Vikan - 12.10.1967, Blaðsíða 26

20 BRÉF
HÉR í Zhúkovka merlar kvöldsólin grasið og skógana
í gulli. Þessir skógar eru lítil vin milli Odintsóvó,
Barvika og Romaskóvó, vin, þar sem vegir og
sumarhús eru ekki lengur gerð, þar sem skógurinn
hefur verið grisjaður, þar sem grasið er slegið í rjóðrun-
mn og lággróðurinn klipptur burt. Fólk lcemur hingað frá
Moskvu til að hvílast.
Gesturinn þarf aðeins að eyða þremur til fjórum klukku-
stundum í skóginum og anda að sér fjörvi hans til að
hressast, styrkjast, endurfæðast, hvilast frá ölluin sínum
áhyggjum. Hann leggur fölnaðan vönd af viltum blómum
upp á farangurssilluna í rafmagnslestinni og snýr aftur til
krökkra stræta Moskvuborgar. Lengi á eftir ráðleggur
liann öllum, sem liann þekkir, að reika einn sunnudag um
skógana. Fyrr eða síðar fara þeir allir eftir stígnum, fram
hjá girðingunni og húsinu, sem ég bý i.
Ég hef átt heima í þessum skógum og þessum hluta
heimsins öll min 37 ár. Hvaða máli skiftir, þólt lif mitt og
þessi hús hafi breytzt? Skógarnir eru enn þeir sömu. Þorps-
búarnir vinda enn vatn sitt úr brunnum og elda mat á
olíuvélum. Enn nauða kýr og gagga hænur í þorpskof-
unum. Samt standa sjónvarpsloftnet upp úr gráum, hrör-
legum þökunum og stúlkurnar klæðast nælonblússum og
sandölum frá Ungverjalandi. Jafnvel liér er mikið breyt-
ingu undirorpið, og grasið og birkiskógurinn hafa sama,
sæta ilminn þegar komið er úr lestinni, og gullin harrtrén
eru nákvæmlega þau sömu og sömu sveitastígarnir liggja
til Petrovskoje og Znamenskoje. Þetta er lieimili mitt.
Hér á ég heima — elcki í borginni eða Kreml, sem ég
þoli ekki og þar sem ég dvaldi í 25 ár. Og þegar ég dey,
megi ég þá verða jarðsett hér í Romaskóvó, í kirkjugarð-
inum við brautarstöðina, á litlu hæðinni. Þar er víðátta,
þar eru akrar og himinn. Það er snotur gömul kirkja uppi
á hæðinni. Rétt er það, hún er ekki notuð lengur og er að
hrynja og trén vaxa hirðulaust í garðinum í kring, en samt
ljómar hún i grænu þykkninu og heldur áfram ejngu að
síður að þjóna málstað eilifrar gæzku á jörðinni. Ég vil
fyrir engan mun vera í borginni. Ég myndi kafna þar.
Fyrir alla muni haldið ekki, að ég líti á líf mitt sem
eitthvað sérstakt. Megnið af minni kynslóð hefur lifað mun
innihaldsríkara lífi en ég. Þeir, sem eru fimm eða sex ár-
um eldri, eru þeir beztu. Það eru þeir, sem fóru óttalausir
og með ákefð beint úr skólastofunum í stríðið. Fáir kom-
ust af. Þeir, sem eftir lifa, eru blómi okkar tíma.
Ég hef engar dáðir drýgt; ég hef aldrei verið leikari á
sviði. Allt mitt líf hefur verið bak við tjöldin. En, spyrð
þú, er ckki forvitnilegt einnig þar?
Það er dimmt hak við tjöldin. Maður greinir fagnaðar-
læti áhorfenda, opinmyntra af ánægju, þeir fylgjast með
hinu talaða orði og eru hlindaðir af marglitum Ijósunum
og sviðsmyndinni. Maður getur líka séð leikarana fara með
hlutverk sín sem zarar, guðir, þjónar, og svo aukahlutverk.
