Vikan - 27.02.1964, Blaðsíða 26

Boland ætlar, að Þorfinnur karlsefni hafi tekið lp.nd bar sem nú er stórborgin New York. Það
var árið 1010. Síða.n fór Karlsefni sunnar og tók aftur land að Hópi. Það er í Norður-Caróiina.
Þeir áttu í fyrstu vinsamleg samskipti við Indíána, en síðan vildi ]iað óhapp til að graðungur
varð laus frá Karlsefni og fór beljandi um skóginn. Urðu þá Indíánar feimtri lostnir og töldu
þetta prett. Réðust þeir að hinum norrænu mönnum og flýðu beir allir nema Freydís, hálfsystir
Leifs heppna. Sló hún sverði á np.kin brjóst sér og gekk þannig á móti þeim rauðu. Urðu þeir
þá skelfingu lostnir og flýðu til skógar.
H?. 'C*f
Nýlega er komin út í Bandaríkjunum bók eftir þarlendan fræðimann, Charles Michael Boland
að nafni. Er þaS rit all umfangsmikið og efni þess er að sýna og sanna, að Kólumbus karlinn
hafi nú ekki aldeilis orðið fyrstur til að uppgötva álfuna vestan Atlantsála, en hann kom þangað
sem kunnugt er, árið 1492. íslendingum að minnsta kosti hefur lengi verið kunnugt um þann
sannleik, enda gengur Boland síður en svo framhjá þeim Bjarna Herjólfssyni, Leifi heppna og
Þorfinni karlsefni í riti sínu. En auk norsk-íslenzkra sæfara leiðir hann fram í dagsljósið Fönik-
íumenn, Rómverja, Kínverja, íra, Velsmenn og Færeyinga, svo einhverjir séu nefndir af öllum
þeim, sem Boland færir til sterk rök að orðið hafi á undan Kólumbusi til Ameríku. Höfundur hef-
ur sýnilega kynnt sér af miklum dugnaði öll möguleg heimildarrit varðandi söguefni sitt, þar á
meðal íslenzk rit forn og ný. Vitnar hann óspart í fjölda fræðimanna ýmsra tíma og þjóðerna,
allt frá Aristótelesi til núlifandi fslendinga eins og Stefáns prófessors Einarssonar og Kristjáns
Eldjárns. Sums staðar gætir að vísu nokkurar ónákvæmni hjá Boland, til dæmis er honum I
heldur ósýnt um réttritun íslenzkra heita (Arngrím lærða Jónsson kallar hann einfaldlega Arn- |
grim JonesH) og um Ingólf Arnarson talar hann sem manninn, sem „founded the city of Reykja-
vík“. En í heild er rit hans allmerkilegt.
Dagur Þorleifsson blaðamaður tók saman. Fyrri hluti
1. Landnemar á eldri Steinöld (35,000-18,000 f. Kr).
Þeir voru ugglaust fyrstu landnemar Ameríku, og skilur í því
efni lítt á milli 'Bolands og annarra fræðimanna. Einoig er vitað
að flestir þeirra að minnsta kosti voru af mongólskum stofni. Að
öllum likindum hafa þeir yfirleitt komið til álfunnar frá Asiu,
yfir landspöng þá, sem tengdi þá álfp við Ameríku þar sem Ber-
ingssund nú á tímum skilur milli Rússa og Bandaríkjamanna. Þó
er einnig sennilegt, að sumir hinna fyrstu Amerikana hafi látið
berast sjóleiðis til Suður-Ameriku frá Suðurhafseyjum. Málfræð-
ingum hefur nefnilega enn ekki tekizl að finna nein tengsl milli
Indíánamála og þeirra tungna, er Asiumenn tala, en hins vegar eru
líkindi auðsæ með pólýnesísku og málum Suður-Ameriku-Indíána.
Hvenær fyrstu landnemarnir stigu á ameríska jörð, er mjög ó-
víst; hafa ýmis ártöl verið nefnd, allt frá 18,000 og upp i 35,000
ár fyrir Krists burð. Örugglega hafa þeir komið í mörgum bylgj-
um og á löngum tima. Þeir hafa verið frumstæðir steinaldarmenn,
safnarar og veiðimenn, svo sem allt mannkyn var á þeirri tið.
Engu að síður tókst afkomendum þeirra að skapa stórmerk menn-
ingarríki í Mið- og Suður-Ameriku. Lengstum hefur verið álitið,
að þeir hafi gert það án nokkurra utanaðkomandi áhrifa. Það
finnst Boland ólíklegt og leiðir að þvi rök í næstu kapítulum
bókar sinnar.
2. Fönikíumenn (480-146 f. Kr.).
Af þeim þjóðum, er getið hafa
sér verulega frægð fyrir sigl-
ingar, eru Fönikíumenn hvað
efstir á blaði. Eftir að náttúru-
hamfarir og grískar innrásir
Krítverja — sem samkvæmt nýj-
ustu uppgötvunum hafa verið
þeim náskyldir — að velli, (um
1250 f. Kr.) urðu þeir að mestu
ráðandi um verzlun og sigling-
ar á Miðjarðarhafi. Um 1200
fyrir Iirist náðu þeir Gíbraltar-
sundi, og líklegt er, að skömmu
siðar hafi þeir komist til Bret-
lan.dseyja og annarra eyja í Atl-
antshafi, þar á meðal íslands.
Á sjöttu öld fyrir Krist sigldu
þeir umhverfis Afríku, livað
Portúgalinn Vasco da Gama lék fyrst eftir 2000 árum siðar.
Talið er, að Fönikíumenn hafi verið tíðir gestir til Bretlands-
cyja og Skandinavíu, og Boland telur liklegt, að þeir hafi einnig
oft komið til íslands. Og þá er hreint ekki svo fjarstæðukennt
að geta sér þess til, að eina eða fleiri af snekkjum þeirra liafi ein-
hverntíma borið af þeirri leið og hrakið fyrir vindum og straum
til austurstrandar Norður-Ameríku, en áttu engu að siður aftur-
kvæmt til móðurlandsins. Engan þarf að undra, þótt Grikkir eða
aðrar þjóðir gamla heimsins fréttu ekki af slíkum ferðum, því
Fönikiumenn voru klókir kaupmenn og héldu verzlunarleiðum
sínum vanalega leyndum fyrir öllum hugsanlegum keppinautum.
Voru þeir af þessum sökum kallaðir „þögla þjóðin“.
2g — VIKAN 9. tbl.
VIKAN 9. tbl. — 27