Vikan - 09.06.1966, Síða 43

Að velja réttan stað undir graj-
ir er ekki neitt áhlaupaverk.
Til þess þarf sérfróða menn,
jarðvegsfræðinga eða vinda og
vatnafræðinga, sem svo eru
nefndir (feng-swei sien-seng).
Hlutverk þeirra er að finna
heppilega staði, þar sem andar
framliðinna njóta hvíldar og
friðar, en þetta verk verður að
vinna án þess að reita til reiði
dreka jarðarinnar, því hann get-
ur valdið miklum slysum og mik-
illi ógæfu ef menn gera eitthvað
á hluta hans. Þessir jarðvegs-
fræðingar eru mjög í hávegum
hafðir í kínversku þjóðfélagi, og
þeir fá góða borgun fyrir hverja
gröf, sem tekin er. Það telst sér-
lega heppilegt ef þeim tekst að
finna grafarstæði nálægt púlsi
drekans (Lung-meh), því þar
er gott að hvíla. Vér gerðum eitt
sinn fyrirspurn með hvaða móti
auðið væri að skera úr því hvort
komið væri nólægt púlsi drek-
ans, og fengum það svar að málið
væri einfalt, því segulnálin sýndi
það, svo að ekki yrði um villzt.
Dýrkun forfeðranna
Mönnum kann að virðast það,
sem hér hafi sagt verið í sam-
bandi við andlát og greftrun
framliðinna, benda til þess að
þessi mál séu mjög flókin og um-
svifamikil og leggi þungar byrðar
á hina lifandi. Og það er ekki
ofmælt, en þó fá menn aðeins
nasasjón af því við lestur eða
heyrð þessarrar ritgerðar. Orsök
þessara flóknu siða er átrúnað-
urinn. Hinir framliðnu teljast
guðdómlegar verur eftir andlát-
ið — eða demóniskar. Þess vegna
verður að viðhafa svo mikla gát.
En þeir eru ekki sterkari en svo'
að þeir eru háðir þjónustu lifandi
manna. Ef hætt er að dýrka þá
og þjóna þeim, deyja þeir öSrum
dauða í öðrum heimi, gufa upp
og gleymast, og þeirra sér engan
stað.
Við gröfina varpa menn sér
á grúfu til að heiðra hinn fram-
liðna. Sérstakur meistari, sem
venjulega er bókmenntafræðing-
ur, stjórnar athöfninni, gefur
merki og lætur menn vita hve-
nær þeir eigi að varpa sér á
grúfu, hvenær þeir eiga að gráta
og hvenær þeir eigi að standa
upp. Eftir þessu fara menn svo
nákvæmlega sem þeir geta. Þegar
lokið er öllum öðrum helgiat-
höfnum, þá er ein eftir. Hún er í
því fólgin að allir karlmenn, ná-
komnir hinum látna, eiga að
varpa sér flötum í moldina, sem
upp kom, þegar gröfin var tek-
in, og þetta eiga þeir að endur-
taka tuttugu og fjórum sinnum.
Því næst er nokkru af moldinni
mokað ofan í gröfina, og sálu-
messur munkanna og fyrirbæn-
ir heyrast á nýjan leik.
Sérstakar bænir eru fluttar til
þess að sálir framliðinna skuli
ekki endurholdgast í svínum eða
öðrum dýrum, sem menn slátra
og neyta síðan. Aðrar bænir eru
fluttar til þess að sálin verði
ekki að hefnigjörnum flökku
djöfli, en andinn er sjálfur beðinn
að halda sér þar sem hann á að
vera viðmælanlegur að réttu lagi,
það er að segja við andatöfluna,
við gröfina og í forfeðrahöllinni.
Á þessum stöðum á hann að
taka á móti fórnum og annarri
virðingu, sem öndum í andaheim-
inum er í té látin.
Nokkrum dögum eftir jarðar-
förina er gengið frá leiðinu og
þá eru einnig fluttar viðeigandi
bænir og reykelsi brennt. Upp
frá því er tilbeiðsla við gröfina á
tilsettum tímum sjálfsögð skylda,
og reykelsisfórnir og matarfórn-
ir sjálfsagðir hlutir. Hver gröf
er að réttu lagi helgidómur í
heiðnum sið kínverskum, og þar
geta leikmenn ungengizt andana
án þess að prestar eða sérfróð-
ir menn þurfi þar nokkuð að
gera. En þeir eru mjög nauð-
synlegir í sambandi við andlát og
greftrun. Athafnir forfeðradýrk-
unar eru mjög einfaldar, og vér
tókum eftir því að menn vörðu
ekki löngum tíma til þeirra.
Menn komu og kveiktu í nokkr-
um stöngum af reykelsi, sögðu
fram bænir, brenndu dálitlu af
pappírspeningum til að senda
hinum framliðnu gjaldeyri til
annars heims. Reykelsinu var
brennt í sérstöku keri, en slík
ker eiga að vera á hverri gröf ef
vel á að vera.
Til að gera gröf vel úr garði,
verja menn oft meira fé en það
kostar að byggja einfalt íbúðar-
hús í Kína. Fullkomin gröf höfð-
ingja er mikið mannvirki og er
margfalt stærri en legstaður í
kirkjugarði hjá oss. Oft er stórt
svæði framan við gröfina stein-
lagt sléttu, höggnu grjóti. Svæð-
ið er stundum prýtt höggmyndum
og miklum skreytingum. Þar eru
steinbekkir, svo hægt er að sitja
þar og hvíla sig. Þar sem íburð-
ur er mikill, leikur enginn vafi
á því að meira fé er varið handa
hinum framliðna en ástvinir hans
lifandi, sarnan taldir, hafa til
sinna ráða. Dýr jarðarför kostar
margra ára sparsemi, og oft verða
menn að taka lán til að standast
kostnaðinn og eru lengi að greiða
þau.
Áður en tækniöldin kom til
sögunnar, var sérhver gröf talin
helgidómur, sem ekki mátti
raska né vanvirða á neinn hátt,
ekki heldur þegar leggja skyldi
vegi eða smíða hús. Góðverk var
talið að vernda grafir, hreinsa þær
og hirða. Nú eru þær afar víða,
út um akra og engi, inni í borg-
um og þorpum, meðfram ám og
lækjum, en óvíða saman safnað
í kirkjugarða, líkt og hjá oss.
Þó voru slíkir grafreitir til, eink-
um á hólum og í hlíðum fjalla.
Oft virðist náttúrufegurð hafa
ráðið vali grafreita.
Líkræður hjá
heiðingjum
Eðlilegt er að menn spyrji
hvernig líkræður séu hjá heið-
ingjum, og hvort þær líkist að
nokkru þeim minningarræðum,
sem vér flytjum við greftrun
framliðinna. Hér til er að svara
að lítil áherzla liggur í líkræð-
VIKAN 23. tbl. JO