Veðrið - 01.09.1964, Blaðsíða 22

■60
og áður var sagt. Hitabreytingar eru rniklar og hraðar, við miðbaug getur verið
um 25 stiga frost hvern morgun, en uin hádegi er hitinn orðinn allt að 30 stig,
eða 55 stiguni liærri. Raki er mjög lítill og súrefni sennilega enn minna. Þetta
cru mjög erlið skilyrði fyrir þróun líls. Þó er Inigsanlegt að bakteríur, skófir og
fléttur gcti þrifi/.t við þessi skilyrði, en varla nokkrar æðri lílvcrur.
f sjöhundruð og sjötíu milljón kílómetra Ijarlægð frá sólu, meir en þrefalt
lengra úti í geimnum en Mars, svífur stærsta reikistjarna sólkerfisins, Júpíter.
Að rúmmáli til er hann 1312 sinnum stærri en jörðin, en þó ckki nema 31S
sinnum efnismeiri. Lausnarhraðinn er rúmlega fimmfaldur á við það, sem
liann er ;i jörðinni, en af því leiðir, að vetni, scm líklega liefur einhvcrntíma
verið mikið af á öllum reikistjörnum, hefur ekki getað horfið út í geiminn frá
jafnþungum hnetti og Júpíter. í lofthali hans ber því mest á vetnissamböndum,
ammóníaki (CH;i) og mýragasi (methan CH4). Báðar þessar lofttegundir eru
citraðar. Ammóníak er lofttcgúhdin, sem vcldur hinni stæku lykt af hjartar-
salti. Ekki er hægt að athuga nema efstu lögin í þessu eitraða samsulli, sem
sennilcga cr mcir en 12000 kílómetra á dýpt. Kuldinn er svo mikill jjarna elst,
að mikið af ammóníakinu Irýs í kristalla, sem svífa um líkt og snjór. Þessi
ammóníakský niynda mörg belti samhliða miðbaug hnattarins. — Ymsar
breytingar, cr verða á þessuni beltum benda til, að talsverðar hreylingar scu
í lofthaíinu. Á síðustu árum hefur ennfremur verið uppgötvað, að frá Júpíter
herast útvarpsbylgjur, svipaðar þeim, sem stala af þrumuveðrum, cn þó niarg-
falt öflugri. Benda þær einnig til mikilla umbrota í lofthafinu. Ekki þarf þó að
óttast að þessar útvarpsbylgjur trufli útvarpssendingar hér á jörðinni, til þess
cru upptök þeirra of fjarlæg. En geimlarar framtíðarinnar þurla sennilega að
rcikna með þeim er þeir nálgast Jú]u’tcr.
Satúrnus, Úranus og Neptúnus hafa allir lofthöf umhverfis sig, en |jau eru
öll svipuð lofthjúp Júpíters. Þó minnkar ammóníakið eftir því, sem fjær dregur
sólu, og á Neþtúnusi er það horfið, en mýragasið orðið mestu ráðnadi, ásamt
talsverðu magni af' óbundnu vetni. Kuldinn vcx hröðum skrefum með vaxandi
fjarlægð lrá sólu, og á Neptúnusi er 218 stiga frost, cn við þann liita er allt
ammóníak gaddfrosið, og sennilega þekur ammóníaksnjór allt yfirborð hnattar-
ins. Sólgeislunin er þarna um þúsundasti hluti af því, sem hún er á jörðinni.
Líf við þessi skilyrði er útilokað.
62 --- VEÐRIÐ