Það er daunn af músum og limi og gömlum bekkjuin. En
hve forvitnilegur staður! Þar halda sminkararnir, hvíslar-
arnir og leikklæðafólkið til. E/ngir vita betur, að lífið er
risavaxið leikhús þar sem langt er frá að allir hljóti þau
hlutverk, sem þeim voru ætluð. Leikurinn heldur áfram,
ástríður ólga, hetjur bregða bröndum, ljóðskáld lesa upp,
zarar eru krýndir, kastalar á sviðinu hi*ynja og spretta upp
aftur í sömu andránni, Jaroslavana gi’ætur Igor á virkis-
veggnum, ljósálfar og illir andar fljúga, andi konungsins
sýnir sig, Hamlet gruflar — og fólkið þegir.
I
r| DAG ætla ég að segja þér frá sjálfum endinum, dög-
unum snernma í marz 1953, þegar ég var í liúsi föð-
ur míns og sá liann liggja fyrir dauðanum.
Þetta voru liræðilegir dagar. Sú kennd, að stöðug,
þétt og kunnugleg jörðin dúaði undir fótum inér, vaknaði
annan marz, þegar ég var kölluð úr frönskutíma í Aka-
demíunni og sagt að „Malenkoff vill að þú komir til
Blitsny“. Blitsny, sem þýðir nálægð, var gælunafn á datsja
föður míns i Kúntsevó, rétt utan við Moskvu, til að greina
það frá öðrum húsum hans. Það liafði aldrei áður gerzt,
að annar en faðir minn bæði mig að koma til datsja. Ég
fór með einkennilegum kvíða.
Þegar við vorum komin innfyrir liliðin og Krúsjeff og
Búlganín gáfu merki um að stöðva bílinn utan við liúsið,
hugsaði ég því hlýtur að vera lokið. Þeir tóku um hand-
leggina á mér um leið og ég steig út. Báðir flóðu í tárum.
„Komum inn“, sögðu þeir. „Bería og Malenkoff segja þér
allt“.
Andstætt hinni venjulegu, djúpu þögn, voru allir á
hávaðahlaupum. Þegar einhver loksins sagði inér, að
pabhi hefði fengið slag um nóttina og væri meðvitundar-
laus, létti mér jafnvel nokkuð. Ég hafði álitið hann þegar
látinn. Þetta virtist hafa gerzt um nóttina. Þeir fundu liann
klukkan þrjú um nóttina, í þessu herbergi, einmitt hér,
liggjandi á mottu við sófann. Þeir ákváðu að bera liann
irin í næsta herbergi, i sófann sem hann svaf venjulega í.
Þar var liann nú. Læknarnir voru þar inni líka. „Þú mátt
fara inn“, sagði einhver.
Ég hlýddi í leiðslu. Hópur af fólki liafði þrengt sér inn
í stóra herbergið, þar sem faðir minn lá. Læknar, sem ég
þekkti ekki, voru nú hjá honum í fyrsta sinn - Y. N.
Vínógradoff, sem hafði verið læknir pabha í mörg ár, var
nú í fangelsi — og höfðu mikil umsvif, tóku honum blóð
á hálsi og hnakka, gerðu hjartalínurit og tóku röntgen-
myndir af lungunum. Hjúkrunarkona gaf honum spraut-
ur og einn læknanna skrifaði þetta allt í litla kompu.
Allir voru á fleygiferð til að bjarga lifi sem ekki var
Iengur hægt að bjarga. Læknaakademían hélt sérstakan
fund til að gera út um hvað ætti að gera frekar. Annar lækna-
hópur har saman bækur sínar i næsta herbergi. Gerfi-
lunga var sótt. Með því komu nokkrir ungir læknar þvi
engir aðrir höfðu minnstu hugmynd um, hvemig það
starfaði. Þessi klunnalegi hlutur stóð þarna iðjulaus og ungu
læknamir störðu ráðvilltir í kring um sig, gersamiega
yfirbugaðir.
Allir læddust á tánum. Þeir fundu, að eitthvað válegt,
26 VIKAN «■ »i-