Vikan - 25.11.1965, Side 51

Króm-húsgögn Hverfisgötu 82 - Sími 21175
þeirra voru lengi vel bönnuð af
yfirvöldunum, ekki einungis
vegna þess, hve frjáslega þar var
fjallað um kynferðismál, heldur
miklu fremur sökum skoðana
greifans á þjóðfélagsmálum, sem
voru allróttækar og þó nokkuð
á undan sínum tíma. Á síðustu
árum hafa sum þessara rita því
vakið verulega athygli.
De Sade markgreifi dó í árslok
1814 og hlaut hægt andlát.
Casanova.
Hann var samtímamaður de
Sades og fríhyggjumaður eins og
hann, en að mörgu leyti má það
teljast hæpið að skipa þessum
ítalska gortara og hræsnara í röð
þeirra stórskálka, sem fjallað er
um í greinum þessum. Jafnvel
þótt útfrá því sé gengið að fjöl-
lyndi í kvennamálum sé vonds-
legur hlutur, þá hefði frægð
landshornamanns þessa fyrir þær
sakir naumast orðið meiri en
margra annarra, ef hann hefði
ekki fundið köllun hjá sér til að
tíunda ástarævintýri sín í ævi-
minningum þeim, er hann skráði
á gamals aldri, svo nákvæmlega
sem raun ber vitni um.
En jafnvel þótt deila megi um
þá ráðstöfun að telja Casanova,
sem með réttu eða röngu hefur
orðið allra kvennamanna fræg-
astur, með verstu illmennum sög-
unnar, þá verður tilvist manna
sem hans að skoðast heldur ó-
æskileg. Hann var ljótur ásýnd-
um, nefstór og ennislaus, en út-
litið þó innrætinu skárra. Um-
gengni hans við konur einkennd-
ist af kaldrifjaðri eða næstum
hálfvitalegri sjálfselsku og þess-
utan stundaði hann í stórum stíl
fjárdrátt með ýmiskonar lodd-
araskap, einkum spádómum í
spil og stjörnur.
Giacomo Casanova var fæddur
í Feneyjum árið 1725, af fjöl-
skyldu, sem þegar var velkunn
fyrir brokkgengni í ástamálum.
Fyrstu árin var hann alger aum-
ingi til sálar og líkama, og tók
móðir hans þá það ráð að koma
honum í fóstur til galdranornar
nokkurrar, sem illu heilii tókst
að bseta heilsu hans og útlærði
hann auk þess í hverskyns svindl-
vísindum. Einnig vakti hún hjá
honum kvensemi. Gerðist Gia-
como litli fljótlega svo útsláttar-
samur, að móðir hans sá þann
kost vænstan að koma honum í
þjónustu biskupsnokkursíRóma-
borg. Þar komst Casanova í
fyrsta sinn í kynni við spilabófa
og tók auk þess þegar að hafa
fé útúr fólki með bragðvísi þeirri,
sem nornin hafði kennt honum.
Um svipað leyti kynntist hann
ábóta nokkrum, de Bernis að
nafni, sem hélt við nunnur tvær,
og tók hann hinn unga Feneying
í félag við sig um þær. Lifði hann
nú um hríð í dýrlegum fagnaði,
uns senditíkur Rannsóknarréttar-
ins í fæðingarborg hans ánærðu
hann fyrir að hafa samið ljóð.
þar sem gert væri grín að Guði
Var lukkuriddarinn mikli þá tek-
inn höndum og honum varpað í
dýflissu undir sjálfri hertogahöll
Feneyja, sem var svo rammg'erð,
að fram að þeim tíma hafði eng-
um fanga auðnazt að brjótast út
úr henni.
Casanova tókst það nú samt,
og er það líklega eina afrekið,
sem vert er að meta hann fyrir.
Útbrotið kórónaði hann svo með
þeirri takmarkalausu óskamm-
feilni, að fela sig næstu nótt
heima hjá sjálfum lögreglustjór-
anum, sem var auðvitað víðs
fjarri að leita strokumannsins!
Frá Feneyjum flýði Casanova
norður til Þýzkalands og þaðan
til Parísar, þar sem félagi hans
fyrrverandi, de Bernis ábóti, var
þá orðinn utanríkisráðherra Lúð-
víks konungs fimmtánda. Þessi
frjálslyndi guðsmaður tók alúð-
lega við kumpán sínum og bjarg-
aði honum um feit embætti hjá
franska ríkinu. Stofnaði Casa-
nova þá til happdrættis þess,
sem lagði grundvöllinn að hinu
núverandi franska ríkishapp-
drætti, auk þess sem hann flek-
aði konur í tugatali, þær yngri
VIKAN 17. tbl.