Fálkinn - 08.06.1964, Blaðsíða 9

þriggja ára fangelsi og þann
tíma dvaldi gamli maðurinn
lengst af á sjúkrahúsi, en að
þeim tíma loknum var honum
leyft að hverfa heim á landar-
eignir sínar í nágrenni Teheran.
Hann lifir þar enn undir lög-
reglueftirliti og þó að hann sé
orðinn áttræður er hann enn
uppreisnarmaður í hjarta sínu.
Vinir mínir segja mér að eftir
skilnað minn og keisarans hafði
hann hengt upp stórt málverk
af mér í dagstofu sinni!
VI. KAFLI.
Hamingjuríkasta árið.
' *
■
JB október 1955 var haldin
mikil veizla í Sadabad kastala.
Zahedi hershöfðingi og margir
liðsforingjar, sem höfðu staðið
framarlega í röðum þeirra, er
börðust gegn Mossadeq hafði
verið boðið ásamt eiginkonum
sínum. Margar mikilsmetnar
fjölskyldur, sem árum saman
höfðu hafnað boðum hirðarinn-
ar voru nú áfjáðar í að koma
og sýna virðingu sína. Nokkrar
konur, sem ég vissi að höfðu
hvað eftir annað talað með
lítilsvirðingu um mig kepptust
nú við að sýna mér alúð og
lotningu.
Andrúmsloftið var einkenn-
andi fyrir það tímabil sem var
að hefjast í Teheran. í fyrsta
skipti fann ég í raun fyrir að
ég var keisaraynja. Ég var mun
áhrifameii'i en áður og keisar-
inn, sem gerði sér fullkomlega
ljóst að hann hafði fyrir mínar
hvatningar hafist handa um að-
gerðir gegn Mossadeq, neitaði
mér engrar bónar.
Minn gamli vinur doktor
Ayadi var nú opinberlega tek-
inn í sátt. Mér var leyft að fá
aftur frænku mína Furough
Safar og ég útnefndi hana
„selskabsdömu númer eitt.“
Auk þess sendi móðir mín mér
ung stúlka frá Köln sem
ráðskonu, þótt hún væri reynd-
ar málari að atvinnu. Hún hét
Marie-Louise Sagemiihl, og hún
reyndist mér fljótlega hin bezta
stoð. Þó að hún talaði varla
orð í persnesku kom hún til
skila fyrirmælum mínum, að-
stoðaði mig við bréfaskriftir og
með orðabók í höndum vísaði
hún á dyr óboðnum gestum.
Um þær mundir hafði utan-
ríkisráðherrann dr. Abdullah
Entezam látið að nýju taka upp
stjórnmálasamband við Bret-
land og hafði byrjað á ný
sc.mningaviðræður við erlend
olíufélög. Til að hjálpa þjóð-
inni yfir byrjunarörðugleikana
ákváðu ráðamenn í Washing-
ton að veita stjórn Zahedis sér-
stakt lán að upphæð 45 millj-
ónir dollara. Og þar sem að-
staða okkar fór stöðugt batn-
andi áleit ég að það mundi ekki
sæta gagnrýni, þótt við greidd-
um ekki öll útgjöld úr eigin
vasa. Svo að ég færði aftur í
tal áform mín um endurskipu-
lagningu og betrumbætur á
húsinu okkar.
Móttökusalirnir í „Echtes-
sassi“ með viðarveggfóðri líkt-
ust einna helzt borðsal í skipi.
Jansen, hýbýlafræðingur frá
París reif nú niður tréverkið,
lét mála veggina og skreyta
þá í stíl Lúðvíks XVI. Því næst
bjó hann móttökusalina hús-
gögnum og einnig vinnuher-
bergi keisarans og svefnher-
bergi okkar. Þar sem við áttum
að sjálfsögðu gott úrval af pers-
neskum teppum varð heildar-
árangurinn býsna góður.
Samt sem áður átti ég í
nokkrum erfiðleikum með að
halda öllu í röð og reglu og var
það einkum sök Sita og Tony
og Pucky, en það voru hund-
arnir okkar þrír. Þar eð Islam
hundar eru álitnir „óhreinir“
fengu þeir sjaldan að fara út
úr húsinu. Og ég varð smám
saman að viðurkenna að þetta
var líklega ekki svo fráleit
skoðun. En ást okkar á dýrum
átti bráðlega eftir allerfiða
þraut.
n
ÆKLW ag nokkurn sendi fiski-
maður, sem við höfðum kynnzt
í leyfum okkar við Kaspiahaf-
ið okkur sel til Teheran. Hann
var stór og fallegur og gæddur
ósvikinni kímnigáfu, en keis-
aranum virtist ekki meira en
svo um þennan nýja heimilis-
„mann“.
„Þér ætlið þó ekki að segja
mér að Kóraninn hafi vanþókn-
un á selum líka?“ sagði ég.
„Ekki svo ég viti til,“ svar-
aði Mohammed Reza. „En hvar
í ósköpunum eigum við að hafa
hann?“
„Það er gosbrunnur í ytri
dagstofunni,“ sagði ég eymdar-
lega.
Nokkrar sekúndur vissi keis-
arinn ekki, hverju hann átti að
svara. Loks sagði hann:
„Gleymið ekki að hann er
sjávardýr. En í gosbrunninum
er ferskt vatn.“
„Auðvelt að bæta úr því!“
hrópaði ég og hellti fullum
poka af matarsalti í uppsprett-
una, svo að hinn nýi vinur okk-
ar kynni nú reglulega vel við
sig hjá okkur.
