Vikan - 19.11.1964, Blaðsíða 10

Fornaldarfólk klæddi sig ekki til þess aS útiloka kulda né til aS halda
ó sér hita. Þar réSi heldur ekki nein blygSunarkennd, þannig aS veriS
væri aS dylja kyneinkennin. Fólk klæddist örsmóum plöggum TIL ÞESS
AÐ VEKJA Á SÉR ATHYGLI. í kjölfar þessarar smótæku byrjunar þróaS-
ist svo saga klæSnaSarins, og hún er rík af ótrúlegustu hugmyndum.
Sú saga fer ekki eftir neinum lögmóium, hún er einstaklingsbundin og
frumleg, en samt ber hún alltaf einhver merki síns tíma.
Enn eru mörg atriði úr grárri
forneskiu, sem okkur eru ókunn og
hulin myrkri. Við þekkjum mörg
hellismálverk og höfum fundið
ýmsa hluti, sem eru mikilvægar
heimildir um fatnað á þeim tím-
um. Miaðmasnúra er sjálfsagt elzta
plaggið, sem við þekkium, og kon-
ur ísaldarinnar skreyttu sig með
léttúðugu bakstykki. Það flagraði
æsandi framan í biðilinn í elting-
arleiknum, áður en hún lét hann
ná sér og draga sig að hellinum,
sem varð framtíðarheimili þeirra.
En það var ekki auðvelt að afla
fæðu fyrir alla soltnu munnana
heima, vopnin voru vanmáttug en
villidýrin sterk. Þess vegna fann
einhver skynsamur maður upp á
því, að vefia sig inn í dýraskinn,
svo að hann líktist sjálfur dýri.
Þá varð veiðin auðveldari, og ef
til vill hefur það einnig veitt hon-
um sjálfum meira öryggi og vernd.
Skinnið af höfðinu varð að hettu,
framlappirnar að ermum ... Ur
þessu dulargervi varð úlpusniðið
til, síðan skyrtan, jakkinn og frakk-
inn.
Hreindýraveiðimennirnir og fjöl-
skyldur þeirra klæddust skinnföt-
um og konurnar notuðu beinnálar
með gati fyrir saumnálar, og sin-
ar höfðu þær sem þráð.
Næsta skref var svo barkarfötin.
Bastlagið í friáberkinum var þá
bleytt upp í vatni og barið með
trékylfum, þar til úr varð pappírs-
kennt efni. Navajo Indíánarnir í
Ameríku notuðu t.d. vaxkennda
legginn af klettarósinni í bleyjur,
sem dugðu í eitt skipti, og enn er
þessi planta oft kölluð „Barnabux-
ur."
Neyðin kennir naktri konu
að spinna.
Daglega hnýtum við hnúta, en
hugsum siálfsagt aldrei um það,
að þessi litla athöfn er ein af
mestu uppgötvunum mannkynsins,
jafnmikilvæg og eldurinn og hjól-
ið. Konurnar náðu sér í efni úr
grasi og öðrum gróðri, byrjuðu að
flétta þetta og brátt varð fléttun-
in að vefnaði. Hnútarnir voru hnýtt-
ir á sama hátt og fiskinetin eru
hnýtt enn þann dag í dag. Þar kom,
að skinnið varð að víkia fyrir
klæði. Hvenær og hvar það var
«
I
or
vitum við ekki, en það var áður
en sögur hófust. Egyptar trúðu því,
að gyðia nokkur hefði fundið
upp vefnaðinn, en sjálfir gerðu
þeir vefnaðinn að listgrein. Fund-
izt hafa hörefni í egypskum gröf-
um, sem hafa 160x120 þræði í
hverri kvaðraftommu. Sé það bor-
ið saman við nútíma vasaklút, sem
hefur 100 þræði í hverri tommu,
sést það glöggt, hve langt hinir
fornu Egyptar voru komnir á þessu
sviði.
Dýraskinnið varð nú fatnaður,
sem notaður var við sérstök til-
efni. Faraó kom fram með skott af
dýri, og leopardaskinnið varð tákn
um virðingu prestanna, þar sem
Faraó var æðstiprestur. Lendabeltið
varð að lendaklæði, og smám sam-
an urðu þessi föt úr fínna og fínna
efni. Konungsfötin voru gerð úr
gullefni, en hráefnið í það kom
úr trefjaþráðum stórs skeldýrs
„Pinna Marina". Það var gyllt í
mörgum litbrigðum og miög fal-
legt Flest af því, sem við vitum
um fatnað Egypta höfum við frá
veggmyndum þeirra og höggmynd-
um. Orðið silki kemur fyrst fyrir
JQ — VIKAN 47. tbl.