Fálkinn - 31.01.1966, Blaðsíða 16

Víðidalstungukirkja.
ur bróSir minn (síðar landlækn-
ir) Svo fluttu foreldrar mínir
að Marðarnúpi í Vatnsdal og
bjuggu þar síðan. Faðir minn
var 93 ára þegar hann dó, það
var 1927.
— Voruð þið mörg systkinin?
— Við vorum 15 alls.
í huganum fer ég svo yfir
það sem ég veit um systkini
Jóhönnu: Guðmundur land-
læknir var kunnur maður, sem
óþarfi er að nefna frekar. Ingi-
björg systir þeirra bjó 4 Torfa-
læk í Þingi. Meðal sona hennar
má nefna Jónas B. fræðslu-
stjóra í Reykjavík og Guðmund
á Hvanneyri. Hálfbróðir var
Sigurður Björnsson, brúar-
smiður, og uppeldissonur þeirra
Marðarnúpshjóna var Geir
Gígja náttúrufræðingur.
Þetta er þurrleg og stutt upp-
talning, en gefur örlitla vís-
bendingu um þrekmikið kjarna-
og greindarfólk.
— Alin upp á Marðarnúpi.
Þangað liggja sjálfsagt sterkar
rætur?
— Ojá, sjáðu myndina þarna.
Og hún bendir mér á íitla olíu-
mynd á veggnum. — Þetta er
Marðarnúpur. Mér þykir vænt
um Marðarnúp, eins og mér
þykir vænt um Víðidalstungu,
en það er samt dálítið öðruvísi,
og hún lítur snöggt á myndina
og af henni aftur.
— Fossinn í Kerunum minnti
mig alltaf á fossinn minn á
Marðarnúpi, samt eru þeir víst
ósköp ólíkir. Og ég virði fyr-
ir mér þessa gömlu mynd, sem
lengi hefur hangið í svefnher-
bergi Jóhönnu. Hún er eftir
Þórarinn B. Þorláksson, og læt-
ur ekki mikið yfir sér, en get-
ur kallað fram sælar eða sárar
minningar frá þeim dögum er
lítil telpa lék sér þar við bæjar-
lækinn fyrir nærri heilli öld.
— Og hvenær hófst svo þinn
eigin búskapur?
— Við vorum vígð í Undir-
fellskirkju 14. september 1893
við Teitur. Við bjuggum fyrst
á Gilá í eitt ár, síðan 4 ár í
Haga í Þingi og 5 ár á Ægis-
síðu á Vatnsnesi. Þaðan fórum
við svo hingað. Það var 1904,
þegar Téitur keypti af Einari.
— Og þú hefur kunnað vel
við þig á þessum stöðum?
— Ójá, fremur vel, en þó
misjafnlega. Ég var ókunnug-
ust á Vatnsnesinu. Þar voru
margir myndarlegir menn, eins
og t. d. Jóhannes í Hindisvík,
faðir hans sr. Sigurðar. Það var
bráðmyndarlegur maður. Þá
var Sigurður að læra hjá sr.
Hálfdáni (Guðjónssyni). Hann
var ósköp almennilegur og ekk-
ert sérlegur, eins og sumum
16
hefur fundizt hann vera. Svo
bjó Guðmann heitinn faðir
hans Gests í Krossanesi. Gest-
ur var bráðmyndarlegur strák-
ur og skemmtilegur. Hann
hefði alls staðar sómt sér vel.
Og þegar ég grennslast eftir
bústofni þeirra hjóna á hinum
ýmsu bújörðum finnst mér ég
skynja, frekar en ég fái skýr
svör, að þau hafi byrjað í
nokkurri fátækt en hafist til
góðra efna þrátt fyrir ómegð
og búferlaflutninga, sem þóttu
og þykja enn kostnaðarsamir.
— Gilá er lítil jörð. Þar voru
slæmar byggingar. Þar misstum
við 30 kindur úr pestinni. Það
var mikið áfall. Kýrnar voru
tvær. Teitur var mikið búinn
að vinna hjá öðrum, ekki heilsu-
sterkur og slitinn fyrir aldur
fram. Hann dó 1923. Túnið
hér í Tungu var þýft og blautt.
