Veðrið - 01.09.1964, Blaðsíða 31

byr, leiði, nndbyr og mótbyr eru ekki ný orð, eins og allir vita, en nefnd hér
til þess að enginn hafi ástæðu til að segja setningu eins og þessa: Ég hugsa, að
hann fái plús 20 hnúta nverage xuind component til Oslóar.
gangur eða ganghraði (air speed) eru orð, sem mætti gjarnan nota um liraða
flugvélar miðað við loftið, sem hún klýfur. Hrtiði eða flughraði (ground speed)
flugvélarinnar getur verið allt annar en gangurinn á sama tíma, eftir því livort
hún hreppir leiði eða mótbyr.
o * 6
Næst eru svo nokkur orð um þrýstifar loftsins.
þrýstilina (isobar) finnst mér einfaldara og hetra orð en jafnþrýstilína, sem
lengi hefur tíðkazt. Er þetta lína, sem dregin er um alla þá staði á kortinu,
þar sem þrýstingur við sjú (eða ef til vill í annarri fastahœð) er hinn sami. Hver
lína hefur tiltekið þrýstigildi, 1000, 995, 990 o. s. frv. Til samræmis eru orðin
hitalína (isotlierm), þrýstibrigðalina (isallobar) og haðarlína (contour line).
Síðasta orðið er einnig notað í landafræði, t. d. 1000 metra hæðarlína á Vatna-
jiikli.
þrýstifar (pattern of isobars cða pressure pattern) táknar hér heildarmynd
þrýstilínanna á veðurkorti, á svipaðan hátt og gróðrarfar eða gróðurfar merkir
heildarsérkenni gróðursins á tilteknu svæði. Hliðstæð orð væru vindafar (cir-
culation pattern) og hitafar (thermal pattern) á veðurkorti. Einnig væri hægt
að tala um þrýstifar (hitafar, vindafar) gufuhvolfsins sem heildar eða yfir
ákveðnum stað á jörðu niðri, bæði á tilteknum tíma og á lengra tímabili.
Vindafar jarðar gæti táknað það santa og general atmospheric circulation.
lagðartlrag eða drag (trough) er aflöng lægð, algeng á Grænlandshafi.
fyrirstaða (blocking) gæti kallazt j:>að sérkennilega vindafar, jtegar venjuleg
austurganga lægða og hæða stöðvast í heilum heimshluta. Til einnar og sömu
fyrirstöðu geta tali/.t ein eða fleiri kyrrstæðar hæðir (fyrirstöðuhceð, blocking
high), venjulega á norðurslóðum, og kyrrstæðar lægðir, ein eða fleiri, oftast
sunnarlega á norðurhveli. Fyrirstöðuhæð er algeng yfir Norðurlöndum, og
setti meðal annars svip á tíðarfarið á liðnum vetri, en vestanhallt við hæðir er
jafnan suðlæg átt og hlýindi.
Icegðalest (cyclone family) gæti heitið riið lægða, sem koma hver eftir aðra
og berast sem bylgjur á meginskilunum, mörkum suðrcenna (tropical) og nor-
rcenna (polar) lofthafa. Meginskilin (polar front) berast gjarnan austur og
suður, en liggja sjálf Irá suðvestri til norðausturs á þvf bili, þar sem lægðunum
verður tíðfarnast. Seinustu lægðir liverrar lestar fylgja því oft suðlægari
brautum en hinar fyrri.
VEÐRIÐ----71