Erfiðast var að gefa honum
að éta. Á hverjum degi um
nónbil klifraði ég upp á stól
og bauð honum nýjan fisk.
Hann tók við og rumdi af
ánægju og þegar máltíðin var
á enda og hann taldi sig ekki
hafa fengið nægju sína reyndi
hann að glefsa í mig. Ég varð
því að narra hann út í yzta
horn herbergisins áður en ég
ég paufaðist niður.
Þar næst kjagaði hann yfir
gólfteppið okkar og þegar fram
liðu stundir gat mitt húsmóður-
stolt ekki almennilega sætt sig
við þetta.
Sem betur fór var sundlaug
fyrir framan húsið okkar, og
þar kunni hann miklu betur
við sig. Þar sem við dvöldum
aðeins í Teheran á veturna
notuðum við laugina mjög
sjaldan.
í stað þess létum við byggja
litla innanhússlaug með volgu
vatni. Og þar syntum við alltaf
100 yards á hverjum morgni,
því að bæði keisarinn og ég
höfðum sérstaka unun af sundi.
Við iðkuðum flestar greinar
íþrótta um þessar mundir. Við
fórum í útreiðar, lékum tennis
og ókum til Abe-Ali í Elbruz-
fjöllum til að fara á skíði. Við
áttum einnig snekkjq „Savar
Shah“ sem gamli keisarinn
hafði látið smíða fyrir sig í
Hollandi. Hún lá í höfninni í
Pahlevi og á sumrin sigldum
við stundum um Kaspiahafið.
Kvöld eitt sáum við ameríska
kvikmynd af fólki á vatnaskíð-
um. Þessi íþróttagrein var á svo
til óþekkt í íran og við vorum
áfjáð í að reyna það. Við pönt-
uðum vatnaskíði frá Ítalíu og
gerðum tilraunir með þau. Og
þar eð enginn var til að leið-
beina okkur gekk þetta allbösl-
unarlega framan af. Það tók
okkur þó nokkra daga að kom-
ast upp á lag með það, en eftir
það höfðum við sérstaka
ánægju af því og iðkuðum það
mjög. Við keyptum nýja mótor-
báta í þeim tilgangi. Eins og
margir samtíðamenn okkar
hafði keisarinn yndi af hraða.
Honum þótti einkar skemmti-
legt að aka Mercedes sportbif-
reið, sem gat komist í eitt
hundrað og tuttugu mílna
hraða á klst. og oft fórum við
saman í bílnum út á eyðimörk-
ina. Ef hann hefði ekki verið
þjóðhöfðingi hefði hann efa-
laust tekið þátt í alþjóðlegum
aksturskeppnum. Og ég var
alltaf mjög fegin, þegar við
komum heim aftur úr þessum
ökuferðum.
Oft fórum við í flugvél á
veiðar eða styttri ferðir. Keis-
arinn var ágætur flugmaður, en
hann átti aðeins litla tveggja
hreyfla Beech-craft vél og aðra
eins hreyfils vél af gerðinni
Bonanza.
E,_ vorum v,»
á flugi ekki langt frá Shimran
og lentum þá í hræðilegum
stormi og vélin þeyttist til og
frá í loftinu, eins og laufblað
í vindi. í fyrsta sinn, síðan ég
kynntizt Muhammed Reza sá
ég að enni hans var vott af
svita. Og ég skal játa, að ekki
leið mér betur sjálfri. Loks
tókst okkur að lenda heilum á
húfi, þegar stormurinn var far-
inn hjá. Ef það hefði orðið
öllu seinna er ég vis um að
við hefðum hrapað. Að minnsta
kosti virtist það samdóma álit
starfsfólksins á flugvellinum.
f annað skipti vorum við að
fljúga til Isfahan. Ég sat við
hliðina á keisaranum, sem var
við stjórnvölinn og fyrir aftan
okkur var Zahedi hershöfðingi
og þrír aðrir gestir. Skyndi-
lega sá ég að vélin hafði breytt
um stefnu og lækkaði flugið
mjög hratt. Ég var dauðskelfd,
því að fjöllin virtust bókstaf-
lega koma hlaupandi á móti
okkur.
Við höfðum engan flugmann
annan aðeins viðgerðarmann
og hann vissi ekki heldur, hvað
komið hafði fyrir. Þá veitti
keisarinn því athygli, að elds-
neytið virtist alveg á þrotum.
Á síðasta augnabliki, rétt áður
en við rákumst á fjallið fórum
við að hamast að dæla olíu af
varageymi og tókst þannig að
forða árekstri.
Eftir þetta var ég á báðum
áttum um að fljúga aftur heim
sama kvöldið. f þetta sinn sat
ég aftur í hjá Zahedi og við
komum yfir Teheran eftir
ágæta ferð. Þegar við hringsól-
uðum yfir vellinum sáum við
að varðsveitarfáninn var dreg-
inn að hún og Zahedi sagði:
„Nú þarf yðar hátign engar
áhyggjur að hafa lengur. Við
erura komin.“
„Fléttið fingur,“ svaraði
hann.„ Við erum ekki lent enn
þá.“
Mohammed Reza lækkaði
flugið og hjólin snertu völlinn,
en við stönzuðum ekki. Rétt
áður en vélin kom á brautar-
endann gaf keisarinn inn gas
og nef flugvélarinnar þaut upp.
„Guð minn góður!“ hrópaði
ég. „Af hverju getum við ekki
lent?“
„Það er allt í lagi,“ sagði
keisarinn. „Það stóð maður við
Framh á bls. 40.
FALKINN