Vikan - 19.11.1964, Blaðsíða 15

Aratugum saman virðist sáralítil þróun
hafa orðið í byggingatækni á íslandi
og þó hefur verið byggt meira þessi ár en
nokkru sinni áður. [ fiskveiðum og fisk-
vinnslu, landbúnaði, iðnaði og jafnvel í
venjulegum skrifstofurekstri hefur tækninni
fleygt svo fram, að flestöll tæki, sem notuð
voru fyrir fimm eða tíu árum, eru nú ger-
samlega úrelt. En svo undarlega ber við,
að það er því líkast sem tæknin og bygg-
ingariðnaðurinn hafi litla samleið átt. Enn
í dag er steypumótum potað upp spýtu fyrir
spýtu og síðan eru þau tínd niður spýtu
fyrir spýtu. Og ekki nóg með það, heidur
verður að múrhúða veggina með handafli
báðum megin á eftir: Fyrst að grófhúða,
síðan að fínhúða, síðan að olíubera fín-
Þa3 þarf aðeins að festa holplöturnar
í gólf og loft, festa þær saman og
lakka og þá er milliveggurinn kom-
inn. Hér er holplötubútur úr pressuð-
um spæni, spónlagður með abachi.
Fermetrinn í þesskonar plötum kostar
270 krónur.

húðunina, síðan að slípa veggina með steini,
síðan að grunna hann og loks nokkrar um-
ferðir með málningu. Allt saman handvinna.
Það er einungis við það að koma steyp-
unni í mótin, sem véltækni hefur verið kom-
ið við, en samkeppni virðist of lítil á því
sviði og margir kvarta undan því, að stein-
steypa sé óheyrilega dýr.
Á undanförnum árum hefur allmikill
harmagrátur heyrzt af þessum ástæðum og
menn segja, að byggingarkostnaður sé allt-
of hár, en fáar og smáar tilraunir hafa ver-
ið gerðar til að lækka hann. Að vísu heyrð-
izt minnzt á innflutt plasthús í sumar, sem
enn eru óreyndur hlutur með öllu og það
mætti einnig geta um byggingarhlutaverk-
smiðjuna í Kópavogi, sem hætti af einhverj-
um ástæðum og „Sigurlinnahúsin" svonefndu
I Garðahreppi. Þar með er líka flest upp
talið. Að vísu hafa verið gerðar merkar til-
raunir á einu og einu húsi eins og stundum
hefur verið sagt frá hér í þessum þætti.
Vegna alls þessa má búast við því, að
það þyki nokkur tíðindi, þegar komnar eru
á markaðinn spónlagðar trjákvoðuplötur til
notkunar ( milliveggi. Þegar þetta er skrif-
að, hefur eitt hús verið byggt með skil-
veggjum úr þessum plötum. Eg kom í þetta
hús til þess að sjá plöturnar upp komnar og
átti tal við manninn, sem á og byggði húsið.
Plöturnar eru 5 cm á þykkt úr pressuðum
spæni, framleiddar í Noregi, en ísplast h.f.
flytur þær inn. Eftir plötunum endilöngum
eru boruð þriggja cm víð göt og einn og
hálfur cm á milli gata. Af þeim ástæðum
hafa þær verið kallaðar hólplötur. Hæð
þeirra er venjuleg lofthæð, 2,50 m, en
breiddin 1,24 m. Hblploturnar eru einnig
fáanlegar í fjögurra cm þykkt og það er
-O Efst: Mismunandi festingar á hol-
plötum í gólf og loft. Platan kemur
á jafn þykkan lista i lofti og á gólfi,
er límd föst viS hann og listar látnir
utan á til styrktar. B: Mjórri listi en
platan, límt á sama hátt og notaður
plast-gólf listi.
I miðju sjást samsetningar á plöt-
unurn. Falin samskeyti með fjöSur í
miðju, þá fjöður og listar yfir sam-
skeytum og loks tvær gerðir af sam-
setningu með sýnilegri fjöður og
misdjúpri rauf.
Neðst: Fjórar gerðir af dyrakörm-
um til þess að fella á holplötur.
í sumum tilfellum nægilegt, einkum þar sem ekki
þarf að hljóðeinangra milli herbergja. Hljóðein-
angrun holplötuveggja er aðeins minni en hlað-
inna og múrhúðaðra veggja, en litlu munar á
hljóðburði, ef götin eru fyllt með sandi. í göt-
in eru annars látnar þær leiðslur, sem með þarf;
í húsi því í Garðahreppi, sem ég skoðaði, hafði
verið dreginn plastbarki í götin fyrir rafleiðslur.
