Vikan - 27.11.1969, Side 45

jm
‘WHBP’
mmm
Stærff Hæ3 Breidd Dýpt
250 Lítra 84 cm 92 cm 70 cm
350 Lítra 84 cm 1 26 cm 70 cm
450 Lítra 84 cm 156 cm 70 cm
OO&Sl
Laugav, 178. Sími 38000
I
The flrchies
Framhald af bls. 31
áttum, sem hafa komið saman til
þess að annast tónlistarflutning fyr-
ir teiknimyndirnar.
Þess má að lokum geta, að
fígúrurnar vinsælu, sem við sjáum
hér á myndinni heita Archie
Andrews, Betty Cooper, Veronica
Lodge, Reggie Mantle and Jug-
head Jones. Því miður vitum við
ekki, hvað seppi heitir.
☆
Hjákona allra alda
Framhald af bls. 21
verða ástmær Frakkakonungs.
Þegar sú spá var komin fram, þá
hin framsýna kona rausnarlegan
lífeyri ævilangt að launum fyrir
hana.
Ekki varð fegurðin minni þeg-
ar stúlkan náði fullum þroska.
Hún var hörundsbjört eins og
Mjallhvít, hárið kastaníubrúnt,
brosið aldeilis yfirmáta töfrandi
og ofan á þetta ágætlega greind,
söng og dansaði með mikilli
prýði, var fróð og hnittin í við-
ræðu. Flestum kom saman um
að hana gætu fáir staðist.
Tvítug að aldri, árið 1741, var
Jeanne Antoinette gift manni að
nafni Le Normand d’Etoiles.
Hann var af aðli, að vísu ekki
mikilsháttar, en ráðahagur þessi
dugði þó til að tryggja Jeanne
nokkurn aðgang að kreðsum fína
fólksins. Eiginmaður hennar átti
landsetur og var nægilega efnað-
ur til að kona hans gat haldið
salon í París. Henni gekk prýði-
lega að vekja á sér athygli og
var sjálfur Voltaire meðal gesta
hennar. Þessi skeptíski háðgikk-
ur, sem ekki var vanur að láta
sér neitt vaxa í augum, sagði um
hana þegar hún var um tvítugt:
Þrátt fyrir æsku sína er hún bet-
ur lesin en nokkur kerling.
— Haldi ég nokkurntíma
framhjá þér, skal það aldrei
verða nema með sjálfum Frakka-
konungi. Þetta loforð gaf hin
unga fröken Fiskur — eins og
óvildarmenn hennar þreyttust
seint á að kalla hana — eigin-
manni sínum brúðkaupskvöldið.
Það heit efndi hún með prýði.
Hún hafði litla elsku á eigin-
manninum og leit á hjónabandið
aðeins sem aðgangsskírteini að
félagslífi aðalsins. Þó gat hún við
eiginmanninum barn, dóttur er
skírð var Alexandrine. En fljót-
lega vaknaði hjá henni áhugi á
að láta spádóminn um þau
kónginn rætast. Framkvæmd
þess var ekki ómöguleg fyrir þá
sök, að ein af veiðilendum kon-
ungs lá að jarðeign d’Etoiles.
Einn góðan veðurdag þegar Lúð-
vík var þar ásamt hirðmönnum
sínum þeysandi á eftir einhverj-
umum skepnum, bar svo til að
óvenju þokkafullur kvenmaður
reið í veg fyrir veiðimennina,
og varð þeim álíka við og ein
skógardísanna úr goðafræðinni
hefði birzt þeim. Vitaskuld var
aðalsfrú d'Etoiles þar á ferð, og
uppfrá því gleymdi konungur
henni ekki.
Úrslitaatlöguna greiddi hún að
konungi á grímuballi í Versölum.
