Vikan - 25.01.1962, Blaðsíða 39

Hafa ekki allir orðið fyrir þvi einu
sinni eöa oftar á lífsleiðinni að vera
gripnir þunglyndi? Skapið kann að
vera heldur slæmt dag og dag; og
yfirleitt gerum við okkur fulla grein
fyrir þessu þunglyndi okkar. Ef tii
vill finnst okkur við kúguð af okkur
æðri manni, kannski er það skatt-
urinn, sem angrar okkur ... já,
ástæður til þunglyndis geta verið ó-
teljandi.
Hins vegar getur gripið mann þung-
lyndi, án þess að maður geri sér
minnstu hugmynd um hvers vegna.
Manni finnst allt ganga á afturfót-
unum. Það er eins og orsökin búi hið
innra með manni.
Til allrar hamingju líða slík þung-
lyndisköst yfirleitt frá áður en langt
um líður; skapið kemst í samt lag,
að það sem áður hefur verið okkur
Þrándur í Götu, virðast nú smámunir
einir saman. Við sjáum, að margir
meðbræður okkar þjást mun meir en
við sjálf, og að jafnvel þetta fólk
hefur sigrazt á örðugleikum sínum
og sætt sig fyllilega við tilveruna.
Því miður eru ekki allir þessari
gáfu gæddir. Sumir eru að eðlisfari
þunglyndir og svartsýnir og koma
ekki auga á Ijósu hliðar tilverunn-
ar. Það er einhver innri drungi, sem
hrjáir þetta fólk, og það er sífellt í
þungu skapi. Til þess að bæta gráu
ofan á svart, getur margskonar utan-
aðkomandi mótlæti vaxið Því svo í
augum, að það finnur engan tilgang
með tilverunni.
Yfirleitt eru það einmitt smámun-
ir, sem angra hinn þunglynda. Hins
vegar geta sorglegir atburðir, eins og
vinarmissir, orðið til þess að þung-
lyndi grípur menn. En oft virðist sem
svo, að ekkert utanaðkomandi valdi
þessum langvarandi lífsleiða og
drunga. Það er eins og sumir séu
gripnir þunglyndi, á svipaðan hátt
og sumir fá kvef við minnsta kulda-
gust.
Þunglyndi er sjúkdómur.
Þunglyndið er yfirleitt hvað verst
á morgnana. Sjúklingurinn fer sér
einkar hægt í öllu, sem hann tekur
sér fyrir hendur, auk þess sem hann
hugsar einnig hægt og talar hægt í
samræmi við hugsunina. Það er eins
og verði að draga út úr honum hvert
orð. 'Sjúklingurinn getur ekki hugsað
um annað en sorglega hluti og lítur
oftast á sjálfan sig sem auman synd-
ara, ásakar sjálfan sig í sífellu eins
og versti meinlætamaður. Oft ímynd-
ar hann sér, að hann hafi framið
eitthvert afbrot, sem auðvitað er hug-
arburður einn. Sjúkdómurinn getur
enn versnað, þannig að sjúklingurinn
verður algerlega sljór og skynjar
naumast hvað gengur á i kringum
hann.
Á vissan hátt er þetta stig heppi-
legt, þar eð þunglyndissjúklingar eiga
það mjög oft til að vilja fremja sjálfs-
morð, en þessi sljóleiki deyfir einnig
þá löngun.
Það er sagt, að þeir, sem hóta þvi
að fremja sjálfsmorð, séu þeir, sem
ólíklegastir eru til þess að gera það.
Þetta kemur ekki fyllilega heim, þvi
að margir þeir, sem fremja sjálfsmorð,
IIEILSUPAR OG LÆKNINGAR
Aöeins eitt ráö ...
Það óhugnanlegasta við þunglyndi —
þ. e. a. s. sjúklegt þunglyndi — er
að sjúklingurinn kann aðeins eitt ráð
við því. dauðann. Ef móðir eða faðir
þjást af þunglyndi, eru börnin þeim
mikið vandamál. E’r nokkur ástæða
til þess að þau lifi í þessum hræði-
lega heimi? Þetta getur endað með
morði ofan á sjálfsmorðið, sem
stundum verður ekki annað en sjálfs-
morðstilraun. En eins og gefur að
skilja, gerist slíkt aðeins ef Þung-
lyndið er komið á háalvarlegt stig.
