Vikan - 07.04.1960, Blaðsíða 31

tíma. Hann gekk út í hornið, þar sem
skúta Rips lá ásamt járnbrautarlcst-
inni, sem Susan hafði keypt handa
honum. Hann tók skútuna upp og
rannsakaði hana með gagnrýnum
augum, sem ekkert sáu.
Susan brosti.
— Maðurinn, sem ég talaði um,
var eitt sinn giftur og hamingjusam-
ur í lijónabandi sinu, en liann gctur
aldrei eignazt aðra i stað konu sinn-
ar. Alveg eins og þú, Peter. Ég skil
mætavel tilfinningar hans, og þess
vegna virðist mér, að bezt sé, að
ég fari langt í burtu, — á heims-
enda, ef með þyrfti.
Hann gekk fram og aftur einu
sinni — eins og skipstjóri á stjórn-
palii skips sins.
— Ég skil þig, sagði hann nm
síðir.
— Til þess ætlaðist ég.
— Mig grunaði elcki ... Susan.
Hann nam allt í einu staðar og sneri
aftur til stóls síns. — Ég hef oft
hugsað mér að segja þér, að ástæða
mín til þess að vilja aldrei giftast á
ný er ekki vegna þess, að ég ali á
nokkurri sérstakri hugmynd um
hjónabandið. Öðru nær. Ég sagði þér,
eins og ég sagði öllum öðrum, að
Lóla og Ralph voru á leiðinni til mín.
Susan leit snöggt á hann.
— Var það ekki svo?
— Nei. En ég skáldaði þessa sögu
vegna Rips.
Lóla og Ralph vorú i þann veginn
að aka burt saman. Hún liafði yfir-
gefið heimili sitt og barn nokkrum
tímum fyrr og skitið eftir bréf, þar
scm hún hafði skrifað, að hún gæti
ekki lifað án Ralphs, — að þau hefðu
elskað hvort annað í mörg ár. Hún
sagðist vona, að ég mundi verða
svo góður að sækja um skilnað. Hún
hefði í hyggju að ferðast til Ítalíu
með Ralph.
Peter sagði söguna í stuttum, slitr-
óttum setningum, en talaði þó miklu
skýrar en hin bitru vonbrigði og
takmarkalausa sorg gáfu tilefni til.
Susan hlustaði þegjandi, en augu
hennar urðu myrk og ákaflega alvar-
leg.
— En ég hef fastráðið, að Rip
skuli njóta þess að fá að eiga fagr-
ar minningar um látna móður sína,
sagði hann. Þess vegna, bætti hann
við með festu, vil ég ekki, að hann
eignist nokkurn tíma stjúpmóður.
Ég vil ekki lenda í sömu áhættu
einu sinni enn.
— Stjúpinóður, sagði Susan. Það
er liart og grimmilegt orð. Það felur
i sjálfu sér keim einhvers framandi,
einhvers, sem ekki á við!
— Þess, sem er nákvæmlega það,
sem felst í orðinu.
Susan andvarpaði. Draumur henn-
ar var eins og fyrir fram ákveðinn
til að fara út um þúfur, en yrði öðru
hverju að koma saman í eitt til að
finna eitthvað af sjálfum sér. Hjarta
liennar titraði af löngun til að gera
eitthvað fyrir hann, en hún vissi, að
það var ekki á hennar valdi að
hjálpa honum. Þetta var eitt af því,
sem hún gat ekki spornað við. Hún
vissi ]>að mætavel.
— Ég get aðeins sagt, sagði hún
skýrri, hreinni röddu, að ef þú verð-
ur einhvern tíma ástfanginn á ný,
þá vona ég, að þú verðir hamingju-
samur.
Hann yngir l*i«£
ef þú vilt
Framihald af tols. 7.
niður í sjúkrabúðunum. Þótt hunn
ætti yfir litlum hjálparmeðulum að
ráða, tókst honum innan skamms
að vinna á hinum skæða faraldri,
og serbneska þjóðin, sem iætur sér
ekki allt í augum vaxa, bar svo mik-
ið traust til hans fyrir dugnað hans
og læknislist, að hún bað hann þess
að koma aftur, þegar næst drægi
þar til styrjaldar, sem verða mundi
heidur fyrr en síðar. Pétur I.
Serbakonungur sæmdi hann St.
Savaorðunni, og var það fyrsta
heiðursviðurkenningin af ótalmörg-
um siðar, sem hann hefur hlotið.
Þegar fyrri heimsstyrjöld skall á,
bauð dr. Niehans Frökkum þjónustu
sína, og var boð hans með þökkum
þegið, ekki livað 'sízt með tilliti til
þeirrar þjálfunar, sem hann hafði
þá lilotið sem herlæknir. Ekki leið
þó á löngu, áður en hann lenti í
andstöðu við frönsku skrifstofu-
völdin. Gerði hann sér þá hægt um
vik og gekk í þjónustu fjandmanna
þeirra, Austurríkismanna.
Tvivegis var hans sérstaklega get-
ið i opinberum tilkynningum fyrir
þau frábæru skurðlækningaafrek,
sem hann vann, að kalla i fremstu
viglínu, og afburða-starfsþrek sitt
og dugnað. Tvívegis hlaut hann sár;
sjálfur framkvæmdi hann um fimm-
tán þúsundir aðgerðir á særðum her-