Það er mikið búið að gera síðan
þá. Það var líka hægara að fá
fólk í vinnu en nú er. En nú
eru það vélarnar.
Eftir lát Teits keypti Jóhanna
aðra hálflendu Víðidalstungu-
eignarinnar, sem auk heima-
jarðarinnar voru 9 jarðir aðrar,
sumar að vísu smáar og komn-
ar úr ábúð, aðrar hafa verið
seldar. En á þessu tímabili. frá
aidamótunum, hefur heima-
jörðin tekið miklum stakka-
skiptum og er aftur orðin höf-
uðból, eins og hæfir sögulegri
reisn þessa gamla höfðingja-
seturs. Um 20 ára skeið bjó Jó-
hanna eftir lát manns síns og
var Óskar sonur hennar ráðs-
maður búsins. Síðan hefur
hann búið á hálfri jörðinni á-
samt konu sinni, Hallfríði
Björnsdóttur, og farnast vel.
Á hann sinn stóra \þátt í því
hve staðarlegt er um að litast.
Og nú er Ólafur sonur hans sá,
sem mikið af búrekstrinum
hvílir á.
— Já, hann Óli er reglusam-
ur og duglegur að vinna, segir
gamla kongn, og virðist kunna
vel að meta sonarsoninn, eins
og reyndar öll sín börn og
barnabörn, sem hún sagðist
ekki muna tölu á svo öruggt
væri.
— Jú, mín börn urðu 13 alls,
og tel ég mig hafa átt barna-
láni að fagna.
— Svo þér finnst lífið ekki
svo hart þegar allt kemur til
alls?
— Onei. Maður missir alitaf
eitthvað, sem maður vildi að
hefði verið kyrrt hjá manni.
Okkur samdi vel henni mömmu
þinni og mér. Við sátum oft
saman góða stund á síðkvöld-
um og röbbuðum saman — t. d.
eftir kvenfélagsfundi. Við
þurftum ekki að tala um ann-
að fólk — við höfðum um nóg
að spjalla samt.
— Hvað, lífið?
— Lífið? Já, kannske Björn
minn — þú með þín gráu hár.
Mér finnst þú alltaf vera litli
strákurinn hennar Þórdísar í
Valdarási. Það er víst ellin sem
þetta gerir. En mér finnst þetta
nú svona.
— Og nú röbbum við nokkra
stund um framliðið fólk, skyld-
urnar við minningu þess og
annað líf. Og mér verður hugs-
að til þess, að Jóhanna gaf veg-
lega fjárupphæð á áttræðisaf-
mæli sínu til elliheimilis í sýsl-
unni og fögur ljósatæki í kirkj-
una sína, sem hún hefur haft
fyrir augum alla tíð síðan hún
fluttist að Tungu fyrir rúmum
sextíu árum. Um þetta vill hún
ekki tala, kveður það einskis
virði. En það sýnir bezt það
hugarþel, sem á bak við liggur.
— Það er fallegt að rækta
blóm á leiðunum, en þau vilja
deyja út, segir hún.
Og nú skipti ég um umræðu-
efni og ýík að því sem mér
finnst sérstæðast.
— Þú ert ennþá bókavörður?
— Já, það á víst að heita svo.
En mér gengur illa orðið að
fást við það hjálparlaust. Sjón-
in hefur bilað svo mikið.
— Og þú hefur lengi haft
þennan starfa fyrir Lestrarfé-
lag Þorkelshólshrepps?
— Ojá, það eru orðin anzi
mörg ár. Ég man ekki hvenær
það byrjaði. Ég held það hafi
verið hún Aðalheiður heitin í
Hrísum, eða hann Aðalsteinn
minn (sonur Jóhönnu) sem
komu þessu af stað. Annars var
lestrarfélag hér áður. En hvar
það var, nei ég man það ekki.
En svo var öllu draslinu fleygt
hingað inn og mér leiddist að
sjá það í óreiðu og fór að skipta
mér af því, það var einhvern
veginn ekki hægt að láta þetta
afskiptalaust.
— Og þú hefur lesið mikið
sjálf?“
— Það var nú ekki mikið af
bókum, þegar ég var að alast
upp. En ég hef lesið anzi margt
síðan. Og fólkið les mikið, út-
lánin eru kannski tiltölulega
minni en var, en nú er líka til
FALKINN