
rigi að vera samvinnumenn. Þeir, sem
ekki aðhyllast það verzlunarform, er
þessi samtök byggja starfsemi sína á,
ættu að leita sér atvinnu hjá einka-
fyrirtæki, — ekki kaupfélagi.
Þessi tvö verzlunarform byggjast á
gjörólíkum sjónarmiðum og þarfnast
hvort um sig starfsmanna, er aðhvll-
ast sömu sjónarmið, annars verða þeir
naumast hlutgengir áhugamenn í
þjónustunni. Er menn því velja sér at-
vinnu í verzlun, ættu þeir að muna,
að einkafyrirtækið stuðlar að gróða
eins manns eða fárra, ef um hlutafé-
lag er að ræða. Samvinnuverzlun á
r--------------------------;—;------s
Kaupfélögin í Hafnarfirði og
Keflavík halda ár hvert sameigin-
lega hátíð fyrir starfsmenn sína.
Hallgrímur Tli. Björnsson, for-
maður félagsstjórnar Kaupfélags
Suðurnesja, flutti við það tcekifeeri
þá tímabœru og sköndegu hug-
vekju, sem hér fer á eftir.
\__________________________:_______J
ekkert slíkt markmið. Hún byggir að
vísu á þeirri staðreynd, að verzlun
er nauðsyn og að hún verður að geta
borið sig, en verzlunarhættir hennar
þurrka bókstaflega út alla möguleika
fyrir fjársöfnun til handa einstökum
mönnum. Hún starfar samkvæmt
kenningunni: — Ekki að þéna á öðr-
um, heldur að þjóna hver öðrum.
Þess vegna ríkir allt annar andi í
verzlunum samvinnumanna heldur en
einkafyrirtækja, eða a.m.k. gerði það,
ef starfsmenn þeirra væru samvinnu-
menn. Hugsjónaeldur og þjónustu-
lund samvinnustefnunnar verður því
að ríkja meðal starfsfólksins, stjórna
athöfnum þess og æði og gefa því
vinnuþrek og starfsgleði, jafnt þeim,
er vandasamari verkin vinna og á-
byrgðin hvílir á, og þeim öðrum, er
minna verður af krafizt, að þeim sé
það öllum Ijóst, að hver um sig er hjól
í hinu mikla sigurverki samvinnuhug-
sjónarinnar og litla hjólið hefur
stundum engu minni þýðingu en það
stóra, og að þau verða öll að vinna
samtaka, ef veL á að fara. Andi sam-
vinnu og samhjálpar á að búa í hverju
því húsi, sem helgað er þessu starfi,
hann á að sjást í verkum fólksins,
sem þar vinnur, að þau séu ætíð til
fyrirmyndar og stetnunm samboðin,
svo að samvinnufólkið, sem hefur
byggt upp þessa verzlun sína, viti það
og finni, er það sækir þangað nauð-
synjar sínar, að til einhvers hafi verið
barizt. En sé starfsfólkið áhugalaust
og sinnulítið, eða jafnvel andvígt
samvinnustefnunni, þá gagnar ekki
þó að kaupfélagsstjórinn sé sam-
vinnumaður af lífi og sál. Hann á þá
ekki margra kosta völ og má alltaf
búast við, að lokum verði skotið frá
híbýlum hans að innanverðu á hætt-
unnar stund, nái hann ekki að tendra
samvinnuljósin í hjörtum samverka-
manna sinna og gera þá meðábyrga
um hag og velferð fyrirtækisins, því
við óteljandi atvik, bæði við hin dag-
Iegu störf og utan þeirra, þarf verzl-
unin á að halda velupplýstum og trú-
um málsvörum, að hlutur hennar sé
ekki fótum troðinn, því nógar eru
rægitungurnar og Marðareðlið er allt-
af samt við sig, það ættuð þið. starfs-
fólkið, bezt að þekkja. Sleggjudómar
og hvatvísi manna bitnar ekki hvac^
sízt á kaupfélögunum, þau liggja opn-
ari fyrir öllu slíku en einkafyrirtækin,
sakir þess, að þau eru almenningseign.
Og einmitt þess vegna er þörfin fyrir
örugga og trúa þjónustu brýnni hjá
þeim en hinum.
Áhej^rendur. — Mig Iangar nú að
lokum að segja litla sögu, er á að hafa
gerzt austur í Kína, þó að hún raunar
getí hafa gerzt hvar sem er.
Maður kemur inn í skartgripabúð,
sem er full af fólki. Hann grípur dýr-
mætan hlut af búðarborðinu og stekk-
ur út með hann. Manninum er strax
veitt eftirför, hann er gripinn í lag-
anna nafni og færður fram fyrir dór.i-
arann, sem leggur fyrir hann þá spuin-
ingu, meðal annars, hvers vegna harin
hafi gert þetta, og það að fjölda manns
ásjáandi. Svar mannsins, svo einfalt
sem það er, kemur mjög flatt upp á
dómarann: — Ég sá ekki fólkið, bara
hlutinn. — Sagan er ekki lengri.
Vissulega eru þeir fleiri, mennirnir,
er sjá fyrst og fremst hina gróðavæn-
legu hluti, gullið sjálft, en alls ekki
hinn raunverulega kjarna, fólkið, enda
skilur þar líka á milli einstaklings-
hj^ggjunnar, —- einkaframtaksins og
samvinnustefnunnar. Einkaframtakið
sér ekkert nema hið rauða gull og
notar fólkið ein.s og hjálpartæki til að
höndla það. Samvinnustefnan sér fyrst
20