Hámark þess fagnaðar var þegar
konungur sjálfur og nokkrir lags-
bræður hans gengu í salinn, dul-
búnir sem snyrtilega klippt garð-
tré. Þar eð vitað var að einn
þessara dularmanna var konung-
urinn, gerði viðstatt kvenfólk
allt hvað það gat til að vekja á
sér athygli þeirra. Og Lúðvík
mundi eftir dísinni úr skóginum
og uppfrá því átti hún hug hans
mestan.
Hún varð hjákona hans, og
þótt Lúðvík hefði þá þegar haft
svo mikið af kvenfólki að segja
að hann væri orðinn dauðleiður
á því yfirleitt, þá vann hún
hjarta hans. Það var líka mark-
mið hennar, og þótt hún væri
fædd streber, er naumast vafi á
því að eitthvað hafi verið ekta í
tilfinningum hennar til konungs,
allavega þegar frá leið.
Eins og fyrr er getið, olli þetta
val Lúðvíks geysilegri hneykslan
meðal þjóðarinnar, einkum aðals-
ins. Heldra fólkið gerði allt hvað
það gat til að eyðileggja frú d‘-
Etoiles og fann henni flest til
foráttu, bæði satt og logið. En
hún kunni að bíta frá sér og
gerði það með góðum árangri,
enda bar hún langt af flestu
fjandfólki sínu hvað greind
snerti. Hún varð á svipstundu
einvöld í rekkju Frakkakonungs,
og þar með í Frakklandi eins og
það lagði sig. Ekki leið á löngu
áður en ráðherrar þeir og aðrir
embættismenn, sem hún hafði
vanþóknun á, hrundu úr stöðum
sínum eins og skotnar rjúpur. En
umfram allt sá hún til þess að
elskhugi hennar yrði ekki þreytt-
ur á henni. Hugmyndaflug henn-
ar var mikið og hún var ótrú-
lega fundvís á nýjar og nýjar
skemmtanir fyrir kónginn sinn,
sem var vandfýsinn og fljótur að
verða leiður á öllu. En á Madame
d'Etoiles varð hann ekki leiður
til dánardægurs hennar.
Hún lét innrétta leikhús í
einkahíbýlum kóngs, hún lét
byggja fyrir hann hallir út um
allt land, þar sem hann gat hvílzt
og skemmt sér á yfirreiðum. Sem
húsmóðir í höllum þessum fann
hún upp á mörgum stórsniðugum
skemmtiatriðum, sem Frakkland
rókokótímans var fljótt að taka
sér til fyrirmyndar og tileinka
sér, og á eftir því önnur lönd álf-
unnar. Eitt atriða þessara var á
þann veg að húsmóðirin kom inn
í borðsalinn, þegar kvöldverður
var á enda, dulbúin sem Nóttin.
Hún raulaði vísu og bað síðan
viðstadda að koma með sér út í
garð. Þar úti í því græna var
færður upp ballet, og að lokum
paraði mannskapurinn sig og
tíndist inn í runnana, þar sem ný
skemmtun var upptekin.
Konungur kunni vel að meta
þetta alltsaman og verðlaunaði
ástmey sína með titlinum mark-
greifafrú de Pompadour, og und-
ir því heiti er hún þekktust orð-
in í sögunni. En upphefð hennar
varð dýr, að minnsta kosti fyrir
Frakkland. Eyðslan og óhófið við
hirðina varð gífurlegt, og þar eð
madama Pompadour vissi fullvel
að virðing hennar byggðist á því
að konunginum leiddist ekki,
gerði hún sitt bezta til að leiða
athygli hans frá áríðandi ríkis-
vandamálum, sem auðvitað voru
ekki skemmtilegri en slík mál
eru jafnan. Ekki bætti þetta rík-
isbúskapinn, sem vitaskuld var
ekki of merkilegur fyrir, og ekki
skánaði ástandið við styrjaldir
þær, sem Frakkar álpuðust út í
á þessum árum. Þeir höfðu ekk-
48. tbi- VIKAN 45