Fálkinn - 17.12.1938, Blaðsíða 15

F Á L K 1 N N
9
Svíar eru fastheldnir viÖ sina
fornu siði og telja það engin jól,
ef lútfiskur er ekki á borðum.
Með honum eru bornar kartöfl-
ur og grænar baunir. Auk þess
sem Svíar neyta lútfisks á að-
fangadagskvöld bera þeir liann
einnig á borð á gamlárskvöld og
þrettándakvöld. Annars aldrei.
Sem betur fer fanst okkur.
Á aðfangadagskvöld og einnig
á gamlárskvöld og þrettánda er
og sjálfsagður hnausþykkur
hrísgrjónagrautur og heyrir til
að „ríma í grautinn“, en það er
í því fólgið að um leið og liús-
n'ióðirin rjettir grautardiskinn
að manni, þá á maður að segja
fram vísu eða vísubrot, sem
verða á til á þessu sama augna-
bliki og eins og gefur að skilja
er þetta ckki að jafnaði merki-
legur skáldskapur. En okkur var
engin linkind sýnd, þó að við
værum útlendingar. Við urðum
að ríma i grautinn eins og aðrir.
Um enga afsökun var að tala.
Það kom í ljós á Björkliden
sem alstaðar i Sviþjóð, þar sem
við komum live mjög bar af um
það hvað borð voru vel skreytl.
Þegar litið var yfir matar- eða
kaffiborð á Björlcliden máttisegja
að skreytingin á þeim væri hrein-
asta listaverk. Allavega útskorn-
ir stjakar og rósaflúraðir jóla-
dúkar gáfu borðinu sinn sjer-
staka svip, og þá má ekki gleyma
jólahöfrunum, sem eru búnir til
úr stráum og stilt er upp á livert
borð. Við þá er tengd ýmiskonar
þjóðtrú og vart mun finnast það
heimili i Svíþjóð, þar sem ekki
gefur að lita stærri eða smærri
stráhafur á jólunum. Hann er
jafn sjálfsagður og jólatrje og
jólakerti og má ekki vanta frem-
ur en þau.
— Klukkan er orðin 5 á að-
íangadagskvöldið. Það er guðs-
þjónusta í Tyringekirkju og við
göngum öll sem á Björkliden
dveljum fylktu liði til kirkjunn-
ar með frú Ingrid í broddi fylk-
ingar. Sleðarnir þjóta fram hjá
einn af öðrum og loftið ómar
af bjöllukliði.
Guðsþjónustan er hátiðleg og
jólasálmarnir eru sungnir og
fólkið hefir fjölment hvaðanæfa
úr þorpinu, svo að kirkjan er
full. Presturinn er ungur maður,
geðugur útlits, með glæsilega
rödd.
Að afstöðnum miðdegi, sem
lialdinn var kl. 6, kom hár og
boginn síðskeggur keifandi inn
í stofuna með eittlivað fyrir-
ferðarmikið á bakinu.
Lítil stúlka, tveggja ára, sem
var gestur á heimilinu flýði upp
í fangið á mömmu sinni af ótta.
Sá sem inn kom var enginn ann-
ar en jólasveinninn (jultomten)
eins og Svíar kalla hann. Hann
var með stóran drelli á bakinu,
og voru í honum julklappar
(jólagjafir) til allra á heimilinu.
Levsti nú gráskeggur gamli frá
stóru skjóðunni sinni og fór að
deila böglunum út. Rýndi hann
lengi og vel á utanáskriftina á
hverjum bögli og gekk siðan
með hann til eigandans án þess
að mæla orð frá munni.
Þegar liann hafði lokið þessu
verki gekk hann aftur ósköp
hljóðlega út úr stofunni og var
klappað óspart lof í lófa.
Aldrei hvorki fyr nje seinna
höfum við farið jafnsnemma á
fætur á jóladagsmorguninn og
i fyrra, þegar við vorum á
Björkliden. Jólaóttan átti að
byrja klukkan sex, og hennar
vildum við ógjarna vera án. Við
fórum því á fætur klukkan
fimm og allir á heimilinu, því
að ekki var að treysta á sein-
ustu mínútu, vildi maður ná
sjer i sæti. Aðsókn að jólaótt-
nnni er allaf mikil. Jólaóttan
verður okkur eflaust ógleyman-
leg lielgistund. I dimmu nætur-
innar stefndu stórir skarar fólks
að einum punkti. Allir að einu
marki — kirkjunni; hinu ytra
tákni guðsrikisins bjer á jörð.
Að hverju var alt þetta fólk að
leita, er stefndi til kirkjunnar?
Eilífa lífið i hjörtum þeirra kall-
aði þá saman með hljómi kirkju-
klukknanna.
