Vikan - 27.02.1964, Blaðsíða 34

Husqvarna
Husqvarna eldavélin er ómissandi í hverju
nútíma eldhúsi — þar fer saman nýtízkulegt útlit og allt þaS
sem tækni nútímans getur gert til þess að matargerðin verði
húsmóðurinni auðveld og ánægjuleg. Husqarna eldavélar fást
bæði sambyggðar og með sérbyggðum bökunarofni.
Leiðarvísir á íslenzku, ásamt fiulci" mr.taruppskri ?ta fylgir.
Eldri kaupendur fá sendan leiða.rví3i gegn ki. 25,00 greiðslu.
tuinm 6?b%eiiööon h.f.
Suðurlandsbraul 16 - Reykjavik - Slmnefni: »Volver« • Sími 35200
FRAMHALD AF BLS. 28.
6. írland hið mikla
(10. öld).
Einhverjir fyrstir kristnir
menn á írlandi voru munkar,
sem neí'ndir voru Celi Dei, en
það útleggst Drottinsþjónar.
Svo sem títt er um íra, voru
þeir sérlundaðir og fóru sínu
fram um marga hluti; hafði
Rómarkirkjan lengi á þeim ill-
an bifur af þeim sökum og taldi
kristni þeirra töluvert blandna
fornum átrúnaði keltneskuin.
Höfðu munkar þessir að vísu
að ýmsu annað hátterni en þótt
hefur sæmilegt þeirri stétt;
þannig tóku þeir sér gjarnan
konur, i þeim fróma tilgangi ein-
um, að því er sagt er, að afla
afkomenda er tryggt væri að
héldu i'ast við guðrækilegt líf-
erni þeirra, því öðrum treystu
þeir ekki til þess.
Celi Dei voru sæfarar miklir
og snemma heimavanir á öllum
útskerjum, sem fyrirfinnast við
Bretlandseyjar norðanverðar,
34 — VIKAN 9. tbl.
þar á meðal Færeyjum. Þeir
munu og snemma hafa komið
til íslands og setzt þar að marg-
ir hverjir; voru það Papar þeir,
er um getur i fornum hókum ís-
lenzkum. Þannig fór fram unz
vikingaferðir Norðurlandabúa
tóku að magnast að ráði undir
aldamótin 900; varð þá enginn
staður á eyjum vestur í sjó ó-
hultur fyrir hinum norrænu
ránsmönnum; sérstaklega virt-
izt þeim uppsigað við það fólk,
sem hneigzt hafði til sérstakr-
ar þjónustu við Krist. Komu
herhlaup þeirra þvi harkalega
við Celi Dei. Leituðu nú margir
þeirra undan, fyrst til Græn-
lands, að þvi er .Boland telur,
en höfðu sig sem skjótast á brott
þaðan er þeir sáu hilla undir
Eirík rauða. Þá álitur liann þá
hafa haldið áfram vestur og
suður, suma til Labrador en
flesta þó til Nýja Englands. Að-
albyggðir þeirra þar liafi verið
þar sem nú er North Salem i
New Hampshire, á sama stað og
Fönikiumenn höfðu áður búizt
um, en auk þess liafi þeir dreifzt
víða um nálæg héruð, einkum i
Massashusctts. Norrænir menn
hafi haft allglögga hugmynd um
byggðir þessar og kallað þær
írland hið mikla eða Hvítra-
mannaland, sem víða er getið um
í fornritum íslenzkum.
Boland heldur því frain, að
fornminjar ýmsar, sem fundizt
hafa á dreif um Nýja England,
séu runnar frá írum, enda þótt
illgjarnar tungur liafi viljað
telja þær tilkomnar eftir land-
nám púrítananna ensku.
7. Ari Másson (982).
Þá er komið að þeim hluta
i sögu Bolands, sem ætla má
að íslenzkum lesendum þyki for-
vitnilegastur, en hann fjallar um
siglingar norrænna manna til
Ameríku •— Vínlandsferðirnar.
Heimildir Bolands um þær eru
einkum íslenzkar fornsögur. —
Algengast er að Leifur heppni
sé talinn fyrsti Norðurlandabú-
inn, sem steig á land í Vestur-
álfu, en ýmislegt bendir til, að
]iar sé eitthvað málum hlandað.
Að minnsta kosti segir Land-
náma frá Ara, syni Más á Hólum,
Atlasonar hins rauða, sem hrakt-
ist fyrir ofviðri til Hvítramanna-
lands eða írlands hins mikla,
er sagt sé að liggi i nágrenni
Vínlands hins góða. Jafnframt
segir Landnáma, að Ari hafi
ekki átt undankomu auðið frá
Hvitramannalandi og látist skír-
ast. þar; hafi hann og verið
þar mikils metinn. Eru mikils-
háttar heimildamenn nefndir
fyrir sögu þessari, svo sem Hrafn
Hlymreksfari og Þorfinnur
Orkneyjajarl.
Boland álítur bakgrunn sög-
unnar vera sem hér segir: Skip
Ara liafi að sönnu hrakið að
ströndum Nýja Englands, þar
sem byggðir irskra munka voru
fyrir. Hafi þeir orðið gripnir
reiði og skelfingu, er þeir sáu
hin norræna knör birtast úti
við sjóndeildarhring; vitandi
þess, að koma slíkra skipa boð-
aði sjaldnast neina gæfu, en ó-
vitandi hins, að hér voru aðeins
á i'erð sjóhraktir og sauðmein-
lausir íslenzkir farandkaupmenn.
Hafi írar svo tekið íslendinga
höndum og gert þeim að taka
kristni og setjast að hjá sér,
svo tryggt væri, að þeir ekki
gerðu víkingunum frændum sín-
um aðvart um þetta einasta grið-
land keltneskra guðsmanna.
Hafi íslendingarnir, sem senni-
lega liafi haft konur og börn í
fylgd sinni, svo tekið sér hól-
festu innan um írana i New
Hampshire og Massachusetts,
einkum þar sem nú eru bæirnir
Haverhill og Byfield. Telja megi
líklegt, að blóðblöndun hafi
þarna fljótlega orðið með munk-
um og víkingum, svo og að þeir
hafi tekið sér konur af þeim
ætthvíslum Algonkin-Indíána,
sem búið liafi umhverfis þá og
þeir cflaust átt vinsamleg sam-
skipti við.
Boland telur sennilegt, að ein-
hver þeirra skipa, er týndust
úr landnámsflota Eiríks rauða,
er liann sigldi til Grænlands
98G, hafi hrakið fyrir veðrum
og straumum til Nýja Englands
og áhafnir þeirra ílenzt þar hjá
löndum sínum og Celi Dei. Ein-
liverjir þessara sjóhröktu ís-
lendinga kunni þó að liafa átt
afturkvæmt til Grænlands eða
íslands og borið með sér söguna
um kyrrsetningu og vegsemd
Ara Mássonar.