Fréttablaðið - 05.12.2009, Blaðsíða 34

34 5. desember 2009 LAUGARDAGUR
hafi komið upp í orrahríðinni miðri um
mál 1998. Þá hafi komið tilkynning frá
eignarhaldsfélaginu Atorku um að þeim
hafi ekki staðið til boða að vera í við-
ræðum eða að rætt hafi verið við eig-
endur félagsins. „Staðreyndin er hins
vegar sú að þessi banki átti innan við
fimm prósent krafna á hendur Atorku
og Landsbankinn sem átti yfir fjörutíu
prósent af kröfunum stýrði málinu.“
Finnur segist þó ekki vilja vorkenna
sér eða bankanum að fást við umræðu
sem þessa, enda sé hún bara partur af
tilverunni. „En það er oft mjög erfitt
að geta ekki sagt sannleikann eins og
hann er.“
Skuldaúrræði komu seint
Eitt af því sem Finni hefur þótt óþægi-
legast og hafi verið líklegt til að auka
á gremju í samfélaginu, var hversu
langan tíma það hafi tekið bankann að
koma fram með góð skuldaúrræði fyrir
einstaklinga og heimili en nú séu þau
hins vegar orðin ljós. „Það er reglulega
ánægjulegt að geta greint frá því að í
gær [föstudaginn 4. desember, innsk.
blm.] kynntum við nýjar lausnir fyrir
einstaklinga og heimili sem eru í við-
skiptum við okkur og ég er sannfærður
um að þær muni gagnast fólki. Bankinn
hefur í nokkurn tíma unnið að útfærslu
á þessum skuldaúrræðum og nú þegar
nýir eigendur hafa tekið við bankan-
um er hægt að kynna þau opinberlega.
Í þessum lausnum er reynt eftir megni
að koma til móts við þær kröfur sem
eru uppi í þjóðfélaginu um raunveru-
legar lausnir.“
Klára stóru málin í vetur
Mál fyrirtækjanna eru einnig að kom-
ast ágætlega í gang að mati Finns.
Þar hafi hins vegar líka orðið dálítill
dráttur á að gengið yrði í að vinna úr
skuldastöðunni vegna þess að allir sem
eftir því hafi leitað hafi fengið fryst-
ingu skulda. „Menn voru að vonast til
þess að krónan myndi styrkjast og eitt-
hvað af þessum vandamálum minnka,
en frystingartímabilinu lauk eiginlega
í september þannig að smátt og smátt
hefur þurft að fara að taka á þessum
málum,“ segir hann og kveður þennan
biðtíma í raun hafa verið til blessunar
fyrir fyrirtækin. „Þarna var nokkurra
mánaða tímabil þar sem fátt var gert
af hálfu bankanna, en um leið skýrðist
ýmislegt í rekstri þessara fyrirtækja.
Menn áttuðu sig betur á hvaða fyrir-
tæki búa við gjörbreyttar aðstæður í
eftirspurn eftir vörum og þjónustu og
hvaða fyrirtæki hafa tekið til hjá sér og
náð tökum á rekstrinum.“
Finnur segir hins vegar erfiðara að
negla niður ákveðinn tíma varðandi lok
ákveðinna stórra mála sem verið sé að
leysa úr. Þannig hafi bankinn til að
mynda gefið sér tíma fram í miðjan jan-
úar til þess að meta þá kosti sem í stöð-
unni séu hvað varðar mál 1998 og Haga.
„Og vel getur verið að þetta klárist eitt-
hvað fyrr. Ég skal bara ekkert um það
segja. Aðalatriðið er að ganga til verka
og komast að góðri niðurstöðu.“
Almennt segir Finnur hins vegar að
skipta megi málum fyrirtækja í tvennt.
Annars vegar séu stærri mál, 1998 þar
á meðal, og þá megi nefna sem dæmi
mál Pennans sem bankinn hafi tekið
yfir og bílaumboðsins Heklu. „Í stærri
málum þarf sérsniðnar lausnir í hverju
tilviki og samningar flóknari þar sem
jafnvel koma fleiri fjármálafyrirtæki
að samningum,“ segir hann, en um leið
hafi verið búnar til tiltölulega staðlaðar
lausnir fyrir smærri og meðalstór fyrir-
tæki. „Þar reynum við frekar að horfa
á atvinnugreinina og þróa lausnir fyrir
hana, svo sem fyrir kúabændur, smá-
bátaútgerðir og þar fram eftir götun-
um.“ Þarna segir Finnur hægt að fara
hraðar í málin. „Við sjáum fyrir okkur
að öll stærstu málin ættu að klárast í
vetur, en það taki langt fram á árið 2010
að klára mál smærri og meðalstórra
fyrirtækja, einfaldlega vegna þess að
fjöldinn er meiri.“
Finnur segir að í þeim hamförum
sem gengið hafi yfir fjármálaheiminn
hafi orðið til mikilvæg reynsla í banka-
kerfinu og er lítt hrifinn af orðræðu
sem borið hafi á að fólk sem unnið hafi
í bönkum sé á einhvern hátt óalandi
og óferjandi. „Yfirleitt lærir fólk og
reynsla safnast upp. Fólk býr að þessu
þótt reynslan hafi verið óskemmtileg.
