Fálkinn - 20.12.1940, Blaðsíða 39

F Á L K I N N
33
ffbosð Uhstbe 8«M wfttoever Sec Agaín,
Stsadfly GRÓWIWQ iW TBÉHEHPOUS HEÍBHT and WÉtGHT
var hann orðinn vel vaxinn og föngu-
legur fíll, i góðum holdum og dafn-
aði ágætlega á nýja staðnum. Þegar
Barnum uppgötvaði hann, tuttugu
árum síðar, vóg hann tíu tonn (sann-
leikurinn var sá, að fíllinn var ekki
nema C tonn) og meira en hálfur
fjórði meter á hæð“ (þar- laug Barn-
um ekki nema nokkrum tugum senti-
metra við, enda er hægra að sjá,
hvort logið er til um hæðina en
þyngdina).
Jumbo var þannig ærið vel i skinn
lcomið, jafnvel af fíl að vera, en þó
var liann ekki neitt tröll. Margir
EGAR JUMBO liafði verið gert
það skiljanlegt, að hann ætti að
fara burt úr dýragarðinum og
flytjast til framandi landa, stóð hann
eins og jarðgróinn i sömu sporum
og fjekst ekki til að hreyfa s'ig eitt
fet! Það, sem umboðsmanni Barnum
liafði ekki tekist með nokkru móti
reyndist nú leikur einn fyrir Jumbo
sjálfan. Því að fílar geta verið þráir.
Jafnvel þó að börnin i London gætu
skilist við fílinn sinn án þess að
tárast, þá gat fíllinn ekki skilið við
þau. Þegar farið var að reyna að
stjaka honum úr sporunum, ])á lagð-
„Hariiums American Museum."
Samkomusalui'inn í Castle Gardens, þar
sem Jenny Lind, sænski næliirgalinn söng.
hafa glápt á hann þessi tuttugu ár,
sem hann hefir verið í dýragarðin-
um i London, en það var þó ekki
vegna stærðarinnar. En þegar Barn-
um var orðinn eigandi hans og far-
inn að auglýsa liann í Ameríku, var
ekki sparað að gera mikið úr s'tærð-
inni. Amerikublöðin fluitu svolátandi
lýsingu á Jumbo:
„Þelta undursamlega, þrammandi
fjall, bergrisi hins gamla og nýja
heims, sem er alinn á heilum vagn-
hlössum af brauði. Hinn ókrýndi
konungur mastódontanna, hvers líka
enginn hefir augum litið síðan jörðin
var sköpuð"!
Á skömmum tíma varð þessi sila-
legi fíll svo frægur, að þjóðsögur
spunnust um hann, enda hefir engin
skepna verið auglýst jafn rækilega
í veröidinni og Jumbo var auglýs't-
ur um þessar mundir. Það var ekki
fyrir ekki neitt, að Barnum hefir
verið kallaður konungur auglýsinga
og skrums, því að hann var meistari
í þeirri grein.
Englendingarnir voru seinteknir,
en Barnum sór þess dýran eið að
vekja þá af mókinu. Hann hafði aug-
lýst frægð Jumbos i tveimur heims-
álfum, en samt Ijet Bretinn ekki
hrífast og jiótti salan á Jumbo ofur
Iiversdagslegur viðburður. Dýragarð-
urinn var ofur ánægður með söluna,
og þóttist miklu hetur kominn með
tvö þúsund pund í peningum en
gamlan og geðvondan fíl, sem kom-
inn var á afsláttaraldur.
En nú herti Barnum á auglýs-
ingabumbunum. Gátu Englendingar
ómögulega skilið, livað þeir höfðu
mist? Ilvað þjóðin liafði mist. —
Fjöldi kvenna og karla, sem nú var
up])komið fólk, Iiafði í æsku setið á
bakinu á Jumbo og jafnvel börn
sumra þeirra höfðu notið sömu
skemlunarinnar. Var það ekki lík-
legt, að ])elta fólk saknaði vinar i
stað, þegar Jumbo liyrfi vestur yfir
haf?
„Þetta fólk virðist vera gersam-
lega tilfinningalaust," skrifar um-
boðsmaður Barnums honum. „Við
verðum að húa til tilfinningar i
það“. En svo kom það, sem hjálpaði:
Jumbo vildi ekki fara frá London!
ist hann. Nú þurfti ekki framar vitn-
anna við um það, að Jumbo var átt-
hagaræknasta skepnan i London! Og
nú fóru Lundúnabúar að rumska.
Umboðsmaður Barnums gerði út
erindreka í skólana i London, og,
innan skamms fóru hlöðunum að
berast hrjef frá æskulýðnum. „Við
viljum ekki sleppa Jumbo!“ skrif-
uðu börnin. „Vondu Ameríkumenn-
irnir mega ekki taka Jumbo frá
okkur!“
Og um sama leyti skrifaði Barnum
i ameríkönsku blöðin: „Ilver póstur
flytur heil vagnhlöss af brjefum,
skrifuðum með viðvaningslegri barna-
rithönd.“ Og nú fóru myndir af
Jumbo að sjást á ýmsum munum —
inniskóm, regnhlífum og pennastokk-
um um endilangt England. Hann
varð eins frægur og Mickey Mouse
eða Shirley Temple eru í dag. Blöð-
in fluttu skrípamyndir af Jumbo.
Jumbo-ábætir og Jumbo-jafningur
lijetu nýir rjettir á veitingahúsunum.
Og skáldin ortu Jumboljóð og unga
fólkið dansaði Jumbo-polka.
Enskur blaðamaður komst svo að
orði um þetta leyti, að á Englándi
væru aðeins tvær frægar „stærðir",
Gladstone forsætisráðherra og Jumbo.
Og að rjett væri, að Gladstone byð-
ist til að fara til Ameriku, úr þvi að
Jumbo vildi ekki fara.
Nú harst Barnum fjöldi símskeyta
austan um liaf: tilmæli um að gefa
eftir kaupsamninginn. Það var látið
í veðri vaka, að Victoria drotning
og prinsinn af Wales hefðu líka sent
skeyti um þetta. En Barnum var ó-
bifanlegur. Ætlaði liann að halda
liessu til streitu, þó að það kostaði
strið milli Englauds og Ameríku.
Jú, Barnum -sagðist sitja við sinn
keip, þó að það kostaði strið!
Loks komu þessar feitletruðu fyrir-
sagnir í Ameríkublöðunum: „Jón
Boli er sigraður — Jumbo kemur!“
Og í auglýsingadálkunum stóð þetta:
„Jumbo numinn á burt, þrátt fyrir
mótmæli ensku blaðanna, parlament-
isins og allrar ensku þjóðarinnar!“
Þetta var ekki tilliæfulaus lygi.
Það liafði verið rætt um Jumbo í
neðri málstofunni og konungsfólkið
hafði farið fram á það við forstjóra
„Virðingarfylstu kveðj
ur mínar til ritstjórnar-
innar og ensku þjóðar-
innar. Fimtíu miljónir
ameríkanskra borgara
bíða komu Jumbos með
eftirvæntingu. Ferlug
reynsla mín sem sýn-
ingarmanns á því besta,
sem hægt sje að fá fyr-
ir peninga, segir mjer,
að við getum ekki án
Jumbo verið. Jcg vil
ekki gefa samninginn
eflir, þó að mjer sjeu
boðin hundrað þúsund
pund. Jeg óska blaði
yðar, ensku þjóðinni
og Jumbo langra lífdaga
og er auðmjúkur þjónn
almennings
P. T. Barnum."
a
-í:>

