Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1907, Page 14

Sambandskaupfjelag Þingeyinga.
Kaupfjelögin hjer á landi hafa eigi háum aidri að hrósa;
hin elztu þeirra hafa þó staðið um einn aldarfjórðung.
Sú alda, sem hjer hefur borið áfram hugmyndir og sam-
tök í þessa átt samvinnufjelagsskapar, var, eins og svo
margt fleira, gagnlegt, að nokkru ieyti af útlendri reynslu
og rökum hafin. Öllum eru kunn þau ófrelsiskjör, sem
Islendingar áttu við að búa í verzlunarefnum, öld eptir
öld, þangað til verzlun landsmanna var »gefin frjáls«, að
því er þá var kallað. Frá því, er svo var komið, getur
eigi heitið að langur tími liði, þangað til ýmsir menn
fóru, fyrir alvöru, að hugsa til þess, að stofna kaupskapar-
fjelög, með það stefnumark fyrir augum, að gjöra verzl-
uuina svo innlenda, sem verða mátti og reka hana á
samábyrgð hluthafa. Menn reyndu, fljótlega, að kynna
sjer reynslu og stefnumark erlendra þjóða í samskonar
fjelagsskap, í þeim tilgangi, að hagnýta sjer það, að svo
miklu leyti, sem þjóðhættir og ýmisleg aðstaða leyfði.
Snemma á árum kaupfjelagsskaparins, hjer á landi,
kom þá og sú hugsun fram, að það væri gagnlegt starf,
að útbreiða kaupfjelagslegar hugmyndir og efia samtök
manna til að stofna smá kaupfjelög sem allra víðast á
landinu. Jafnhliða þessu varð mönnum það ljóst, að hin
einstöku fjelög hefðu brýna þörf fyrir það, að leggja
stund á samvinnu og standa í fjelagslegu sambandi. Pað
vakti fyrir mönnum, í þessu efni, að þá gætu fjelögin
staðið fastari fótum gegn árásum og teygingum, sem
sífelt komu fram, og ýmist stöfuðu af samkeppni ann-
arar verzlunarstefnu, eða þá hviklyndi, drunga og tor-