Og þótt fólk hafi verið hér millistjórn-
endur og sérfræðingar þá voru aðrir í
ökumannssætinu og stýrðu þessu. Ég
held því að það sé firra að afskrifa fólk
sem óhæft fyrir það eitt að hafa starf-
að í bankakerfinu.“ Um leið bendir
Finnur á að í Arion banka hafi orðið
mikil breyting á stjórnendahópnum.
„Ég fletti því upp til gamans um dag-
inn að í síðustu ársskýrslu Kaupþings,
sem er fyrir árið 2007, skrifuð einhvern
tímann í ársbyrjun 2008, eru nafn-
greindir 24 einstaklingar sem stjórnuðu
megnið af viðskiptavinum sem tekur
atburðum af æðruleysi og hugsar um
þetta sem nánast hvert annað ólán
sem dynur yfir þjóðina og spurningin
sé bara um að vinna sig út úr þessu.“
Finnur segir á stundum hafa verið
brugðist við þessu andrúmslofti með
aukinni öryggisgæslu í útibúum og í
höfuðstöðvum bankans í Borgartúni.
Eitt eða tvö mál hafi líka verið kærð til
lögreglu. „En annars reynum við auð-
vitað að líta þetta þeim augum að fólk
sé í þröngri stöðu og eðlilegt að tilfinn-
ingar séu heitar.“
Mál Haga og 1998 er eitt stærsta
úrvinnsluefni bankans meðal íslenskra
stórfyrirtækja og hefur vissulega vakið
mikinn tilfinningahita. Finnur segir á
vissan hátt ágætt að fá þann hita upp
á yfirborðið, en áréttar um leið að
málið sé enn í vinnslu. „Það hefur ekki
verið ákveðið að ganga til samninga
við Jóhannes Jónsson um að hann fái
að kaupa fyrirtækið. Enn er verið að
skoða hvaða lausnir koma til greina
og hverjar eru bestar.“ Hann árétt-
ar um leið að við lokaákvörðun verði
haft að leiðarljósi að bjarga sem mest-
um verðmætum en að teknu tilliti til
ýmissa áhættuþátta. Nokkrir kostir
komi til greina, þar á meðal að ganga
til samninga við Jóhannes og meðfjár-
festa hans, selja félagið í opinni sölu,
skrá félagið í kauphöll, eða skipta því
upp og selja í bútum. „Við þurfum að
greina kosti og galla hverrar leiðar á
faglegan hátt, hvað hver leið þýði í pen-
ingalegum ávinningi fyrir bankann og
hvaða skaði gæti verið því samfara að
velja eina leið frekar en aðra, svo sem
vegna þess að viðskiptavinir myndu
hverfa frá bankanum í stórum stíl eða
vegna ills umtals. Þetta þurfum við að
reyna að vega og meta og komast svo að
faglegri niðurstöðu.“
Bankar liggja vel við höggi
Annað mál sem Finnur segir að hafi
vakinn mikinn hita að ósekju var þegar
nýverið var send út til starfsfólks við-
bót við reglur um fjárhagsstöðu starfs-
fólks. „Í öllum bönkum og sparisjóð-
um hafa verið í gildi mjög strangar
reglur um fjárhagsstöðu starfsfólks
og starfsmenn miskunnarlaust verið
látnir fara ef eitthvað hefur á bjátað.
Starfsfólk okkar hefur kallað eftir
því, í ljósi samfélagsástandsins, hvort
gengið verði fram með þeim hætti. Þá
var ákveðið að eyða óvissunni með því
að koma með þessa viðbót við reglurn-
ar, en hún gengur út á það að starfsfólk
sem er að kljást við sömu vandamál og
þjóðfélagið í heild og nýti sér sömu
úrræði og viðskiptavinum bankans
standi til boða þurfi ekkert að óttast.
