Stúdentablaðið - 17.06.1954, Blaðsíða 38

30
STÚDENTABLAÐ
einnig hér á landi. Og auk þess geta menn
verið miklir vísindamenn, þó að samjöfnuður
við Newton sé fjarstæður.
Og ef vér viljum gera Island að vísindalandi,
verðum vér að reyna að koma til þroska þeim
mönnum, sem bezt er efnið í til vísinda-
mennsku. Ekki tjáir að setja það fyrir sig, að
um það verður ekki sagt fyrir nema með líkum,
og ýmsar þær vonir hljóta að bregðast. Ekki
heldur það, að örðugra kann að vera hér en
í stærri löndum að fá hæfileika manna metna
án vildar og óvildar.
Eg mun nú bera fram nokkrar lauslegar til-
lögur og fara um þær fáeinum orðum:
1) Þegar á barnaskólastigi þarf að gefa gaum
þeim börnum, sem búin virðast frábærum
hæfileikum, gæta þess, að löng skólaseta yfir
litlu dragi ekki úr þeim dáð, og síðan styðja
að því, að þau megi njóta framhaldsnáms. Auð-
vitað þurfa allar stéttir á góðum hæfileikum
að halda, en úr þessum hópi eiga vísindin von
flestra sinna forustumanna. Ymsar aðrar þjóðir
hafa tekið þetta mál á dagskrá og til einhverr-
ar framkvæmdar. Hér var það eitthvað rætt á
ctórmaktartímanum eftir stríðið, en aldrei neitt
framkvæmt. Velvilji kennara og námsstjóra
hefur ekki við fátæktinni.
2) Taka þarf upp aftur „4 ára styrki“ stúd-
enta til náms erlendis, og þó þyrftu það að vera
minnst 5 ára styrkir. Stúdentar þeir, er þá
hljóta, eiga sérstaklega að leita til þeirra
skóla, þar sem þeir geta sem fyrst notið kennslu
og handleiðslu kunnra manna, sem sjálfir eru
að skapa vísindi. Sú kynning mun oft verða
sterkari starfshvöt en nauðþekking á afmörk-
uðu svæði, sem menn síðar hika við að fara
út af.
Styrkir þessir voru veittir frá því 1919, er
Garðsstyrkur féll niður, og allt til 1952, en lagðir
þá niður, er lánasjóður stúdenta var stofnaður,
en lánasjóðsmálið virðist hafa verið rekið af
vanhyggju, svo sem ráðstöfun þessi vottar beizk-
lega. Nú er það ofviða flestum fjölskyldum í
landinu, þar á meðal menntamannafjölskyldun-
um, að kosta börn sín til náms erlendis, ekki
sízt ef það er af því tagi, sem lítil uppgripavon
fylgir.
Þó að hópur fyrri styrkþega sé nokkuð sund-
urleitur og farsællegar hefði stundum mátt í
hann velja, munu þó í honum vera flestir þeir
Islendingar, er stundað hafa eiginlegt vísinda-
Þar eð engin grein birtist t blaðinu um handrita-
málið, vill ritnefnd blaðsins ítreka þá tillögu, er stú-
dentaráð samþykkti um það svohljóðandi:
„Stúdentaráð Háskóla Islands fagnar þeirri ein-
ingu, sem rikt hefir í handritamálinu og lýsir yfir
fyllsta samþykki sínu við ákvörðun hæstvirtrar ríkis-
stjórnar og Alþingis vegna hins furðulega tilboðs
Dana í handritamálinu.
jafnframt leggur ráðið áherzlu á, að íslenzka
þjóðin standi einhuga að haki kröfunum um endur-
heimt handritanna. Þá ítrekar Stúdentaráð þá
skoðun, að réttur Islendinga til handritanna sé
ótvíræður og ekki skuli frá honum hvikað."
Þá telur ritnefnd æskilegt, að rikisstjórnin birti
ýtarlega skýrslu um málið frá upphafi og athugaði
gaumgæfilega, hverjar leiðir eru færastar til endur-
heimtar handritanna.
nám erlendis. Myndi fjöldi þeirra að öðrum
kosti orðið frá því að hverfa, og þætti nú ærið
skarð fyrir skildi, ef svo hefði orðið.
3) Við háskólann ættu að vera nokkrar
styrkþegastöður, þar sem menn með mjög efni-
legan háskólaferil fengju aðstöðu til að sinna
sérgrein sinni í 2—4 ár með lítilli eða engri
kennsluskyldu. Kjör yrðu að vera svo ríf, að
af mætti komast án þess að eyða tímanum í
snapavinnu. Það hefur verið sannað og sýnt,
að árin kringum þrítugt hafa verið hinum beztu
vísindamönnum drýgst til afreka.
Að sjálfsögðu getur það brugðizt, að menn
hafi unnið afrek innan 4 ára, og af engum verða
tekin heit um það, því að vísindamaðurinn legg-
ur tíðast af stað í óvissu, og jafnan var svo, er
hann fann hina óvæntustu nýjung.
Sjálft nafnið „styrkþegi“ á hér illa við. Það
vekur þá trú hjá mörgum, að hér sé um gustuka-
verk að ræða, og er því ekki niðrunarlaust
þeim, er hlýtur. En hér er alls ekki um hjálpar-
starfsemi fyrir sérvitringa að ræða, heldur á