ce
#»■
c-
er*
fo.

-rl
PSO
£®!!Í «i
ttfísí «'
mitíSi 0» ‘
Jm.! 3; o ;
aEiS: o!
uS'gí^!
SS j&íají;
í c í ■'l' í
sseíéh X í
s |— I j ' j
„Jumbo, stærsti
fíll heimsins!“
Auglýsing frá
Barnum.
dýragarðsins, að hann fengi Barnum
til að gefa eftir samninginn •— auð-
vitað gegn hæfilegum skaðabótum.
Annars hafði dýragarðurinn grætt
stórfje á þessari auglýsingastarfsemi
Barnums, því að um 10.000 sterlings-
pund höfðu komið inn í aðgangs-
eyri, sem garðurinn fjekk fyrir
„kveðjusýningar" fílsins Jumbo.
ALMENNINGUR í London titraði
af gremju, þegar hann las í
blöðunum lýsinguna á sterka
vagninum á lágu lijólunum, sem
hafði verið smíðaður til að flytja
Jumbo í. En við næstu fregn varð
fólki rórra: Jumbo tók ekki í mál
að fara inn í vagninn. En þó að
Jumbo væri þrár voru umboðsmenn
Barnums það eigi síður, og nú fóru
þeir að beita pyntingum við Jumbo.
Þeir voru sex vikur að eiga við
hann, þangað lil þeim tókst að koma
honum inn í vagninn.
Um þessar mundir símaði Daily
Telegraph Barnum og spurði með
hvaða skilmálum hann vildi afsala
sjer Jumbo. Barnum svaraði:
Þegar allar friðsamlegar
umleitanir höfðu reynst á-
rangurlausar, sneri þjóðin
sjer til dómstólanna. í
mars 1882 var gerð tilraun til að
láta ómerkja samninginn með dómi.
En rjettvísin þóttist hvergi geta fund-
ið staf fyrir þvi, að þessi samningur
væri ekki í alla staði löglegur.
Nú var fíllinn fluttur niður í skipa-
kvíar og þar átti skipið „Assyrian
Monarch“ að taka við honum. En þá
kom nokkuð á daginn, sem umboðs-
maðurinn var fljótur að tilkynna
blöðunum. „Skipið er of lítið fyrir
þetta ferlíki,“ sagði liann, „enda er
Jumbo afkvæmi hinna fornu mastó-
donta. Það verður að stækka skips-
lúkurnar og liækka þilfarið um nokk-
ur fet.“ Þetta var svo gert. Skipinu
var breytt og Jumbo fjekk að vera
í dýragarðinum á meðan. En síðasta
för Jumbos úr garðinum varð liryggi-
Ieg eins og jarðarför.
Um lágnætti var Jumbo ekið ofan
í skipakvíarnar á vagni þeim, sem
smíðaður hafði verið handa hon-
um, og drógu fjörutíu hestar vagn-
inn, en hópar af fólki stóðu með-
fram götunum, sem farið var um,
og var öllum harmur í liug. Síðasta
hlaðagreinin um Jumbo áður en
hann fór, sagði frá eitraðri liveiti-
bollu, sem maður einn hefði ætl-
að að koma ofan í hann, svo að
Ameríkumenn fengi hann ekki lif-
andi. Hann vildi heldur sjá hann
dauðan en sjá liann fara.------
Auglýsingabrögð Barnums höfðu
þannig horið lilætlaðan árangur, —
miklu betri en liann hafði gert sjer
vonir um. Þegar fíllinn kom til New
York, var honum tekið með húrra-
hrópum af ógurlegum mannfjölda,
sem liafði beðið við bryggjurnar
marga klukkutíma áður en skipið
lagði að. Og öll þjóðin vildi sjá
Jumbo, frægastan allra fíla.
Sigurför hans um Bandaríkin stóð