Þar eð þunglyndissjúklingurinn á
sér sífellt þá hugsun að fremja sjálfs-
morð, verður að gæta hans vendilega.
Þunglyndissjúklingar eiga því oft
heima á sérstökum hælum, því að
heima víð geta þeir tekið upp á því
að drekkja sér í baðkerinu, kasta
sér út um glugga, og annað það sem
þeim kann að detta í hug. Og í um-
ferðinni er þunglyndissjúklingurinn
auðvitað stórhættulegur.
Þunglyndi meöal kvenna
Það er einkum tvennt, sem getur
valdið þunglyndi meðal kvenna. Eft.ir
barnsburð getur sú breyting, sem
verður á konunni orðið henni um
megn. Þá er konan blóðlítil og ör-
magna, og öll sú spenna og eftir-
vænting, sem fylgir barnsburði, tekur
auðvitað á taugarnar. Þetta getur
orðið til þess að þunglyndi grípur
konuna, og þetta þunglyndi getur
hrjáð hana i jafnvel marga mán-
uði. Þetta getur jafnvel orðið til þess
að konan beinlínis hati afkvæmi sitt.
sitt.
Einnig er konunni hætt við þung-
lyndi, þegar hún kemst á yfirgangs-
aldurinn, þegar ýmsir kirtlar konunn-
ar hætta störfum, ef svo mætti að
orði kveða.
Það var tvennt, sögðum við, sem
gat orsakað þunglyndi meðal kvenna,
en réttast væri að minnast á þriðju
orsökina: þegar kona verður þunguð
hættir henni stundum til þunglyndis.
Þegar kona verður þunguð, geta
hrjáð hana alls kyns sinnismein, en
þó er þunglyndið algengast. Einkum
á þetta við, ef konan hefur orðið
þunguð gegn vilja sínum. Sumum
konum verður það á að grípa til
sjálfsmorðs, barnið i móðurkviði veld-
ur sifelldum áhyggjum, og móðirin
læknast ekki af Þunglyndi sinu, fyrr
UNDRAEFNIÐ
i Nýtt efni
Þreföld ending
59 °/o Orlon & Nylon
Fatag’erðin Bnrkni
esew'" -
Laugavegi 178. — Sími 37880.
Vægt þunglyndi ...
Til allrar hamingju er þunglyndið
sjaldnast svona alvarlegt; en væg
Þunglyndiseinkenni geta einnig verið,
eða öllu heldur orðið alvarleg. 1
fyrstu veldur þunglyndið svefnleysi,
höfuðverk, skorti á matarlyst og
hægðatruflun. Þunglyndi sem þetta
er í fyrstu álitið meltingartrufl-
un, venjulegur höfuðverkur o. s. frv.,
en til þess að lækna slíkar þjáningar,
verður fyrst að koma i veg fyrir
þunglyndið, sem er hin raunverulega
orsök meinsins.
Ævi manna er sífellt að verða
lengri. Þessi aldursaukning hefur
óbeinlínis skapað nýja grein innan
læknisfræðinnar: geriatri eða elli-
sjúkdómafræði. Einmitt meðal gamal-
menna ber talsvert á þunglyndi, sem
lýsir sér á ótal mismunandi vegu;
fólkið verður nöldurgjarnt, hrætt
við minnsta tilefni, óttast sífellt að
verða fátækt og þar fram eftir göt-
unum. Læknar kunna ýmis ráð við
slíku þunglyndi, enda þótt sum til-
felli séu nær ólæknandi. Auk hinnar
gömlu lost-lækningar ,hafa nú verið
fundin upp alls kyns lyf gegn sliku
þunglyndi.
tala einmitt um það, áður en þeir
láta til skarar skriða.
Margir þeir, sem Þjást af þunglyndi
þjást af skynvillum; þeir heyra alls
kyns raddir, sem gagnrýna og álasa
þeim sjálfum. Þunglyndið getur leitt
af sér sífelldan ótta, sem er ekki síð-
ur sjúkdómur. Ósjaldan Þykist
sjúklingurinn hafa misst eitthvert
líffæra sinna ... til dæmis þarmana.
Þetta getur valdið því, að sjúkling-
urinn heldur, að það sé bæði hættu-
legt og tilgangslaust að borða.
en eftir barnsburð. Stundum er
nauðsynlegt, að konur, sem þjást af
slíku þunglyndi, dveljist á hælum.
ÞUNGLYNDI
GETURVERIÐ
EÐLILEGT
yikan 89