Vikan - 12.10.1967, Blaðsíða 33

Vorosiloff höfðu óvenju góðar söngraddir. Pabbi söng
Iíka. Hann bafði gott tóneyra og hreina, liáa rödd. (Mál-
rómur hans var bins vegar tilbreytingarlaus, lágur og ekki
tiltakanlega skír). Sagt er, að við liafi borið að mamma
dansaði þokkafullan, georgiskan lezghinka.
í íbúð okkar í Kreml var ráðskona, Þjóðverji frá Ríga í
Lettlandi, að nafni Carolina Till, heillandi, gömul kona,
nostursöm og flekldaus og einstaklega góð; hún festi hárið
með kömbum upp á höfuðið og kórónaði með hnút.
Fram til 1933 var allt á heimilinu með fullkoxnlega eðb-
legum liætti, undir stjórn mömmu eða i-áðskonunnar, án
þess að nokkur merki sæjust um tsjekista eða lífvei’ði eða
neitt annað. Eini lifvörðurinn var maðurinn, sem var i bíln-
um með pabba og bafði ekkert með heimilið að gei-a. Hon-
um var aldrei bleypt neitt i nánd við það.
Allir sovézkir leiðtogar bjuggu þessu mjög bkt. Enginn
skeytti um hóglífi þótt þeir i-eyndu að veita börnum sínum
góða menntun. Þeir réðu barnfóstrur af þeim gamla skóla,
sem tíðkaðist fyrir byltinguna, aðallega Þjóðvei'ja.
Þessi fyrstu og fjarlægustu ár fóru foi'eldrar mínir iðu-
lega suður með vinum sínum, með Abel Jenúkidze, guðföð-
ur mönxmu og góðum vini þeirra beggja, með Mikojan,
Vorosilof eða Mólótoff ásamt konum þeirra og börnum.
Stundum fór pabbi á haukaveiðar með tvíhleyptan riffil.
Eða lxann veiddi liéra á nátlarlxeb úr bíl. Keiluspil, billjard,
gorodki, allt, sem krafðist skarprar sjónar, lék í höndum
bans. Hann synti aldi'ei: liann kunni það ekki. Honum
gazt beldur ekki að því að sitja í sól. Það eina, sem honum
féll, var að fara í gönguferðir i forsælu.
Einu sinni í Moskvu, xneðan ég var kornbarn og móðir
mín sýslaði enn um mig, kenndi faðir minn btilsháttar veik-
inda i Sotsi. Án þess að liika skyldi hún mig eftír með
fóstrunni minni og geilinni Njúsku og fór tíl pabba.
Á sumrin voruxn við mest á vei’öndinni niðri og svölunum
lians pabba á annarri hæð. Fóstran mín var sifellt að senda
mig þangað. „Farðu með þessi í-ibsber til pabba“, eða „færðu
nú pabba nokkrar f jólur“ eða „gefðu honum nokkrar lbjur.“
Eg tritlaði af stað og fékk i laun, hvað sem ég kom með, heit-
an tóbaksilmandi koss og mildilega umvöndun frá mömmu.
Þrátt fyrir lágan aldur naut móðir mín, sem varð þrítug
árið 1931, virðingar alls þjónustufólksins. Allir unnu henni.
Hún var gáfuð, fögur, einstaklega mild og tilbtssöm. Um
leið gat lxún verið ákveðin, þver og ósveigjanleg. Hún var
einkar góð við Jakoff, elzta bx-óður minn, son föður míns
og fyrri konu lians, Jekaterínu Svanidze, og þótti afar vænt
um liann. Jakoff, sem var aðeins sjö árum yngri en hún,
unni lienni á saxna liátt mjög og virti hana.
Mamma var i miklu vinfengi við alll Svanidzefólkið, við
Sashíko og Maríko, systur fyrri konu pabba, sem dó ung,
við bróður hennar, Alexander Svanidze og Maríu konu hans.
Foi'eldrar mömniu og bræður hennar, frændur mínir Fjodor
og Pavel, systir hennar Anna og maður Önnu, Stanislav
Redens, voru nær stöðugt heima hjá okkur eins og stór,
samhent fjölskylda.
