Vikan - 29.06.1961, Blaðsíða 14

00ttó&{fth ti£Utt00€Íf0taMt) III
A VALDI ORVAKROSSMANNA
Unííverskir Gyðingar, sem Wallen-
berg tókst að bjarga, stíga út úr
gripavögnunum við endastöð ferðar
sinnar: Auschwitz. Sá staður varð
mörgum þeirra endastöð I tvöfVldum
skilningL
Ég gat Þess í síCasta Þætti, að okkur hefOi
tekizt aC ná nokkrum GyOingum út af flokkunar-
stöO örvakrossmanna undir því yfirskini, að utan-
ríkisráðuneytið hefOi sent okkur. SíOan voru fang-
arnir sendir til Búdapest undir umsjá tveggja her-
manna, er stöövarstjórinn hafOi góöfúslega látiö
okkur — eöa utanrikisráðuneytinu — í té. Áttu
þeir aö halda til húsakynna, er sænska sendiráöiö
haföi umráö yfir.
En viö Gabor héldum áfram í bifreiOinni.
Vegurinn, sem leið okkar lá um, var þéttskipað-
ur flóttamöimum aö austan, er þokuðust áfram
meö fátæklegar föggur sínar á hjólum eöa hand-
vögnum út í framandi fjarskann.
Gabor hægöi feröina og ávarpaði gamlan bónda,
er dregizt haföi aftur úr hinum af auðsærri ör-
þreytu.
— Hvert ætlar þú að halda, afi sæll? spurði
hann. — Hvaðan kemur þú?
— Frá Sioules, vinur minn, — á austurlanda-
mærunum. . . . Okkur var sagt, að við yrðum að
fara, svo að nú erum við orðin flakkarar.
— Veslingarnir, sagði Gabor við mig. — Nú eru
þeir króaðir milli tveggja elda. Þeir eru hræddir
viO Rússa og hata ÞjóÖverja!
I gagnstæöa átt, frá vestri til austurs, hélt
hvert herfylkið af öðru, langar lestir af skriO-
drekum. Fimm lesta Mercedes bifreiö taföi okk-
ur svo lengi, að Gabor var alveg að missa þolin-
mæðina.
— Þetta gengur ekki, mælti hann. —, Við þurf-
um að aka fjögur hundruð kílómetra vegalengd
í dag, og það getum við ekki með þessu móti.
Sjáðu!
Skriödrekasveitin var farin íram hjá, en
skammt frá skaut upp hópi gangandi manna.
Þegar við nálguðumst, sáum við, að þetta voru
óbreyttir borgarar. Þetta var fyrsti hópur brott-
rekinna manna, sem við rákumst á, — Gyðingar í
gæzlu örvakrossmanna.
Allt í einu tók gamall maður sig út úr hópnum
og settist á merkjastein við veginn. Tveir af fanga-
vörðunum undu sér þegar að honum, en hinir
hertu á hópnum sem mest þeir máttu.
Þreif nú annar þeirra örvakrossmanna i gamal-
mennið, neyddi hann til að rísa á fætur og hratt
honum af stað. Vesalings maðurinn sleppti poka-
skjatta þeim, er hann hafði dregizt með, en það
virtist litið létta honum ganginn. Gabor hafði
stöðvað bifreið okkar og ég tók í hurðarhúninn í
því skyni að stökkva út til að hjálpa gamla mann-
inum. En Gabor greip fast í handlegginn á mér.
Hvorugt okkar mælti orð frá vörum.
örvakrossmennirnir héldu uppteknum hætti að
Margir hinna ungversku Gyð- Horthy ríkisstjóri heimsótti Þýzkaland, og hér sést
inga náðu aldrei að komast hann kanna heiðursfylkinguna í fylgd með Rúdólf
lífs út fyrir landamærin. Hess, gyðingahataranum Streicher o.fl.
hrinda öldungnum áfram. Hami staulaðist íáein
skref, en nam siðan staðar. Ráku þeir honum þá
hrottalegt spark, svo að hann rölti enn nokkra
metra. Þá nam hann staðar á ný. En nú tók
vörðurinn upp marghleypu sina og skaut tvisvar.
Gamli maðurinn hneig niður i snjóinn, og hattur
hans valt ofan i vegarskurðinn.
Tveir örvakrossmenn tóku siðan likið og fleygðu
því niður i skurðinn með handtökum, sem báru
ótvirætt vitni um nokkra æfingu í starfinu. Þá
tók annar þeirra pokann og virtist ætla að láta
hann fylgja eigandanum. En svo hugsaði hann
sig um, opnaði hann og skoðaði það, sem í hon-
um var. Þá tók hann úr pokanum tvo vindlinga-
pakka og eina skinnhanzka, en fleygði honum
siðan á eftir likinu.
Meðan þetta fór íram, hafði hópurinn þokazt
nokkur hundruð metra áleiðis. Enginn þorði aO
iíta um öxL ' i
— Það er þá svona einfalt? sagði ég við Gabor
og var sem steini lostin.
Við héldum þögul áfram ferð okkar, — fram
hjá flóttamönnunum, herflutningalestum og
fangaflokkum i röðum, sem hvergi sá fyrir end-
ann á. Sums staðar lágu lik i vegarskurðunum.
Eg reyndi að horfa ekki á þau, en hugsunin um
þau ásótti mig.
Gabor nam staðar við beygju á veginum. Þar
hékk lik uppi í símastaur, lamið af regninu. Um
háls hins látna manns var bundið spjald meö
áletrunixmi: Þannig fer fyrir Gyðingum, sem
reyna að flýja.
Við flýttum okkur frá þessum stað. Af næstu
beygju sáum við allt í einu út yfir Dóná og lítið
þorp á bakka hennar, sem hét Gönyii.
— Haldið yður saman! hvæsti Gabor. — Þér
vitið, hvað það kostar að fleipra urn hernaðar-
leyndarmál.