Þegar um langt vegghaf er að ræða, er betra
að setja 3,4 tommu rör með svo sem meters milli-
bili gegnum plöturnar og festa rörin bæði í loft
og gólf. Þar með verður veggurinn eins stinnur
og æskilegt er, en naglhald og burðarþol plat-
anna virðist með ágætum. Venjulegar Hansahillur
hafa verið festar upp á holplötuveggi með góðum
árangri.
Ýmsar leiðir eru til við festingar á holplötun-
um í gólf og loft, en meðfylgjandi teikning gef-
ur hugmynd um eina lausn á því máli. Sama er
að segja um samskeytin. í Noregi mun það tíðk-
ast að spónleggja kanta platanna, fræsa ( þær
nót og fella í fjöður, sem heldur þeim saman.
Holþlöturnar er hægt að fá spónlagðar með
ýmsum viðartegundum, svo sem abachi, limba
(mjög líkt eik), mahogny, hnotu, rauðbeyki, furu,
harðfuru, eik, ask og tekki. Af þessum viðarteg-
undum er abachi ódýrast og hafði það verið not-
að á plöturnar í húsi því sem ég sá. Eftir því sem
næst verður komizt kostar milliveggur úr vikur-
plötum, múraður og málaður, nærri 500 kr. á
fermetra. Holplötuveggur kostar hins vegar að-
eins 270 krónur á fermetra, óuppsettur, en smið-
urinn, sem smíðaði fyrrgreint hús ! Garðahreppi,
tjáði mér, að uppsetning væri einstaklega fljót-
leg. (limba kostar 288 kr. á fermeter, fura 357 kr.,
eik 387 kr., askur 407 kr. og tekk 439 kr.). Hann
taldi, að það væri auðvelt að setja upp milli-
veggi í meðalstórt einbýlishús á einum degi með
litlum vinnukrafti. Þegar plöturnar eru komnar
upp, þarf aðeins að lakka þær. Hurðir má hafa
úr sama efni og þá eru þær af sömu þykkt og
veggirnir, en karmurinn er þá látinn grípa lítið
eitt út fyrir. Þó er líklegt, að holplöturnar séu
helzt til þungar í hurðir.
Eins og sjá má af meðfylgjandi mynd úr þessu
holplötuhúsi í Garðahreppi þá er parket í gólfum
og viðarklæðning ( loftum. Það er hvorttveggja frá
þessu sama fyrirtæki, innflutt frá Noregi. Þess eru
mörg dæmi, að fólk hefur orðið í vandræðum
með parketgólf, ekki sízt vegna þess, að mjóir
kvenhælar hafa vilja marka djúp för í það. Nú
þykir ekki æskilegt að þurfa yfirleitt að biðja fólk
að draga skó af fótum sér, þegar gesti ber að
garði. Af þessum sökum hafa margir horfið frá
því að nota parket í gólf.
I Garðahreppshúsinu var Belinga parket; það
er sérstakur harðviður, sem ekki breytir sér og
þykir sterkur. Hann var lakkaður með sérstaklega
tilbúnu lakki frá Málningu h.f. í Kópavogi og hvort
það var lakkinu að þakka eða viðnum, þá var
það staðreynd, að mjóir kvenhælar höfðu ekki
minnstu áhrif. Sú aðferð var höfð við gólfið, að
ekki var lagt f gólfið, sem kallað er, heldur
byggði smiðurinn grind ofan á plötuna og þiljaði
undir parketið með timbri og trétexi. Parketgólfið
er á liðlega 100 fermetra fleti og kostaði með allri
vinnu og efni um 53 þúsund krónur. Það óhapp
vildi til skömmu eftir að lokið var við gólfið, að
húsið flæddi. En það hafði ekki nein áhrif á gólf-
ið, var mér sagt og ég gat heldur ekki séð nein
merki þess.
Ur þeim viðartegundum, sem áður voru taldar
í sambandi við holplöturnar, eru einnig fáanleg-
ar þunnar plötur til klæðninga á útveggi og sömu-
leiðis panill í ýmsum breiddum. í þessu umrædda
húsi höfðu þess konar plötur verið notaðar í loft-
in og fór prýðilega. Það er að sjálfsögðu smekks-
atriði, en mér finnst jafnan timburhús hafa ein-
hvern þokka umfram steinsteypt hús.
Gísli.
VIKAN 47. tbl. — Jg