Og jólaóttan hefst með því
að allur kirkjuheimur syngur
hinn dásamlega fallega jólasálm
Wallins biskups, langmesta
sálmaskáld Svía:
Var hálsad sköna inorgonstund,
som av profeters helga mun
ár oss bebádad vorden!
Du stora dag, du sálla dag,
pá vilken himlens válbehag
ánnu besöker jorden!
Unga
sjunga
med de gamla
sig församla
jordens böner
kring den störste av dess söner.
Sálm þennan er að finna í ís-
lensku sáhnabókinni, nr. 62, i
þýðingu Helga lektors Hálfdan-
arsonar.
Sjaldan eða aldrei höfum við
verið við liátíðlegri guðsþión-
ustu. Allir sungu með eða höfðu
a í minsta kosti sálmabækur,
annað þekkist ekki i Svíþjóð.
Það hvílir yfirnáttúrleg lyfting
yfir jólaóttunni sænsku, og eng-
inn, sem er staddur í Svíþjóð á
jólunum má gleyma þvi að vera
viðstaddur jólaóttuna.
Dagarnir á Björkliden voru
hinir indælustu. Við áttum þar
gleðileg jól sem erfitt er að eign-
ast annarsstaðar en á heimilisinu.
En Björkliden hefir þá eiginleika
undir stjórn frú Nilsson að vekja
þá tilfinningu hjá gestunum að
þeir sjeu heima hjá sjer. Frið-
ur og hlýja þessa heimilis er
svo frábær.
.Tólin liðu eins og unaðslegur
draumur. Snjór hafði fallið
nokkur eftir jóladaginn, svo að
nú var alstaðar krökt af skíða-
fólki í útjaðri þorpsins. Þarna
var margt Dana á skíðum, en
ekki virtist þeim lagin listin sú
að standa á þeim. Danmörk er
ekki likleg til þess að ala upp
skíðaþjóð.
Góða veðrið og sólin lokkaði
tii úlivistar, og fólkið á Björk-
liden fór i sínar skemtigöngur
daglega. Var gengið upp á Sten-
berget, sem er skamt frá Tyr-
inge, en þaðan gefur gott útsýni
yfir breiðar og lágar bygðir.
Skánska sljettan blasir við af-
mörkuð af liinu bláa Sundi,
landamæralínu Sviþjóðar og
Danmerkur.
Leiðin til Stenberget liggur
lengi gegnum skóg. Hann tjald-
ar hvítu. Hvert trje er í mjallar-
kápu. Þau minna á lifandi ver-
ur, þar sem þau standa tigin og
prúð lilið við hlið i óendanleg-
um röðum.
.---------Hrímskógur! Hrím-
skógur! Eitt fegursta náttúru-
fvrirbrigðið, er mannsaugað
lítur.
Hann opnaði okkur faðm sinn
og töfraheim, einn morguninn,
sem við vorum á Björkliden.
Börkur og barr trjánna var
hrími þakið eftir nóttina, og nú
kom sólin upp og helti yfir það
geislum sínum. Höll skógarins
var reifuð unaðslegri dýrð, sem
engin orð ná að lýsa.
Hjerar þutu um skóginn sem
örskot, íkornarnir rendu sjer upp
og niður trjen eða tóku sín svif-
ljettu stökk milli þeirra, og í
tijátoppunum kvakaði skjórinn
og bauð góðan daginn.
Allur tími líður fljótt, og þá
einkum ánægjustundirnar
finst manni — og dvalardagarnir
á Björkliden liðu alt of fljótt.
Við kvöddum þar gamla árið
með því að vera við guðsþjón-
ustu í Tyringekirkju á nýjárs-
nótt. Var kirkjan troðfull. Ára-
móta klukkuslögin komu inn i
miðja messuna og gerðu hana
álirifarikari.
Burtfarartíminn var ákveðinn
strax upp úr nýjárinu. Næsti
dvalarstaður okkar var prests-
setrið Brönnestad. Það var gam-
an að kynnast sænsku sveita-
prestssetri, og hafði pastor H.
Wentz verið forsjá okkar i þess-
um efnum.
Við kvöddum Tyringe á björt-
um vetrardegi, ánægð yfir dvöl-
inni, sem við aldrei mununi
gleyma. Birkiblíðarfólkið fylgdi
okkur til stöðvarinar. Við skift-
umst kveðjum á með innilegu
þakklæti fyrir samveruna hina
dýrlegu jóladaga, sem ýmist liðu
inni við söng, bæn og guðsþjón-
ustu eða þá úti undir berum
liimni í alföðurkirkjunni miklu.
Örfá augnablik og lestin ber
okkur burt. Þarna hurfu sjón-
nm margir kunningjar, er við
lílum aldrei framar, en við eig-
um eingöngu ljúfar endurminn-
ingar um.
Kærkomnasta JÓLAGJÖFIN
verður 6JAFAKASSI með
VERA SIMILLON SNYRTIVÖRUM
40*