Þannig að við vorum í raun að milda
reglurnar. En um leið var því bætt við
að litið yrði til þess að flytja starfsfólk
til í starfi, eða jafnvel segja þeim upp,
sem þurfi að fara í ströngustu úrræðin,
greiðslu aðlögun, sem þýðir í raun svipt-
ingu fjárræðis. Síðan var áréttað að
um æðstu stjórnendur bankans gildi
áfram mjög strangar reglur.“ Fregnir
af þessum bréfaskrifum segir Finnur
svo strax hafa verið túlkaðar á versta
veg úti í samfélaginu, að verið væri að
meina starfsfólki að nýta úrræði sem í
boði væru. „Ég veit að hinir bankarn-
ir eru að velta þessu mikið fyrir sér og
eru í grunninn á svipaðri skoðun og
við, án þess þó að setja þetta niður á
blað eða segja mikið frá. En við viljum
koma heiðarlega fram og segja starfs-
fólki hver staðan er en gjöldum fyrir
með ósanngjarnri umræðu víða í þjóð-
félaginu.“
Annað mál sem Finnur segir að hafi
getið af sér pósta frá reiðum viðskipta-
vinum og önnur neikvæð viðbrögð er
mál hjóna í Hafnarfirði sem nýlega
rataði á síður blaða. Þar sé bankinn í
þeirri stöðu að geta ekki sagt sína hlið
mála. „En það er alveg hægt að fullyrða
að reynt var að gera allt sem hægt var
og vinna með þessum hjónum. En það
er mjög óþægilegt að vera í þeirri stöðu
að geta ekki borið hönd fyrir höfuð sér
og í raun getur hver sem er komið með
hvaða ásakanir sem er á hendur bank-
anum og við þá í stökustu vandræðum.“
Enn eitt nýlegt dæmi segir Finnur að
FRAMHALD AF SÍÐU 32
GLAÐBEITTUR Finnur slær á létta strengi þótt viðfangsefni bankans sem hann stýrir séu mörg erfið og flókin. Hann segir kominn skrið á úrvinnslu verkefna vegna fyrir-
tækja sem ratað hafi í vandræði og telur að þau klárist fyrir lok vetrar. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Það er klárlega offramboð á bankaþjónustu hér á landi, svona ef
maður lítur á alþjóðlega mælikvarða á borð við fjölda íbúa á hvert
útibú, fjölda bankastarfsmanna á hverja þúsund íbúa og þar fram
eftir götunum. Allir mælikvarðar sýna sama offramboðið.
Það hefur
ekki verið
ákveðið að
ganga til
samninga
við Jóhannes
Jónsson um
að hann fái
að kaupa
fyrirtækið.
Enn er ver-
ið að skoða
hvaða lausn-
ir koma til
greina og
hverjar eru
bestar.
Kaupþingi sem alþjóðafyrirtæki og hér
á Íslandi. Fjórir eru starfandi í bank-
anum nú. Hinir voru annaðhvort ekki
ráðnir til nýja bankans, eða hafa horfið
til annarra starfa síðan. Það hefur því
átt sér stað töluverð endurnýjun.“
Bönkum mun fækka
Í bankakerfinu á hins vegar að mati
Finns eftir að vinna töluvert hagræð-
ingarstarf. „Það er klárlega offramboð
á bankaþjónustu hér á landi, svona ef
maður lítur á alþjóðlega mælikvarða
á borð við fjölda íbúa á hvert útibú,
fjölda bankastarfsmanna á hverja þús-
und íbúa og þar fram eftir götunum.
Allir mælikvarðar sýna sama offram-
boðið,“ segir hann og bætir um leið við
að einstakir landshlutar hafi jafnvel
verið með furðulega hátt hlutfall úti-
búa. Þannig hafi Skagafjörður af ein-
hverjum sögulegum ástæðum til dæmis
verið með fjögur útibú og afgreiðslu-
staði frá Kaupþingi. En upp á síðkast-
ið hafi Arion banki tekið töluvert til í
útibúaneti sínu og telur Finnur að sú
hagræðing sem bankinn hafi tekið þátt
í eða átt frumkvæði að sé trúlega sú
mesta sem verið hafi í íslenskri banka-
sögu. „Og þá undanskil ég ekki sam-
eininguna þegar Íslandsbanki varð
til,“ segir hann og bendir á að bankinn
hafi yfirtekið innlán SPRON og þjón-
usti nú útlánin fyrir skilanefnd SPRON.
Falli SPRON fylgdi lokun sex útibúa. Þá
hafi útibúi bankans í Borgarnesi verið
lokað þegar Sparisjóður Mýrasýslu var
keyptur. „Síðan erum við búin að loka
tveimur útibúum á höfuðborgarsvæð-
inu, útibúum á Akranesi og í Reykja-
nesbæ og tveimur afgreiðslustöðum í
Skagafirði. Við höfum stytt afgreiðslu-
tíma í Grundarfirði, á Vík í Mýrdal og
á Kirkjubæjarklaustri og erum búin að
breyta útibúinu í Búðardal í afgreiðslu-
stað frá Borgarnesi. Þetta eru afar rót-
tækar breytingar á stuttum tíma.“
Hagræðingar bankans í útibúa-
netinu segir Finnur tengjast offram-
boði bankaþjónustu í landinu og telur
hann einboðið að bönkum muni fækka.
„Núna veita fjórar einingar þjónustu
um allt land, Arion banki, Íslandsbanki,
sparisjóðakerfið og Landsbankinn. Ég
hef sagt að hefðbundin bankaþjónusta
þurfi bara tvær einingar,“ segir hann,
en bætir um leið við að fleiri gæti þó
þurft til að starfrækja gjaldeyris- og
millibankamarkað. En þar gæti Seðla-
bankinn líka komið inn í. „Við þurfum
hins vegar ekki nema tvo banka sem
veita alhliða bankaþjónustu um allt
land. Ég er þó ekkert viss um að sam-
keppnisyfirvöld myndu kyngja því, en
kannski væri rétt að breyta bara lög-
gjöfinni til að leyfa þetta.“ Finnur seg-
ist þó hvorki geta sagt fyrir um hvenær
eða í hvaða áföngum þessi breyting á
bankalandslaginu muni eiga sér stað.
„En þetta gerist á endanum, það er ég
viss um.“