Vikan - 12.09.1968, Page 40

TTTI
VÖRN GEGN VEGRUN
HVERS
fbúðarhús hér á landi eru
yfirleitt byggð úr steinsteypu
eða öðru álika opnu efni og
upphituð flesta tíma ársins.
Stofuhitinn er þvi hcerri en !
loftinu úti og getur borið
miklu meiri raka I formi
vatnsgufu en útiloftið. Þetta
rakahlaðna. lóft leitar á út-
veggi hússins, og ef ekki er
séð fyrir sérstöku, vatnsgufu-
heldu lagi innan á útveggj-
unum, kemst rakinn úr stof-
unum inn i veggina og þétt-
ist þar eða í einangrun
þeirra. Spred Satin hindrar
að raki komist í útveggina
innan frá. Utanhússmálning
þarf að geta hleypt raka úr
múrnum út í gegnum sig,
enda þótt hún þurfi einnig
að vera vatns- og veðurheld.
Úti Spred hefur þessa eigin-
loika framar öðrum málning-
artegundum, og er framleltt
sérstaklega fyrir islenzka
staðhœtti og veðráttu.
MALNING HF
um og öllu, þótt enska sé opin-
bert mál.
— Er ástandið svipað á öðrum
J ómf rúar ey j um?
— Ekki á Heilögum Tómasi.
Þar kemur maður aftur inn í
nútímann. Þar er glæsilega byggt
og nóg af öllu, enda mikill ferða-
mannastraumur. Hótel eru þarna
mörg og nýtízkuleg og við sáum
mörg skemmtiferðaskip í höfn-
inni, sem við lágum í. Ibúarnir
eru um átján þúsund og flestir
danskættaðir. Á Heilögum Tóm-
asi er mikill vatnsskortur, því að
þótt úrkoma sé næg, er jarðveg-
urinn þannig að bleytan hripar
öll niður úr jafnharðan. Þeir
vinna mikið vatn úr sjó en verða
þó líka að flytja það inn frá Pú-
ertóríkó.
— Og Heilagur Jón?
— Hann kemst næst því að
vera sannkölluð paradísarey,
eins og þeim er lýst í bókmennt-
um. Ibúar þar eru aðeins átta
hundruð og fimmtíu, flestir af
dönskum ættum en einnig nokkr-
ir Bandaríkjamenn, sem þarna
hafa sezt að til að lifa í friði
utan við heiminn. Ibúarnir þarna
ríða körfur úr sedrustágum og
selja þær háu verði, en annars
vilja þeir helzt ekkert gera,
heldur bara slappa af og losna
við allt heimsins brölt og braml.
Gróður er þarna auðvitað geysi-
mikill og fjölbreyttur og nógur
fiskurinn í sjónum. Á Heilögum
Krossi sá ég nokkra smástráka
dorga fram af bryggju og fyila
körfu á svipstundu af fiski.
Næsti viðkomustaður var San
Juan, höfuðborgin á Púertóríkó.
— Hvernig kunnirðu við þig
þar?
— Púertóríkó er með réttu
nefnd perla Vestur-Indía. Hún
er átta þúsund átta hundruð
níutíu og sjö ferkílómetrar að
stærð og mjög þéttbýl, íbúar
tvær milljónir og sjö hundruð
þúsund betur. Mestur hluti íbú-
anna er af spænskum ættum, eða
fjórir af hverjum fimm, heyrði
ég sagt, en hinir kynblendingar
hvítra manna og negra. Púertó-
ríkómenn eru stoltir af uppruna
sínum og segja gjarnan að þeir
séu spænskari en Spánverjar
Sjálfir. Landnemarnir komu
flestir frá Andalúsíu, sem hafði
þá búið við arabísk menningar-
áhrif um aldaraðir og stóð að
mörgu leyti á hærra menningar-
stigi en aðrir Spánverjar þá. Þá
hafa eyjarskeggjar fyrir satt að
meðal þeirra sé enginn Gyðing-
ur, og er svo að heyra að þeir
telji sér enga meiriháttar van-
sæmd að þeirri vöntun.
— Þarna kom Kólumbus og
þarna sátu Spánverjar lengur að
völdum en víðast annars staðar
vestanhafs.
— Já, enda eru margar minj-
ar um dvöl þeirra, til dæmis
Morro-kastali, sem er eitt merki-
legasta virki álfunnar að fornu
og nýju. Múrar þess eru sagðir
svo traustir, að jafnvel kjarn-
orkusprengjur ynnu varla á
þeim. Enda tókst Spánverjum
lengi að hrinda öllum árásum á
Púertóríkó. Þannig urðu Banda-
ríkjamenn frá að hverfa í stríð-
inu við Spánverja um aldamótin
síðustu, en þeir sóttu að eynni,
en það gerði þeim lítil til, því
að þeir höfðu hugsun á því að
kreista hana út úr Spánverjum
við friðarsamningana. Og síðan
hefur Púertóríkó tilheyrt Banda-
ríkjunum, en hefur að vísu víð-
tækja sjálfsstjórn.
San Juan er gullfalleg borg og
sama er að segja um eyna alla.
Byggingum er vel við haldið,
gömlum og nýjum. Landrými er
ekki mikið, en öllu ræktarlandi
er vandlega skipt milli bænd-
anna, fimm hundruð ekrur á
hvern. Iðnaður er þarna mikill
og nýstofnuð iðnfyrirtæki eru
skattfrjáls fyrstu fimm til sex
árin. Atvinnuleysi er ekki mik-
ið, en mér var sagt að lægstlaun-
aðasta fólkið sækti nokkuð í
burtu, líklega þá helzt til Banda-
ríkjanna. Þarna er gífurlegur
straumur ferðamanna og hótel
og verzlanir óhemju glæsileg. í
einni götu eru eingöngu búðir,
sem selja listaverk. Yfirleitt er
allt gert fyrir ferðamenn sem
hugsanlegt er, ekki sízt, á sviði
sports og íþrótta. Þarna er meira
að segja hægt að bregða sér á
skíði og er þá séð fyrir gervi-
snjó úr plasti. Sú tegund sports
sem nú er í mestum uppgangi
þar um slóðir mun annars vera
froskköfun. Fólkið er ákaflega
glaðlynt og virðist hafa sérstakt
lag á að skemmta öðrum jafnt
og sjálfum sér.
— Komuð þið til Jamaíku?
— Nei, hún var að vísu með
40 VTKAN 36' tbI-