Samvinnan - 01.10.1957, Blaðsíða 27

fjallshlíðarnar ljómuðu í geisladýrð
hennar. Þá hafði hann setzt upp og
hrópað: „Faðir, á þessari nóttu hefur þú
bjargað lífi mínu.“ Nú leið þung stuna
upp frá brjósti unga mannsins en hann
mælti ekki orð af munni.
„Við kveðjumst ekki í kvöld,“ sagði
Leonidas, „en í fyrramálið mun ég gefa
þér kveðjukossinn.“
Fangavörðurinn opnaði nú dyrnar og
hélt þeim opnum meðan hinn risavaxni,
bakbeini öldungur steig yfir þröskuld-
inn. Síðan var dyrunum lokað á ný,
Ivklinum snúið í skránni, og Angelo var
eftir, einn.
Fyrstu augnablikin eftir að hurðinni
var læst var hann óumræðilega feginn
að nú gæti enginn komizt inn til hans.
Svo féll hann á gólfið eins og maður sem
felldur er af bjargi og skorðaður undir
því.
I eyrum hans hljómuðu orð meistar-
ans og fyrir hugskotssjónum hans stóð
mynd hans lýst upp af birtu frá æðri
veröld, listarinnar eilífa heimi. Frá
þessum heimi, sem meistarinn hafði eitt
sinn opnað honum, var honum nú varp-
að út í myrkrið. Sá, sem hann hafði
svikið, hafði nú yfirgefið hann og hann
var algerlega einn. Hann þorði ekki að
hugsa um stjörnuþakinn himininn, eða
um jörðina eða hafið eða fljótin, eða
um marmaralíkneskin sem hann unni.
Þó að Leonidas sjálfur hefði viljað
bjarga honum á þessari stundu hefði
það ekki verið hægt — því það, að vera
ótrúr, er að vera afmáður.
Orðinu „ótrúr“ var sem kastað að
honum úr öllum áttum, eins og stein-
um að manni sem verið er að grýta, og
liann mætti því aðkasti á hnjánum og
með lafandi arma. Þegar aðkastinu
loks linnti og eftir þögnina er það þraut
komu orðin Jiinn gullni hluti upp í huga
hans. Þau ómuðu og bergmáluðu, lág
og alvöruþrungin, og hann lyfti hönd-
unum og þrýsti lófunum að eyrum sér.
Ótrúr, hugsaði hann. Ótnír vegna
konu. Hvað er konan? Hún er ekki til
jyrr en við slcöpum hana og hún á ekk-
ert líf nema það, sem við gefum henni.
Hún er aðeins líkami og ekki einu sinni
það ef við lítum ekki á likama hennar.
Iíún krefst þess að við gefum henni líf
og hún heimtar sál okkar sem spegil, er
segi henni að hún sé f'ógur. Menn verða
að brenna og tortímast til þess að hún
megi vita, að hún er f'ógur. Þegar við
grátum, grœtur hún líka ,en hún grcet-
ur af fögnuði, því að tár okJcar eru
henni sönnun þess, að hún sé fögur.
Angist okkar verður að halda henni lif-
andi hverja stund: undir því er líf henn-
ar komið.
Ef allt hefði farið að óskum hennar
hefði allur sköpunarmáttur minn geng-
ið til þess, að skapa hana og halda
henni við. Aldrei, aldrei framar, hefði
ég sJcapað fagurt listaverk. Og þegar ég
hefði grátið vegna vanmáttar míns
hefði hún bara sagt: „En þú hefur mig.“
En með honum, með honum, var ég
mikill listamaður.
Hann var í rauninni ekki að hugsa
um Lucrezíu, því að í vitund hans var
enginn annar á þessari stundu en fað-
irinn, sem hann hafði svikið.
Trúði ég því einhvemtíma að ég vœri
— að ég yrði — mikill listamaður, sJcap-
ari fagurra líkneskja? Ég er enginn
listamaður, og ég mun aldrei gefa feg-
urðinni búning, því að augu mín eru
horfin — sál mín er blind.
Smámsaman snerust hugsanir hans
frá hinum ómælda tíma til líðandi
stundar.
Meistarinn myndi vera að ganga
eftir fjallastígnum sem bæri hann að
húsabaki, hann myndi taka upp stein-
völu og kasta í gluggann. Hún myndi
kalla lágum rómi til mannsins í purp-
urabláu kápunni: „Angelo,“ og hinum
ódauðlega meistara myndi skiljast að
lærisveinninn sem hann elskaði hafði
svikið hann.
Angelo varð þess allt í einu áskvnja
að hann var óumræðilega þreyttur,
þreyttur og sjúkur. Allan daginn og
nóttina áður hafði hann verið á ferð,
lítið sofið og einkis matar neytt. Hvers
vegna hafði hann flýtt sér svona? —
„Þú átt að sofa,“ hafði meistarinn
sagt, og fyrirskipanir hans höfðu ætíð
verið honum lögmál. Angelo staulaðist
á fætur, þreifaði sig áfram að fletinu
þar sem meistari hans hafði hvílt og
sofnaði eftir andartak.
Hann dreymdi.
Hann sá einu sinni en, og greinilegar
en áður, manninn í skikkjunni ganga
upp fjallastiginn, staðnæmast beygja
sig niður, taka upp steinvölu og kasta
henni í gluggann. En í draumnum fylgdi
hann manninum lengra, og hann sá
konuna í faðmi mannsins — Lucrezíu.
Og hann vaknaði.
Hann settist upp í fletinu. Ekkert
heilagt eða guðdómlegt var til í heim-
inum framar — aðeins hin geigvænlega
þraut líkamlegrar afbrýðisemi, sem
þrengdi andardrátt hans og þaut um
hann allan eins og eldur í sinu. Farin
var virðing lærisveinsins fyrir meistar-
anum, sonurinn gnísti tönnum framan
í föðurinn, hið Iiðna var horfið, engin
framtíð til. Allar hugsanir unga manns-
ins drógust saman í einn brennipunkt
— að faðmlögunum þarna í nokkurra
mílna fjarlægð.
Hann komst að lokum til nokkurs
konar sjálfsvitundar og ákvað að sofna
ekki aftur.
En hann sofnaði samt og hann
dreymdi sama drauminn, en nú var
draumurinn enn greinilegri en áður og
slunginn smáatriðum sem hugur hans
afneitaði en aðeins ímyndunarafl hans
liafði getað myndað vegna þess að hann
hafði ekkert vald yfir því í svefninum.
Þegar hann vaknaði á ný eftir þenn-
an draum sló út um hann köldum svita.
Hann greindi í arninum nokkur glóandi
Fangavöröurinn opnaöi dyrnar -og- hélt þeim opnum meðan öldungurinn gehk inn.
SAMVINNAN 27