Samvinnan - 01.11.1961, Side 7

M/s Gullfoss liggur hér vi3 bryggju í Palermo. HiS fagra fjall, Pellegrino, gnæfir yfir bænum.
í lok sextándu aldar, fremur
en á öndverðri seytjándu öld,
var sá siður upp tekinn að
flytja lík í katakombur hettu-
munkanna. Fyrsti maðurinn,
sem þar var lagður til hinztu
hvíldar, var prestvígður.
Einhver náungi, sem gengið
hefur um grafhýsin, féll í þá
freistni að verða helzt til
handtakasamur: stal spjald-
inu, sem nafn og dánardægur
prestsins var skráð á.
Það er reyndar alrangt að
komast þannig að orði, að þeir
dauðu hafi verið fluttir hing-
að til hinztu hvíldar. Nær
sanni er, að þeir hafi átt að
eiga hér stundardvöl. Frá sjón-
arhóli sporgöngumannanna
var þetta örugg lausn á veiga-
miklu velferðarmáli. í Ijósi
þeirrar staðreyndar ætti að
skoða þennan dánarheim.
— — f heilagri ritningu eru
mörg fyrirheit. Spakmæli og
dæmisögur. Spádómsorð meist-
arans voru túlkuð í bókstaf-
legri merkingu innan ýmissa
kirk'udeilda kristinna safnaða.
Varð ekki sízt eftirminnilegt
það, sem snerti þau stórmerki,
er gerast áttu á dómsdegi:
„Þá mun teikn mannsins
sonar birtast á himni og
allar þjóðir munu óttast,
nær þær sjá hann kom-
andi í skýjum himins með
veldi og vegsemd mikilli.
Þá mun hann senda engla
sína með hvellum lúðri, til
að samansafna hans út-
völdum úr öllum áttum,
frá einu heimskauti til
annars “
Ef akurreinin er lúð og að
henni hlúð, bregst sjaldan upp-
skeran. Og þeir, sem af alúð
búa sig undir endurkomu
mannsins sonar, hljóta dýrð-
leg laun. Þeir finna að vísu oft
til smæðar sinnar, þegar sorg-
in kremur hjörtu þeirra niðri
í duftinu. En þeir beygja sig í
auðmiúkri lotningu fyrir
handleiðslu guðdómsins Og
begar allt leikur í lyndi, mega
þeir ekki fyllast hofmóði og
sjálfshyggiu. Auðmýktin er
þeirra lífsblóm.
Þeir kr’úpa við grátur í
helgidómum og þylja á ólik
um tungumálum samhl.ióða
játningar, utanaðlærðar. Þeir
þylja í skriftastólum — og á
einverustundum:
Ég trúi á — samfélag heilagra!
Ég trúi á — upprisu holdsins!
Ég trúi á — eilíft líf! —
í játningunum var þó eitt
atriði, sem valdið hefur ærn-
um heilabrotum, byrlað eitri
úr bikar efans inn í sálirnar,
orðið ýmsum sönnum bók-
stafsdýrkendum áhyggjuefni:
Þegar lúðurinn gellur á hin-
um stóra degi dóms og reikn-
ingsskila, verður sá framliðni
að bregðast vel við kallinu. Á
því veltur velgengni hans ann-
ars heims.
En upprisa holdsins getur
orðið bundin vandkvæðum —
sumir síðbúnir til að mæta
meistara sínum. Þar til legið
gildar ástæður, sem ekki verð-
ur lokað augum fyrir.
Hvernig fer, ef beinin hafa
dreifst á glæ og orðið fall-
valtleikanum að bráð?
Það var ekki nein fjarstæða,
að reikna með því, að svo gæti
farið. Þess voru dæmi degin-
um Ijósari — enda fátt, sem
fulltreysta má. Andaður lík-
ami er lagður í vígða mold. En
náttúruhamfarir bylta um
jarðveginum og kirkjugarðar
geta legið undir áföllum. Oft
var grafarró rofin í hugsunar-
leysi og ræktarleysi við gengn-
ar kynslóðir. Aldarháttur breyt-
ist og spillist í veröld, sem
eftir ritningunum er ofurseld
syndinni og stefnir að heljar-
þröm.
Ef réttlátir finna ekki beinin
sín, þegar þeir bregða blundi
við básúnublásturinn, standa
þeir varla uppréttir, er til
dóma skal ganga. Og þar með
dæmdir úr leik.
Það er kvíðinn fyrir þessum
ósköpum, sem er uppistaða
íslenzku þjóðsögunnar um kon-
una, sem leitaði hauskúpunn-
ar sinnar. Verður þá skiljan-
legt, að henni er nokkuð niðri
fyrir, mæðist af göngunni og
tapar gleðinni.
Þjóðsagan er þarna trú-
verðug.
Samskonar kvíði, sama um-
hyggja fyrir beinunum, bjó í
huga fólksins suður á Sikiley.
En þar var reynt að sjá fram
úr vandanum og brjóta málið
til mergjar. Og þá varð til:
„Catacombe dei Cappuccini,"
grafhýsin undir klaustrinu,
sem áður er nefnt, utan við
borgina Palermo.
Tímans tönn vinnur smám saman
á hinum jarðnesku lelfum, sér-
staklega þó tennur músanna, sem
þarna eiga heima.
Nokkur hluti af þessum
undirheimavölundarhúsum
var einu sinni lítið musteri,
reist af mönnum frá Normandí
á Frakklandi, tileinkað friðar-
gyðjunni.
Kynslóðir koma og fara og
ný viðhorf mótast. í sögu Sik-
ileyjar sjást þess mýmörg
dæmi. Þar var oft veðrasamt
— eyjan varð löngum fyrir
barðinu á upprásarherjum,
sem bar að úr ýmsum áttum.
Jafnvel norrænir menn, kall-
aðir Væringjar í sögunum,
lögðu leiðir sínar um þessar
suðlægu slóðir — íslendinga
er þráfaldlega getið í þeim
ýíkingasveitum.
Haraldur konungur harðráði
kvað:
„Sneið fyrir Sikiley víða
súð. Vorum þá prúðir,
brýnt skreið, vel til vanar,
vængjahjörtur und
drengjum."
Kann vel að vera að sigling
þeirra hafi verið glæst — en
ekki var prúðmennskan alltaf
með í förum, þar sem Vær-
ingjar fóru, enda óx frægð
þeirra af bellibrögðum, rán-
skap og manndrápum.
í Heimskringlu segir svo:
„En er Haraldur kom til
Sikileyjar, þá herjaði hann
þar og lagði þar með liði
sínu til einnar borgar mik-
illar og fjölmennrar. Sett-
ist hann um borgina, því
að þar voru sterkir vegg-
ir, svo að honum þótti ó-
sýnt að brjóta mundi mega.
Borgarmenn höfðu vist
gnóga og önnur föng, þau
Frh. á bls. 11
SAMVINNAN 7