Vikan - 13.02.1964, Blaðsíða 33

sínum. Ofan á þetta bættust sí-
felldar umvandanir föður hans
vegna frammistöðunnar í skóla.
Kennedy snerist þó aldrei önd-
verður gegn föður sínum á skóla-
árunum, hann bar óttablandna
virðingu fyrir honum, og þorði
aðeins að setja fram fáfengileg-
ar afsakanir, sem ekki voru tekn-
ar gildar. „Ef ekki væri latín-
an, væri ég sennilega efstur í
yngri flokkunum“, skrifaði hann
móður sinni eitt sinn. Faðir hans
skrifaði honum síðar: „Ég vil
ekki að þú álítir mig nöldrara,
því, hjálpi mér, ekkert er verra
í fari foreldra". Síðan hvatti
hann son sinn, sem hann taldi
geta miklu meira en hann hefði
sýnt.
Kennedy var aldrei ódæll og
tók ekki upp á neinu því sem
ýms'ir skólafélagar hans gerðu
í námsleiða sínum. Hann lét sér
nægja að stunda íþróttir og lesa
skemmtilegar bækur, t.d. fvar
Hlújárn, og skrifaði um hana
stutta ritgerð. Og þó var áhugi
hans ekki allur á þessum svið-
um, ef marka má nokkur orð í
einu af bréfum systur hans til
Josephs eldra: „Jack var ansi
óþægur meðan hann var heima“,
skrifaði yngsta systirin hneyksl-
uð, „hann kyssti Betty Younger
við mistilteininn í anddyrinu.
Hann hafði líka háan hita eina
nóttina, en ungfrú Cahill gat
ekki tjónkað við hann“. Systir-
in lagði til að Kennedy yrði
flengdur.
Það var því eitthvað annað en
leti og ómennska, sem dró úr
námsframa Kennedys. Hann
virðist aðeins ekki hafa gert sér
Ijóst hvers virði námið var, fyrr
en seint á skólaárum sínum.
Hann ritaði föður sínum eitt árið
eftir langa ferð um Evrópu, bað
því sem næst afsökunar á hangsi
sínu í skóla, kvaðst skilja um-
vandanir föður síns og lofaði
stórbættri frammistöðu.
Hann stóð við loforðið og lauk
prófi frá Harvard-háskóla með
hæstu einkunum, eða magna cum
laude, í aðal námsgrein sinni,
alþjóðastjórnmálum. Þetta var
meira en prófessorarnir höfðu
búizt við og faðir hans sem var
bæði hreykinn og ofsaglaður,
sendi syni sínum skeyti frá
Lundúnum: Tvennt vissi ég
alltaf um þig, að þú ert snjall,
að þú ert fyrirtaks náungi. —
Kveðjur, Pabbi.
Prófritgerðin, fjallaði um
vanbúnað Breta í upphafi seinni
heimsstyrjaldarinnar. Hún vakti
þegar mikla athygli og var
Kennedy hvattur til að auka við
hana og fá hana síðan gefna út
í bókarformi. Vinur Kennedy-
fjölskyldunnar, blaðamaðurinn
heimskunni, Arthur Krock, hjá
New York Times, fann nafnið á
bókina, „Why England Slept“,
Hví svaf England, og annar vin-
ur fjölskyldunnar, Henry Luce,
útgefandi Time og Life, ritaði
formálann. Bókin, sem var til-
einkuð föður Kennedy og móður,
varð þegar meðal mest seldu
bóka í Bandaríkjunum. Fjörutíu
þúsund eintök flugu út úr bóka-
verzlunum á stuttum tíma, og
gagnrýnendur fóru lofsamlegum
orðum um verkið. Þá ar Kenn-
edy 23 ára gamall.
I þessari fyrstu bók sinni
varpaði Kennedy ekki sökinni á
vanbúnaði Englendinga svo mjög
á herðar Chamberlains og Stan-
ley Baldwin, líkt og almennt er
gert, og á þeim tíma var algeng-
ast. Hann benti réttilega á að
ýms ópersónuleg öfl hefðu vald-
ið miklu um ástandið, bæði efna-
hagsleg og stjórnmálaleg öfl.
Hann varpaði fram þeirri spurn-
ingu hvort vestræn lýðræðisríki,
með kapitaliskt efnahagskerfi,
gætu staðizt einræðisríkjunum
snúning. Hann svaraði þessari
spurningu ekki beinlínis en taldi
lýðræðisríkjunum sýnilega nauð-
synlegt að eiga sér sterka for-
ingja. Þetta sögðu gagnrýnend-
ur auðveldara sagt en gert, og
kváðust þrátt fyrir allt ekki sjá
í bókinni lexíu fyrir Bandaríkja-
menn. Hins vegar bæri bókin
vott um óvenjulega skýra hugs-
un og rökfestu, sem kæmi í ljós
við skilgreiningu hans og lýsingu
á ástandinu í Bretlandi fyrir síð-
ari heimsstyrjöldina, og ýmsum
ályktunum.
í ánægju sinni sendi faðir hans
bókina til Churchills, Breta-
drottningar og brezka hagfræð-
ingsins Harolds Laski, en hjá
honum höfðu Joseph og John
numið um tíma. Laski var einn
helzti málsvari sósíalismans á
þeim tíma í Bretlandi. Sú
ákvörðun Josephs eldra að senda
syni sína til þessa manns í skóla,
bera vott um frjálslyndi hans
í uppeldi barna sinna og traust
á dómgreind sonanna. Hann
vildi láta þá læra sem mest og
mynda sér síðan skoðanir í þjóð-
félagsmálum. Samskonar frjáls-
lyndi birtist einnig í þeirri
ákvörðun að senda börnin ekki
eingöngu á skóla kaþólskra í
Bandaríkjunum, enda taldi hann
það of einhæfa viðkynningu á
mönnum og tilfinningum þeirra.
