Fálkinn


Fálkinn - 20.12.1940, Blaðsíða 18

Fálkinn - 20.12.1940, Blaðsíða 18
12 F Á L K 1 N N ÞEGAR JQLIN VORU EKKI I landi vegna frosta og kulda, seni þá gengu meiri en i manna minnum. Þessi jólakuldi l)yrjaði um miðjan desember og var afar inikill. Þá skulfu allir og þúsundir manna frusu i hel. Is- inn á ánum varð hálfur annar meter á þykt og margir hrunnar hotnfrusu. Brugglmsin urðu að Iiætta að starfa vegna kulda, svo að fólk fjekk ekki jólaöl. Yeit- ingastofurnar urðu að loka, þvi að vatn vantaði til suðu og þvotta. Og á heimilunum am- aði sama vatnsleysið að fólki. En aldrei liefir verið kynt jafn ósleitilega 1 Englandi, og af því að loftið var svo kalt, gat reylc- urinn ekki komist upp, svo að horgirnar urðu svo svartar af reyk og sóti, að varla sá handa- skil. Það var eins og svart reyfi af sóti hefði verið lagt yfir land- ið, og torveldaði þetta mjög um- ferðina, svo að slys urðu mörg af árekstrum. Og þegar jólahjöll- urnar liringdu, varð fólk að lialda jólin óþvegið og í óvist- legum heimilum og köldum, þar sem aðeins var hugsað um það eitt, að reyna að lialda á sjer hita. En hvað voru þessi óþægindi af frosti og vatnsleysi móti hörmungum svartadauðans, sem geysaði 200 áruin áður. Árið 1664 var fólk að venju húið að steikja „plumbúðiiiginn“ i hyrjun desemher, án þess að nokkurn grunaði, að margir mundu ekki upplifa að hragða á honum. Því að nú fjekk fjöldi fólks ákaft kvef og varð að leggj- ast í rúmið i miðjum önnunum. Hafði fólkið köldu og svima. Eftir tvo til þrjá daga voru i- skyggilega margir dánir úr þess- ari kvefsótt og nú fór menn að gruna það versta. I lok vikunnar fór fólk að detta niður dautt á götunum, og dauðsföllin urðu svo mörg, að ekki varð komisl yfir að grafa líkin öðruvísi en i hópgröfum. Nú sáu allir, að svartidauðinn var kominn til London, og al' því að fólk hjelt í þá daga, að pestin bærist gegnum loftið, smurðu menn þefmiklum smyrsl- um í nef og eyru og höfðu munninn fullan af sterku kryddi, á sama hátt og fólk etur ýmis- konar töflur núna til að verjast kvefi. En enginn kunni rjettu tökin á að verja pestinni úl- hreiðslu, því að þá vissi enginn, að hún herst með rottum og flóm. Sýktu húsin voru einangr- uð á þann liált, að rauður kross var málaður yfir dyrnar á þeim (munnmæli segja, að Rauði- krossinn liafi fengið nafnið það- an). Einnig var bannað að opna glugga i sýktu húsunum, en vit- anlega varð þetta til þess að auka úthreiðslu pestarinnar. Sjúkt fólk dó í þessum tilluktu liusum og lá stundum marga daga áður en því var komið i jörðina, en rotl- urnar ljeku lausum hala á með- an. Sumt fólk, sem sýktist, sjer- staklega ungl fólk, er vissi að „Plumbúöingur" lianda hermönnumim. Án hans eru engin jól. r)EGAR jólaklukkunum var hringt í Englandi fyrir 26 árum, stóðu nauðalíkar ritstjórn- argreinar í ensku blöðunum. Þær voru allar um sama efn- ið: að það yrðu engin jól í Eng- landi í þetta sinn, að alt jóla- vastrið og undirbúningur lilyti að virðast hugsandi og tilfinn- ingasömu fólki tilgangslaust; að sjálf jólahátiðahöldin hlytu að virðast sem hræsni og kald- hæðni, þegar litið væri á ástand- ið í heiminum .... Því að ekki væri hægt að húast við, skrifuðu ensku blöðin, að óvinir okkar elski okkur eða við þá, eins og nú er áslatt .... Þetta var árið 1914, fyrstu jól lieimsstyrjaldar- innar og almenningur hafði ó- beit á stríðinu, vegna þess, að ófriður milli siðaðra þjóða liafði um langt skeið verið talinn fjar- stæða. En það var nóg til af góðum og ódýrum mat í Englandi, svo livað það snerti þurftu jólin ekki að verða lakari en venjulega. Og hermennirnir á vígstöðvunum höfðu nóg af öllu. Ungar konur og unnustur, mæður og frænkur og svo hermannaeldhúsin voru í óðaönn að húa til „plumbúðing“ og jólaskipin fóru suður yfir Ermasund með þúsundir þús- unda af kalkúnum og „plum- húðingum“ með engiferkryddi, í'ommi og rúsínum handa „tommy- unum“. En almenning- ur, sem enn var ekki orðinn vanur skelfingum stríðsins, var vonsvikinn i trúnni á mannseðlið Jólin, sem C.romwell bannaði að halda há- tíöleg, vora haldin samt. og tók jólunum hnugginn eða ör- væntandi og blygðaðist sín fyrir hina margdáðu menningu. Það var dauft vfir jólunum í Eng- landi 1914. Fyrir mannsaldri, árið 1898, naut fólk ekki lieldur jólanna i Englandi. Þá voru allir liræddir um að strið mundi skella á. Allir vissu að það mundi koma, spurn- ingin var aðeins, hvenær það mundi koma. Mundu hlóðsúthell- ingar verða sjálfa jóladagana? Jólin eyðilögðust af stríðshættu- frjettum hlaðanna og pexi og stjórnmáladeilum. Loks hófust vopnaskifli í Transvaal 28. des- ember, og ]>að var eins og fólk- inu ljetti. Árið 1864 urðu dauf jól í Eng-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Fálkinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fálkinn
https://timarit.is/publication/351

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.