Þau voru einstakir persónuleikar, gáfaðir og heillandi. Á
líf þeirra næstum allra var bundinn snöggur endir með sorg-
legum hætti. Hvorki stjórnmál né bylting sýna lífum
og örlögum manna nokkra miskun.
III
TTERNI mömmu og bernskuumhverfi gerðu út um
aðaleinkenni persónuleika hennar.
Afi, Sergei Alblújeff, var af bændafjölskyldu í
Voronez héraðinu. Amma hans var sígauni. Það
blýtur að liafa verið úr sígaunablóðinu, sem Allilújeffarnir
fengu sitt suðræna og fremur útlendingslega yfirbragð,
svört augu sín og mjallbvítar tennur, dölckt hörund og
granna líkami. Það var ef til vill líka frá sígaununum, sem
afi fékk óslökkvandi frelsisþorsta og þörf tíl að flakka
úr einum stað í annan. Hann varð vélvirki og réðist til vinnu
við járnbrautarverkstæði i Transkákasus. 1898 gekk hann
í rússneska sósíaldemókratíska verkamannaflokkinn. Afi
var aldrei kenningarsinni eða mikilvægur maður i flokknum.
Hann var einn hinna óbreyttu bðsmanna.
Afi og fjölskylda lians liafði fjögurra herbergja íbúð i
Sankti Pélursborg. Hún var ekki stór, en þó eins og prófessor
í Sovét getur mest dreymt um nú til dags. Rörn lians gengu
í framhaldsskóla í Sankti Pétursborg og ólust upp eins og
sannir rússneskir menntamenn.
Eftir byllinguna vann afi á sviði raforkumála. Sem gam-
all bolsévíki var liann liandgenginn liinum gamla kjarna
byltingarmannanna. Hann var ótrúlega næmur, blíður og
kurteis maðut’, sem gat lynt við alla, þó var hann í senn
sterkur liið innra, stoltur og ærlegur. Allt til æviloka —
bann dó 1945 79 ára að aldri — var liann ósvikinn byltíngar-
sinni og liugsjónamaður af gamla skólanum.
Afi bjó hjá okkur í Zúbalóvó og var i uppáhaldi hjá
öllum sínum barnabörnum. Hann var með hefilbekk og
bvers kyns verkfæri í herberginu sínu. Hann leyfði okkur
að rúskotast í safninu og birða það, sem við vildum. Afi
var sífellt að búa til og brasa hluti, brýna og skipuleggja
og gera við ýmislegt, sem aflaga fór á heimilinu, meira
að segja raflögnina.
Lát mömmu varð afa mikið áfall. Hann fór ekki úr her-
berginu sínu í marga daga í senn, bjó tíl eitt og annað og
dundaði við rennibekkinn. Svo varð hann veikur. Mig grunar,
að fyrst hafi andinn veikzt og síðan bkaminn. 1938 varð hann
fyrir nýju áfalli, þegar Pavel sonur lians lézt. 1937 bafði
tengdasonur lians, Stanislav Redens, verið tekinn höndum.
1948 var dóttir lians, Anna, einnig send í fangelsi. Guði sé
lof, að afi lifði ekki tíl að vera vitni að því: hann dó 1945
úr lungnakrabba.
Ég heimsótti bann á sjúkrabúsið ekki löngu áður en
bann dó og varð fyrir áfalli. Ilann gat ekki lengur talað.
Hann lagði bara liöndina yfir augun og grét bljóðlega, því
bann fann, að fólkið var að koma til að kveðja. Margir
gambr bolsévíkar komu að opinni kistu hans í Ryltingar-
safninu til að kveðja. Og í líkbúsinu liéll gamb byltingar-
maðurinn Litvin-Sedoi ræðu, sem ég skildi ekki þá til
fulls en man æ síðan og skil nú fullvel. Hún liófst svona:
„Við, bin eldri kynslóð marxistískra bugsjónamanna . . ..“
Amma, Olga Fedorenkó, var ekki fullra 14 ára, þegar
bún batt fötin sín saman í lcnippi, kastaði þeim út um
gluggann, renndi sér sjálf á eftir og strauk með afa, ungum
verkamanni i Tífbs. Hún var fædd og upp alin í Georgíu.
«• tbl- VIKAN 33