Kennedy hætti við þá fyrir-
ætlun að hefja laganám eftir
prófið frá Harvard, en var hálft
ár við nám í viðskiptafræði í
Stanford-háskóla. Síðan ferðað-
ist hann talsvert um Suður-
Ameríku, en sótti eftir það um
upptöku í sjóherinn. Honum var
vísað á bug vegna meiðslanna í
baki. En þá réðust Japanir á
Bandaríkin og slakað var á kröf-
unum um inngöngu í herinn.
Hann fékk þjálfun í sjóhernaði
og var sendur á vígstöðvarnar
snemma árs 1943. (Afrekssaga
frá þessum tíma hefur áður ver-
ið rakin í VIKUNNI 44. og 45.
tbl. 1960 ,og er því sleppt hér).
Eftir styrjöldina var Kennedy
á báðum áttum. Hann sneri sér
þó að blaðamennsku og vonað-
ist til að gera hana að ævistarfi.
Hann var sendur af Hearst-
blaðahringnum til að rita um
ráðstefnu þá í San Fransisco,
sem átti að leggja grundvöllinn
að Sameinuðu þjóðunum. Síð-
ar ritaði hann frá Bretlandi um
kosningarnar í sömu blöð. En
þá hafði hann fengið sig full
saddan af blaðamennskunni. Fað-
ir hans, sem vildi að Kennedy
sneri sér að stjórnmálastörfum
varpaði öndinni léttar. Hann
lagði að syni sínum að bjóða sig
fram við fyrsta hentuga tæki-
færi. Kennedy gekk erfiðlega að
ákveða sig. Hann viðurkenndi að
sér líkaði tilhugsunin um sjálft
löggjafarstarfið ekki illa. En að
þurfa að byrja með framboði:
Taka í höndina á fólki, klappa
því hjartanlega á bakið, eða
kinnina, ef um konur var að
ræða, kyssa börnin, lofa upp í
ermina á sér og níða andstæð-
ingana. Þannig leit kosningabar-
áttan út í hans augum, og hon-
um óaði við þessu. Feimni hans
og hlédrægni voru á þessu tíma-
bili sterkari en flest annað, i
fari hans. Aðeins seigla og
þrjózka höfðu bjargað honum
fram til þessa, gegnum skóla og
styrjöldina. Nú yrði hann að
taka á öðrum eiginleikum sín-
um jafnframt þessum, og þeir
voru óþroskaðir með öllu.
Og hvar átti hann að bjóða
sig fram, spurði hann sjálfan sig.
Hann átti raunverulega hvergi
neitt pólitískt heimili. Hann
hafði alla ævina verið á ferð og
flugi, búið í Massachusetts, New
York, London, verið í hinum og
þessum skólum, barizt í stríð-
inu, ferðazt mikið. Demokratar
voru auk þess búnir að missa
sín gömlu tök á írum í Massa-
chusetts.
En framboð virtist óhjákvæmi-
legt. Það var beinlínis yfirlýst
skylda hans. Og tækifærið gafst
fyrr en nokkurn óraði. Ellefta
kjördæmið í Boston losnaði. Ef
Kennedy ynni prófkjörið kæm-
ist hann í framboð til fulltrúa-
deildarinnar, öruggur um sigur,
vegna þess að Demokratar réðu
í kjördæminu.
En hér var engum væskli hent
að bjóða sig fram. Eflaust hefur
Kennedy líkzt einhverjum slík-
um, horaður, drengjalegur, með
fíngerðar hendur, með veika
rödd, líkari pabbadreng en verð-
andi stjórnmálaskörungi. Hátt-
virtir kjósendur voru upp til
hópa algerar andstæður hans,
taldir harðvítugustu hafnar-
verkamenn í Bandaríkjunum,
fátækir, hryssingslegir, en dug-
leg þrekmenni. Reyndar var
Harvard-háskóli í einu horni
kjördæmisins, en sú staðreynd
gat ekki ráðið úrslitum. Vinum
Kenneyds leizt ekki á að hann
yrði sendur inn í jafn skugga-
legt kjördæmi, og ráðlögðu hon-
um að bjóða sig heldur fram
til einhvers ríkisembættis, t.d.
embættis vararíkisstjóra í Massa-
chusetts. En Kennedy vísaði til-
lögum þeirra á bug. Þar voru
nógir um boðið, sem höfðu meiri
möguleika en hann. Ellefta kjör-
dæmið var eina vonin í þessum
kosningum. í þessa von hélt
Kennedy dauðahaldi, og háði
með aðstoð fjölskyldunnar harða
kosningabaráttu, þá einustu, sem
vitað er til að hafi verið stjórn-
að úr hótelherbergi.
Framhald í næsta blaði.
uHgfrú yndisfríð
býður yður hið landsþekkta
konfekt frá N Ó A.
HVAK
IÞaS er alltaf saml lelkurlnn f hénnt Ynd-
Jsfríff okkar. Hún hefur íallS örktna hans
Núa einhvers sfaSar £ hlaSInu or heltir
góSum verSlaunum handa þelm, sem getur
lundlS Srklna. YerSlaunln eru stór kon-
lektkassl, fullur at hezta konfektl, og
framleiSandlnn er au.SvItaS SælgætlsgcrB-
In Nóí.
Náfn
HeimlU
örkln er & hli. ■
SiSast er dregis var hlaut verSIauntn:
Björk Sigdórsdóttir,
Álftamýri 26, Rvík.
Vlnningáima má vitja á .skrifstofn
Vikuhnar.
VIEAN 7. tbl. — 33