Stúdentablaðið - 17.06.1954, Síða 15

STUDENTABLAÐ
7
BJÖRN HERMANNSSON, stud. jur.
Hugleioing á
10 ára afmæli lýðveldisins
Þann 17. júní 1944 varð hinn langþráði
draumur íslenzku þjóðarinnar um stofnun lýð-
veldis á Islandi að veruleika. Þetta var ekki
einungis draumur þess fólks, sem þennan sigur
og gleðidag lifði, heldur var þarna að rætast
draumur margra kynslóða. Enda þótt horfnu
kynslóðirnar létu stundum eftirkomendum sín-
um eftir lítinn veraldlegan auð var þó eitt, sem
erfðist kynslóð fram af kynslóð, það var frels-
isþráin og baráttuhugurinn fyrir frelsinu, bar-
áttuhugurinn og sigurvissan. Enda má segja,
að íslenzka þjóðin hafi hlotið frelsishugsjónina í
vöggugjöf, þar sem þetta land var fyrst byggt
af mönnum, sem leituðu hér frelsis og friðar,
neyddir til þess að flýja ættland sitt vegna of-
ríkis og ásælni konungs síns.
Allir Islendingar þekkja, hvernig við glötuð-
um frelsi okkar á sínum tíma, og við þekkjum
líka sögu þeirrar kúgunar og áþjánar, sem
þjóðin varð að búa við á mestu niðurlægingar-
tímum sínum. Einnig er öllum kunnugt um þá
löngu baráttu, sem við urðum að heyja til þess
að endurheimta frelsi okkar og sjálfstæði, þess-
vegna mun ég ekki gera þessi atriði að um-
ræðuefni hér. En á þessum tímamótum væri
vel til fallið að reyna örlítið að gera sér grein
fyrir, hvernig við höfum staðið í stöðu okkar
sem sjálfstæð þjóð.
Undanfarin ár hafa flestir haft nokkuð af pen-
ingum handa á milli og að því leyti hefur fólk-
inu liðið sæmilega vel. A fyrri hluta þess tíma-
bils, sem liðið er síðan 1944, bjuggum við ís-
lendingar við slæma fjármálastjórn. Þjóðin
hafði augðazt vel á stríðsárunum, en þeim gróða
var fljótt sóað í lítt hugsaðar framkvæmdir.
Eftir stuttan tíma var búið að eyða öllu, sem
innunnizt hafði, og meira að segja farið að
safna stór skuldum. Fór þessu fram, þar til nú-
verandi fjármálaráðherra tók við fjárreiðunum,
en undir öruggri stjórn hans stendur fjárhagur
landsins nú nokkuð traustum fótum.
Undanfarin ár hefur stjórn utanríkismála
þjóðarinnar verið í megnasta ólestri. Hefir hún
einkennzt af taumlausri undanlátssemi við er-
lent stórveldi og það svo mjög, að aðrar þjóðir
hafa látið reynsluna frá Islandi sér að varnaði
verða. Af þessu ófremdarástandi hafa skapazt
mörg vandamál, sem með öllu eru óleyst og
vandleyst úr því sem komið er. En ef viljinn er
fyrir hendi, má gera mikið til þess að forða frá
ennþá meiri vandræðum, og það verður raunar
að gerast. Fyrir skömmu tók nýr ráðherra við
stjórn utanríkismálanna, og er þegar farinn að
sjást árangur af góðu starfi hans, enda er auð-
séð, að hann tekur hlutverk sitt föstum og al-
varlegum tökum og hefir vakandi auga með
þeim hættum, sem þessum vandamálum eru
samfara. Hann veit, að athygli allrar þjóðar-
innar beinist að honum, og að hann er undir
smásjánni að þessu leyti. Allir vona, að hann
reynist þeim vanda vaxinn, sem honum hefir
verið falinn.
En það er þó ekki allt undir honum einum
komið, hvernig til tekst um þessi mál, þar getur
hver maður gert sitt til þess að auðvelda þetta
mikla viðreisnarstarf, og þessvegna hefir hann
beðið um aðstoð allrar þjóðarinnar.
Vonandi er, að þessi dagur verði til þess, að
þjóðin öll taki þessi mál til alvarlegrar um-
hugsunar og strengi þess heit að sameinast um
farsæla lausn þeirra. Þá er ekki til einskis
haldin þjóðhátíð á Islandi.