Vikan - 05.05.1960, Qupperneq 15

Mál tekið af litlum viðskiptavini.
Ofarlega í Nóatúni verður á vegi okkar lítið
og laglegt hús, sem fljótt á litið gæti verið
rakarastofa eða eitthvað slíkt. En er við lítum
í gluggana, sjáum við, að þar er letrað:
STEINAR WAAGE ORTOP. SKÓSMlÐI. Með
forvitnina í fararbroddi göngum við þarna
inn, og verður fyrst fyrir okkur forstofa, sem
ekki er ólík biðstofum lækna, — enda kemur
í ljós, að Þarna er til húsa sérstök tegund iðn-
aðar, sem er nátengd læknisfræðinni.
Til frekari upplýsinga snúum við okkur að
sjálfum forstöðumanninum, Steinari Waage,
og biðjum hann skýra fyrir okkur, í hverju
þetta starf sé aðallega fólgið.
— Segðu okkur, Steinar, — er þetta einn
þáttur læknisfræðinnar?
— Já, að vissu leyti, — stendur í nánu sam-
bandi við beinafræði eða anatomi í fótum. Það
er ekki til neitt íslenzkt orð yfir þetta, en
hefur verið nefnt ortópedísk skósmíði.
— Lýtur þetta eingöngu að fótunum?
— Já, eingöngu, — nema hvað fótakvillar
valda oft óþægindum í baki og höfði.
— Og þið ráðið bót á þessum fótakvillum?
— Já, með skófatnaði og innleggi í skó.
— En þið fáizt ekki neitt við gervilima-
smíði?
— Nei, ekki beinlínis. En við smiðum skó
á fólk, sem er þannig bæklað á fótum, að það
þarf á að halda sérstaklega gerðum skóm. En
gervilimasmíði er annað fag, að vísu skylt,
en ,er samsett úr þremur eða fjórum fögum
og krefst miklu lengra náms. Maður, sem ætlar
sér að standa fyrir gervilimasmíði, þarf að
vera við nám 'að minnsta kosti sjö eða átta ár.
— Hvað, ertu búinn að starfa lengi við
þetta, Steinar?
— 1 um það bil þrjú ár. Ég var fimm ár
við nám, fjögur í Danmörku og eitt ár í Þýzka-
landi. Upphaflega var iþað dr. Snorri. Hall-
grímsson, sem hvatti mig til að læra þetta og
kom mér i samband við ortópedíska spítalann
í Árósum. Hugmyndin er sú, að þetta verkstæði
fái húsnæði í Landsspítalanum í sam'bandi við
beinasérfræðideild, sem þar á að vera til húsa.
— Færðu kannski húspláss í viðbyggingunni,
sem nú er verið að ljúka við?
— Nei, ég hugsa nú ekki. EVi það verður
hafizt handa um nýjar byggingarframkvæmdir
í vor, og i því húsnæði verður þessu víst fyrir
komið.
— Er það fólk á öllum aldri, sem leitar
hingað til þín?
—■ Já, en þó að mestu leyti börn.
— Og eru þessir sjúklingar — eða viðskipta-
vinir — sendir til þin frá læknunum?
— Já, oftast er það. Ég hef átt mjög ánægju-
legt samstarf við læknana hérna, en auðvitað
er það mest við þá s'érfræðinga, sem þessi teg-
und kvilla heyrir undir. Þó er gerð gipsmót-
anna, sem innleggin eru smíðuð eftir, dálítið
misjöfn hjá læknum. En auðvitað er það mikil-
UAm^ h&fcuSv
CfÍa^ /
vægt atriði, að þau séu nákvæmlega gerð —
og á réttan 'hátt.
— Og hvaða fótakvillar koma hér helzt við
sögu?
— Aðallega ilsig. En þó er um að ræða
marga aðra kvilla, t. d. svokallaðan holfót, sem
er nokkuð algengur og getur valdið miklum
óþægindum í hæl og tábergi.
— Hverjar eru helztu orsakir þessara fóta-
kvilla?
— Algengast er, að þetta gangi í ættir, —
sé arfgengt. En þá kemur það í ljós þegar við
fæðingu. Og verði læknar varir við það, hafa
þeir samband við mig, sem útbý gipsmót og
eftir því sérstakar umbúðir, sem börnin eru
látin sofa í á nóttunni. — En svo er eins og
fótakvillar fylgi líka ákveðnum iðngreinum,
sem miklar stöður fylgja. Og stundum hefur
það bagað fólk svo mikið, að það hefur þurft
að hætta starfi og fá sér einhverja vinnu, sem
minna reynir á fæturna. Auk þess eru og ýms-
ar aðrar orsakir, svo sem of þung börn, nær-
ingarefnaskortur, slys og svo óhollur skófatn-
aður, sem nóg er til af hér á landi.
— Þurfa ekki þessi innlegg að vera ná-
kvæmlega smíðuð, ef þau eiga að koma að
fullu gagni?
— Jú, það er auðvitað höfuðatriðið. Víða
erlendis sér maður mikið fúsk í innleggja-
smíði, og venjulega er það mest auglýst. Það
er algengt í skóverzlunum erlendis, að alls kon-
ar „sérfræðingar“ á hvítum sloppum koma
hlaupandi til fólks, sem er að máta skó, og
benda því á það, að það þurfi ‘nauðsynlega á
innleggi að halda. Og þeir hætta venjulega
ekki, fyrr en innleggið er keypt með. En sem
betur fer, erum við yfirleitt laus við allt slíkt
hér heima. Og auðvitað ættu engin innlegg að
vera í notkun nema þau, sem gerð eru eftir
læknisráði og með gipsmóti.
— En er nú nokkurt gagn að þessum inn-
leggjum, ef fólk notar þau ekki að staðaldri?
— Nei, við það dugir ekki neitt hálfkák.
Þetta kerfst mikillar þolinmæði og samvizku-
semi. Annars ráðlegg ég oft börnum á skóla-
aldri að fara í fótaæfingar. Jón Þorsteinsson
kennir sjúkraleikfimi — og þá einnig fyrir
sjúka fætur, — og er það eitt hið allra holl-
asta, sem til er fyrir fætur, sem ekki eru heil-
brigðir. Einnig hef ég ráðlagt stúlkum — og
reyndar drengjum líka — að stunda ballett.
Ballettæfingar gera oft mikið gagn í þessum
tilfellum.
- Heldur þú, Steinar, að margir þjáist af
fótakvillum án þess að skeyta um að leita
sér einhverrar lækningar?
— Já, það er mjög mikið um það. Það er
eins og fæturnir verði oft út undan hjá fólki,
þegar um þrif og umhyggju likamans er að
ræða. Og þó hafa þeir nú ekki ómerkilegra
hlutverki að gegna en því að halda öllum
likamanum uppi. Og svo held ég, að fólk
Framhald á bls. 26.
Steinar Waage.
Erík Schou Nielsen við vinnu sína.