mönnum, unz yfirforingi austur-
ríska hersins á Dólómita-vígstöðv-
unum, Eugen erkihertogi, skipaði
Svisslendinginn yfirheriækni við 21.
herdeild keisarans.
Árin milli heimsstyrjaldanna
starfaði dr. Niehans sem skurð-
læknir við ýmis svissnesk sjúkra-
hús, en starfrækti einnig eigið
sjúkrahús í Clarerns. Þrátt fyrir það
vannst honum þó tími til að sinna
þeim viðfangsefnum, sem liann hafði
mestan áhuga á, — rannsókn á
innrennsliskirtlastarfsemi og við-
græðslutilraunum.
Tnnrennsliskirtlarannsókn hans
beindist einkum að þeim kirtlum,
sem framleiða þá hormóna, er
blandast btóðinu og ráða því öllu
öðru fremur, hvort við -verðum
dvergar eða tröll, athafnamiklar eða
hlédrægar persónur, karlmannlegar
eða kvenlegar. Allt frá þvi um alda-
mótin 1700 hafa skurðlæknar reynt
að bæta með viðgræðslu þá inn-
rennsliskirtla, sem orðið hafa fyrir
skemmdum, en það var þó ekki fyrr
en á okkar öld, að læknar dirfðust
að reyna að græða kirtla úr dýrum
í menn i stað samsvarandi kirtla,
sem ekki voru lengur virkir. Þegar
dr. Niehans hóf slíkar tilraunir árið
1927, varð hann að vísu ekki talinn
frumherji á þvi sviði, enda þótt
þeim aðgerðum væri þá enn svo
skammt á veg komið, að freistandi
var fyrir mann, sem gæddur var
brautryðjendaskapgerð, að taka þar
til hendinni.
Hann framkvæmdi yfir þúsund
þess háttar aðgerðir, — tók inn-
rennsliskirtla úr dýrum og græddi
í menn, raunar ekki alltaf ineð full-
um árangri, en hlutfallstala þeirra
aðgerða, sem heppnuðust, var þó svo
há, að hann hélt tilraununum áfram.
Mesta athygli hlutu þær aðgerðir
hans, er hann græddi kirtlavef úr
nýfæddum lömbum og kálfum í
dverga og jók með því vöxt þeirra
að mun, á stundum um 32 senti-
metra.
Það gerðist dag nokkurn snemma
í aprílmánuði 1931, að starfsbróðir
lians, dr. Quervain, hringdi til hans,
og var auðheyrt, að honum þótti
mikið við tiggja. Einn af aðstoðar-
læknum lians hafði orðið fyrir
þeirri slysni, er hann vann að skurð-
aðgerð á barka konu einnar, að
hann skaðaði litla skjaldkirtilinn,
sem ræður kalkmagninu í blóðinu.
Sjúklingurinn hafði fengið svæsin
krampaflog, svo að búast mátti við,
að luin létist þá og þegar. Það var
því um líf og dauða að tefla, að
takast mætti að græða í hana sam-
svarandi kirtil úr einhverri skepnu,
og dr. Niehans var eini læknirinn,
er náð varð til, sem liklegt var, að
gæti framkvæmt slíka aðgerð.
LÍF EÐA DAUÐI .. .
Dr. Niehans lét tafarlaust slátra
kálfi og tók úr honum litla skjald-
kirtilinn. Þegar sjúklingurinn hafði
verið fluttur í sjúkrahús hans, komst
hann hins vegar að raun um, að hin
unga kona var svo langt leidd, að
ekki var viðlit að freista að fram-
kvæma aðgerðina með venjulegum
hætti, — hún mundi deyja undir
hnífnum. Um leið sá liann, að það
vatt á mínútum, að eitthvað yrði að
gert, ætti hún ekki að deyja í hönd-
um hans. Og i örvæntingu sinni
datt honum það í hug að láta tæta
litla skjaldkirtilinn úr kálfinum í
örsmáar agnir, blanda þeim i lif-
ræna saltupplausn, og að því búnu
dældi hann maukinu inn i brjóst-
vöðva konunnar. Þótt hann væri
vondaufur um nokkurn árangur,
brá svo við, að krampaflogin urðu
strax sýnu vægari, en virtust úr
sögunni að nokkrum klukkustund-
um liðnum án frekari aðgerðar.
Fyrir þessa skyndilegu hugdettu
hóf hann siðan þá lækningaaðgerð,
sem nefnd hefur verið „ungfrumu-
aðferðin". Dr. Niehans hafði með
öðrum orðum komizt að raun um,
að kirtilígræðsla var ekki nauðsyn-
leg til árangurs, heldur gat inndæl-
ing kirtlafrumna gefið eins góða
raun. Sjálfum farast honum þannig
orð uin lækningaaðferð sína: „Þetta
er líffræðileg aðgerð, þar sem frum-
um úr líffærum ungra dýra er veitt
inn i frumukerfi líkamans, þar sem
þær færa hinum 40 trilljónum
frumna. sem fyrir eru, nýjan þrótt
J\^aú2it báduhjat
Ljúffengur eftirmatur
.0*
nov*'0
^ oo
M *

fkOO

r o
oo
o*
o'

, 0«
c'V

TRAUST MERKI
Heildsölubirgðir Eggert Kristjánsson & Co h.f.
Simi 1 14 00
HOLLAND
VIKAN
31