Tímarit iðnaðarmanna - 01.10.1982, Síða 71

2. Launaskattur. Undanþága fiskveiða og landbún-
aðar felur í sér ótvíræða mismunun, sem auð-
veldast væri að leiðrétta með þ\ í að leggja launa-
skatt á allar greinar en lækka um leið álagningar-
hlutfallið.
3. Sjómanna- og fiskimannafrádráttur. Þessi sérstöku
tekjuskattsfríðindi fela ótvírætt í sér mismunun
milli launþega, sem að öllum líkindum veldur
mismunun milli atvinnugreina. Út frá félagsleg-
um sjónarmiðum er hugsanlega unnt að réttlæta
frádrátt frá tekjuskatti, enda væri um hliðstæðan
frádrátt að ræða fyrir alla þá, sem búa við svipuð
lelagsleg skilyrði. Fremur er það þó, ef um fastan
frádrátt í krónutölu er að ræða (sbr. sjómanna-
frádrátt) en hlutfallslegan frádrátt (sbr. fiski-
mannafrádrátt).
4. Uppsöfnun söluskatts. Þessi ókostur söluskattsins
veldur mismunun inilli atvinnugreina, þar sent
Iandbúnaður er verst settur, auk þess sem upp-
söfnun veldur mismunun milli fyrirtækja. 'I il
jöfnunar er hugsanlegt að auka endurgreiðslur,
og láta þær ná til fleiri greina. Viðunandi lausn
fæst þó varla, nema með því að taka upp virðis-
aukaskatt og afnema söluskatt.
5. Aðflutnmgsgjöld. Aðflutnings- og sölugjöld á inn-
fiutt aðföng helstu útfiutningsgreina og sam-
keppnisiðnaðar hafa verið lækkuð umfram ann-
að, ef frá er talin nánast algjör undanþága fisk-
veiða og stóriðju. Einstakir fiokkar aðfanga, svo
sem fiutningstæki, rafeindabúnaður og ýmsar
byggingarvörur og nokkrar greinar, sent keppa
við erlenda aðila, svo sem loðdýrarækt, hafa þó
farið varhluta af þessum aðgerðum. Megin at-
hugasemd nefndarinnar er, að samræmi er
ábótavant milli vörufiokka. Afar há aðflutnings-
gjöld eru greidd af ýmsunt aðföngum í tekju-
öfiunarskyni og ræðst skattbyrði atvinnugrein-
anna af því, hversu háðar slíkum aðföngum
greinarnar eru.
6. Opinberframlög ogþjónusta. Atvinnugreinarnar íá
framlög úr ríkissjóði í misríkum mæli. Með fram-
lögum eru hér ekki taldar niðurgreiðslur og út-
flutningsuppbætur landbúnaðarafurða. Ætlunin
er að fjalla um þessar greiðslur-í greinargerð um
verðmyndunar- og samkeppnisskilyrði. Fær iðn-
aður greinilega minnst. Ýmis sjónarmið liggja að
baki misskiptingu framlaga, sem óskyld eru fjár-
hagslegri mismunun. Misskipting framlaga og
opinberrar þjónustu getur þrátt fyrir það valdið
aðstöðumun milli greina.
7. Aðgangur að lánsfé. Mjög ólíkar reglur gilda um
hlutfall útlána fjárfestingarlánasjóða af fjárfest-
ingu. Áberandi hæst er hlutfallið í lánveitingum
til fiskveiða. Æskilegt væri að draga úr kerfis-
bindingu íjárfestingarlána og afmörkunum milli
greina. Varðandi lánsfjármögnun rekstrar er
ljóst, að reglur um endurkaup afurða- og rekstr-
arlána valda misræmi og eru landbúnaði og sjáv-
arútvegi mest í hag.
8. Lánskjör. Bæði hvað varðar fjárfestingarlán og
almenn rekstrarlán er samræming lánskjara nán-
ast um garð gengin, þó lánskjör fjárfestingarlána
séu ívið hagstæðari landbúnaði en öðrum. Eina
meiri háttar undantekningin eru sérstaklega
ívilnandi kjör á ógengistryggðum endurkeyptum
lánum, sem landbúnaður og að nokkru leyti iðn-
aður fá.“
Hér má bæta við, að eftir að áfangaskýrsla nefnd-
arinnar kom út breyttust forsendur þannig, að kjör-
um á endurkeyptum lánum var breytt á þann veg, að
nú eru þau öll í íslenskum krónum og með 29%
vöxtum. Sú staðreynd, að iðnaðurinn nýtur mun
minni fyrirgreiðslu en Iandbúnaður og sjávarútveg-
ur af þessum hagstæðu lánum, hefur í för með sér,
að þetta dæmi snýst aftur \ ið og iðnaðurinn býr nú
við mun lakari lánskjör en hinar greinarnar. Sér-
staklega ber að nefna bágt hlutskipti þess hluta iðn-
aðarins, sem ekki á kost á endurkaupalánunum. Það
er kaldhæðnislegt, að þar er einmitt oft um að ræða
greinar, þar sem fjármagnskostnaður á framleiðslu-
tíma skijitir verulegu máli, s. s. byggingariðnað,
skipaiðnað og allan þjónustu- og viðgerðariðnað.
Ennfremur má nefna, að á öllum aðlögunartíman-
um að EFTA-aðild hafa lánskjör landbúnaðar og
sjávarútvegs verið betri en iðnaðar. Má ætla, að það
hafi ásamt öðru komið fram í hærra gengi og þar
með verri samkeppnisskilyrðum iðnaðarins en æski-
legt hefði verið.
Ekki þarf lengur vitnanna við. l.jóst er af framan-
greindri upptalningu, að nefndin lítur svo á, að
starfsskilyrði iðnaðarins séu á margan hátt lakari en
annarra atvinnuvega, bæði þau, sem ætla má að hafi
bein áhrif á gengisskráninguna, og hin, sem ekki eru
eins augljóslega tengd henni. Nefndin hefur enn-
fremur fjallað um gengismál í víðara samhengi,
m. a. með tilliti til hagræðis sjávarútvegs af lrjálsum
aðgangi að auðlindum hafsins, sveiflujöfnunar og
fieiri atriða. Þótt niðurstöður þeirra umfjöllunar
hafi ekki birst ennþá í skýrslu, má skilja af vinnu-
plöggunt nefndarinnar, að þar staðfestist bæði áður-
nefndar niðurstöður áfangaskýrslunnar svo og sú
fullyrðing, sem talsmenn iðnaðarins hafa lengi hald-
ið á iofti, að iðnaðurinn sé ákaflega viðkvæmur
gagnvart öllum þeim aðgerðunt, sem ívilna sjávarút-
veginum í starfsaðstöðu. Það er því grundvallar-
atriði fyrir franttíð iðnaðarins, að hann hafi sam-
bærileg starfsskilyrði og sjávarútvegurinn. Með tilliti
til mikilvægis iðnaðar í nútíð og framtíð hlýtur
Landssamband iðnaðarmanna því ávallt að leggja
Timarit iðnaðarmanna
69