Fálkinn - 17.12.1938, Blaðsíða 11

F Á L K I N N
ö
Mýjasta listaverk Einar§ Jón§§onar.
Jólablað Fálkans á því láni að
fagna nú, eins og nokkrum sinn-
um fyr, að birta nýja höggmynd
eftir Einar Jónsson. Hið sístarf-
andi og síhugsandi skáld Islands
glímir þar enn við gátur lífsins
og leitast við að gera ýmsar
flóknar gátur auðveldari til
skilnings með því, að umskapa
þær í mynd.
Alþjóð Islands veit lítið um
Einar Jónsson. Blöðin flytja ekki
viðtöl við hann, eins og stjórn-
málamennina. Hann er upp yfir
það hafinn. Hann situr uppi í
Hnitbjörgum sinum, sem kon-
ungur í sínu ríki og sinnir því
engu, þó liann sje mest metinn í
ríki íslenskrar listar. Honum
mun vera óljúft að tala við hlaða
menn og þó geri jeg ráð fyrir
því, að hann tali ljúft við alla,
sem til hans fundar leita.
En þjóðin spyr um hann og
vill vita liversu vegni Einari i
Hnitbjörgum.
Einar hefir um nokkur ár
þjáðst af illkynjuðum magakvilla
(í þvottbrisinu) en sem betur fer
virðast nú horfur á, að þessi
kvilli sje að rjena. Þrátt fyrir
sjúkdóminn er hann sívinnandi
og ýmist að fullgera listaverk,
sem liann hefir látið bíða milli
handa sinna, eða að skapa ný.
IJann unir sjer vel i landinu, og
í kyrðinni í Hnithjörgum á liann
heima og ann vel útsýninu ofan
af þakinu. Eitt hefir honum þótt
miður, hve hræsmánarlega hefir
verið gengið um Skólavörðuliolt-
ið en nú er sú umgengni að breyt
ast til hatnaðar — þó hægt fari.
Það er að jafnaði svo, að lista-
manni er ómögulegt að vinna
innan um óþverrann og siðmenn-
ingarleysið. Þegar Einar Jónsson
varð að horfa upp á, að á holtið
fyrir norðan húsið hans væri
fleygt allskyns óþverra, þá var
hann ekki einu sinni „hálfur
maður.“ —
Og þegar útlendingar voru
að streyma inn á safnið hans á
sumrin hlýtur hann að liafa
hugsað sem svo: Trúir nokkur
maður mjer? Hjer liggja hálm-
dýnur og allskyns óþverri við
veginn, sem fólkið gengur um,
þegar það fer að skoða verkin
íín?
En Einar lifir þetta alt af sjer.
Hann er sívinnandi, síhugsandi
og sísigrandi. Og síleitandi. Hans
verk leita öll upp á við. Það er
prjedikunin um uppleit hins
jarðneska til þess liimneska, sem
svo mörg af verkum Einars lýsa
— ef ekki öll. Og enn á ný birtist
þessi hugsun myndhöggvarans
og skáldsins í hinu nýja verki,
sem sjest hjer á myndinni.
Það heitir „Sigur“. Veran með
upprjettu liendurnar hefir losn-
að úr viðjum hins jarðbundna,
sem í lengstu lög reynir að halda
í hana. Mynd þessi er svo að
segja nýlega fullger.
um orðatiltækjum, sem hún
liafði lieyrt í þjóðleikhúsinu.
Þegar hún kom heim aftur ljek
um hana ilmur liöfuðstaðarins,
en um leið eitlhvað annað, sem
varð til þess, að Britta vildi
gjarnan vera nærri henni og
hauð henni því í kökubúðir.
— Vertu ekki að luma á þessu
en láttu það gossa! sagði Britta
þegar þær höfðu sest við teboll-
ann: — Við skulum ekki hengja
hausinn, eins og maðurinn sagði
áður en hausinn var högginn af
honum .... hver veil nema hægt
sje að kippa þessu í lag ennþá.
— Trúir þú á ást við fvrstu
sýn? spurði Lily.
-— Já, og stundum ást án þess
að maður sjái nokkuð! sagði
Britta: — Eigum við að hringja
tii Margot, þá þarftn ekki að
segja söguna nema einu sinni.
— Ilvað heitir hann? spurði
Margot undir eins og liún kom.
— Úlfur! svaraði Lilly.
— Þegar foreldrarnir skira
son sinn Úlf, þá verður hann alt-
af likur kanínu. Hvernig hittir
þú hann?
— Jeg hafði verið inni i versl-
un til að kaupa ýmislegt fallegt
utan á mig, og hann kom innan
új karlmannadeildinni .... og
þá misti jeg böggul.
— Ef þú gerðir það viljandi þá
skaltu eiga mig á fæti ....
— Heldurðu að jeg missi 35
króna ilmvatnsflösku viljandi. . .
og hún brotnaði i sjö hluta! Jeg
held að mjer hafi vöknað um
augun.
— Og þá fjell hann á knje og
týndi upp brotin sjö!
— Hann tók böggulinn upp og
þegar við sáum, að þessu varð
ekki við bjargað, báðum við
búðarmanninn að hirða böggul-
inn og fleygja honum.... og
þegar við fórum út spurði hann
hvað jeg hjeti. Hann heitir Úlfur
Hammer.
— Og þú sagðir: Jeg heiti
ungfrú Wahlbom .... og svo
sagðirðu með veikri rödd: Lilly
.... en jeg hefði víst ekki átt
að segja yður það. . . . við lesum
enskar ástarsögur, gulið mitt!
— Jeg sagði, að lionum mætti
standa á sama um livað jeg lijeti
og svo leigði jeg mjer bifreið
heim til Brillu frænku.
— Hvernig líður Brillu frænku
þinni? spurði Britta. — Blessað-
ur kerlingarsauðurinn.
— Hvenær sástu hann svo
næst? spurði Margot.
— Hann kom daginn eftir og
hringdi á dyr og sagði, að jeg
mundi vist hafa gleymt ilmvatns-
flösku einhversstaðar .... og
hann væri kominn með liana.
— Hvernig vissi hann hvar þú
áttir heima?
— Hann hafði sjeð það á um-
Framh. á hls. 44.