Fálkinn - 26.07.1965, Blaðsíða 16

aðalfulltrúa Kúrda erlendis
sem var í New York þessa
stundina að reyna enn einu
sinni að fá einhverja sendi-
nefnd hjá Sameinuðu þjóð-
unum til að taka upp mál
Kúrda þar auk þess sem
ætlunin var að ná fundi U
Thants og Johnsons Banda-
ríkjaforseta. Því var ekki um
annað að ræða en að treysta
heppni sinni, því að ferðina
varð að fara. Reyndar var
blaðamennskan ekki nema
yfirskin í viðskiptum mín-
um við írönsk yfirvöld.
Markmiðið var að bera Barz-
ani skilaboð og helzt að
sækja einn ábyrgan fulltrúa
Kúrda og koma honum til
ákveðins lýðræðislands til
viðræðna við leiðtoga stjórri-
málaflokks, sem taldi sig ef
til vili geta veitt Kúrdum
nokkra hjálp, sem þeir
þurftu eins og á stóð mjög á
að halda. Þótt í miðju námi
væri gat ég ekki neitað því
að fara þessa ferð, þvi að
satt að segja virtist ekki um
annan mann að ræða til þess-
arar farar en mig. Ég gat
ferðast sem blaðamaður,
þekkti nokkuð til þjóða og
landa þessa svæðis, hafði
verið í Kúrdistan tvisvar áð-
ur, átti trúnað Kúrda og
þekkti alla helztu leiðtoga
þeirra. írönsk yfirvöld sem
aðrir, máttu svo skiljanlega
ekki komast að þvi hvert
raunverulegt erindi var.
Sœrðir Kúrda-
hermenn til Persíu
Liðin er vika í Teheran,
og ég bíð enn eftir blessun
yfirvaldanna, hef hitt kúrd-
iska vini mína tvo hér, og
fréttaritara Daily Telegraph,
jem ritstjórinn í London
lafði beðið að hjálpa mér
eftir megni. Sá góði maður
þekkir upplýsingamálaráð-
herrann, er búinn að ræða
við hann um erindi mitt fyr-
ir Daily Telegráph og býst
við að hann, fyrir sín orð,
veiti mér leyfi til fararinnar
að landamærunum. í dag á
ég að ganga á hans fund og
get svo vonandi komizt af
stað í fyrramálið. Það er sem
sagt ekki hlaupið að því að
fá leyfi til svona farar, þó
samband íransstjórnar við
Kúrda hafi batnað að mun
undanfarna mánuði, svo að
nú er um það rætt að Kúrd-
ar fái nokkra vopnaaðstoð
frá þeim á laun. Má vafa-
laust þakka það ósamkomu-
lagi Persa og Araba, sem ér
sífellt að aukast. Auk ánn-
ars telja Arabar fljótið sem
siglt er upp eftir til olíu-
hafnarinnar Abadan, sitt
fljót og svo voru þeir fyrir
nokkru uppvísir að vopna-
smygli til Araba á þessu
svæði.
Fulltrúi Kúrda hér er nú
viðurkenndur af íransstjórn
sem slíkur, en þó ekki meira
en svo, að aðrar ríkisstjörn-
ir mega ekki um það vita,
sérstaklega hinar arabísku,
sem yrðu æfar, ef þær vissu
um þessa nýju stefnu írans-
stjórnar í garð Kúrda. Full-
trúinn verður því að láta eins
lítið á sér bera og mögulegt
er, enda veit vart nokkur
maður í Teheran, að pers-
nesku öryggislögreglunni
undantekinni, hver hinn
raunverulegi starfi hans er.
Stjórnmálin eru tíðum flók-
ín í lögregluríkjum Vesur-
Asiu og alls konar baktjalda-
makk þar meira en nokk-
urn ókunnugan órar fyrir.
Þessi nýja samvinna Kúrda
og Persa var eitt dæmi um
það. Þeir höfðu gert með sér
leynilegan samning, sem
Persar hafa þó vart gert af
sérstökum kærleika til
Kúrda heldur sjálfum sér til
nokkurs öryggis. Samkvæmt
samningi þessum fengu
Kúrdar að leggja hættulega
særða kúrdíska hermenn inn
á persnesk sjúkrahús (fyrst
þarf þó að flytja þá nokkur
hundruð kílómetra um veg-
laust og læknislaust land), og
þeir fengu vægu verði eitt-
hvað smávegis af skotfær-
um, svona rétt til þess að
þeir yrðu ekki alveg uppi-
skroppa, en í stað þess átti
íransstjórn að fá að vita um
alla starfsemi þeirra í og í
gegnum íran. íransstjórn
mun hafa þótt þetta betra en
vita af alls konar smygli eða
tilraunum til smygls um
landamærahéruð sín og eiga
það á hættu að Kúrdar í ír-
an gerðust athafnasamari við
að veita bræðrum sínum í
írak aðstoð á laun.
Skynsamir menn Persar
og ekki ósanngjarnir. Full-
trúinn, sem ég var svo hepp-
inn að þekkja persónulega
síðan ég var í Kúrdistan síð-
ast, vildi því að ég gengi á
fund yfirvaldanna. Ekki
sagði ég honum hið raun-
verulega erindi mitt, vegna
þessa nýja sambands hans
við öryggislögregluna. Hon-
um gæti þá fundizt honum
bera skylda til að segja það
yfirvöldunum. Ég var aðeins
blaðamaður. Aldrei að segja
meira en nauðsynlegt er, var
reglan hjá Kúrdum utan
Kúrdistan, og mér fannst ég
vel geta tileinkað mér hana
í þetta sinn.
Hinn kúrdíski vinur minn,
stúdentinn, segist hins vegar
mundu koma mér yfir landa-
mærin á laun, ef annað
bregzt, en þá megi fulltrúinn
ekki um það vita fremur en
yfirvöldin. Það góða við
Kúrda er að þeir hafa alltaf
einhver ráð og fellst aldrei
hugur, þótt kringumstæð-
urnar virðist oft vera óyfir-
stíganlegar. Og fyrir hverj-
um er hægt að bera virðingu,
ef ekki fyrir þeim, sem
vegna sannfæringar sinnar
reynir að gera það sem óger-
legt virðist? Ef það er ekki
manndómur, hvað þá?
íslendingur
í Teheran
Töluvert mun, aldrei þessu
vant, hafa verið í íslenzkum
blöðum um Teheran undan-
farið, svo að ég ætla ekki að
bæta miklu þar við. Hér er
íslenzkur konsúll, norskur
verkfræðingur, sem veitti
mér góða aðstoð við að ná
fundi ráðherrans og svo er
hér íslendingur, Ólafur Sig-
urðsson, sem flutti að heim-
an sex ára að aldri, dvaldi
lengi í Danmörku en hefur
búið hér í Teheran á þriðja
tug ára, er einnig verkfræð-
ingur, en rekur nú heild-
verzlun með danskar land-
búnaðarvörur, en Persar
þurfa að flytja inn töluvert
af þeim.
íranbúar, — en aðeins um
60% þeirra eru raunveru-
legir Persar (Azerbajdsjan-
ir, Kúrdar, Túrkmenir, Bal-
úkar og Arabar heita stærslu
þjóðabrotin), — eru nú um
22 milljónir, en fjölgar um
hálfa milljón árlega. Aukn-
ing matvælaframleiðslu
þeirra er þó í litlu samræmi
við fólksfjölgunina, svo að
flytja verður inn matvæli í
• • • • Framh. á bls. 18.
16 FÁLK.INN