Vikan - 08.07.1971, Blaðsíða 39

að vera með þér. Hvar er fjöl-
skylda þín?“ v
„Ég veit það ekki,“ tókst mér
að stynja ,upp um leið og var-
irnar byrjuðu að skjálfa.
„Er mamma þín dáin?“
„Já, ég held það.“
„Og pabbi þinn líka?“
„Já, ég held það líka...“
„Jæja, bíddu hérna í röðinni,
ég ætla að tala um þetta við
skólastjórann."
„Sko, mamma," sagði lítil
stúlka í röðinni fyrir aftan mig,
„þessi stúlka er munaðarlaus.“
„Þá var mér allri lokið. Ég
hallaði mér upp að veggnum og
hágrét.“
Síðari hluta ársins 1934 var
móðir Marilyn útskrifuð af
sjúkrahúsinu og fór að vinna
hjá RKO sem klippidarpa.
Hluta af kaupi sínu lét hún
renna til ensku fjölskyldunnar
sem var með Normu Jeane og
fljótlega voru þau fær um að
kaupa sér almennilegt hús.
Hollywood hafði rétt úr kútn-
um og allir höfðu nóga atvinnu.
En einn morguninn, áður en
Norma Jeane hafði fengið tæki-
færi til að kynnast móður sinni
fékk Gladys Baker annað áfall.
Hún sturlaðist og var flutt í
spennitreyju á Norwalk-geð-
sjúkrahúsið; hælivist hennar
stóð í 10 ár.
Enn á ný var Norma Jeane
„munaðarlaus".
En hún var áfram hjá ensku
fiölskyldunni og það kom fýrir,
að hún rifjaði upp óljósar end-
urminningar þaðan.
„Þau voru kát og hamingju-
söm og lifðu fyrir líðandi stund.
Þeim þótti gaman að drekka
svolítið, reykja, dansa og
syngja og spila á spil — allt það
sem mér hafði áður verið kennt
að væri syndsamlegt. En samt
fannst mér þau gott fólk ... ég
bað þess á hverju kvöldi, að
þau mættu snúa frá villu síns
vegar og bað Guð að fyrirgefa
þeim syndir þeirra.
Ég varð^æ ruglaðri. Þau voru
vaudeville-listafólk og þau
gáfu mér lítið húla-pils og
kenndu mér að dansa — og að
henda hnífum og appelsínum
eins og trúður. Þegar ég var að
lepgja á borð og þvo upp hlust-
aði ég sem dáleidd á sögur
þeirra af því sem skeði í stúdíó-
unum þann og þann daginn.
En allan tímann sem ég var
með þessari fjölskyldu var ég
með ákafa sektartilfinningu. f
hvert skipti sem ég hafði gam-
an að einhverju, fann ég vítis-
eld og brennisteinsfýlu allt í
kringum mig.“
Það leið ekki á löngu þar til
Norma Jeane var bjargað frá
vítiseldinum og brennisteinin-
um og hjin var flutt á nýtt
heimili. Og enn á nýtt og enn
einu sinni og ... Hún fann fyr-
ir afskiptaleysi, hörku, þrælk-
un — og sífellt fyrir mikilli
einmanakennd sem virtist hyl-
djúp og botnlaus.
Einmanaleikinn virtist alltaf
mestur um jólin og allt til
dauðadags leið Marilyn Mon-
roe illa um jólin.
Éin fyrstu jól Normu Jeane
sem Marilyn mundi eftir var
hjá fjölskyldunni sem hún var
hjá fljótlega eftir að Englend-
ingarnir létu hana frá sér.
„Það var langamma, amma,
móðir og þrjú börn,“ sagði
Marilyn. „Ég man eftir því að
um jólin fengu öll börnin sína
jólapakka við tréð og ég líka —
10 senta handsnyrtingasett, sem
ég hafði ekki minnsta áhuga á
í þá daga.
Einhverra hluta vegna, sem
ég vissi aldrei nákvæmlega, var
langamman í fjölskyldunni mér
mjög andsnúinn. Ég dáðist
mjög að henni og bað þess heitt
og innilega að henni líkaði við
mig. Ég hljóp eins og v^tlaus
manneskja um allt til að reyna
að gera henni til hæfis, því að
hún sagði stórkostlegar sögur
frá því í gamla daga þegar hún
var ung stúlka í frumbyggja-
borg. Hún hafði þekkt Buffalo
Bill og Villta Bill Hickokk per-
sónulega og ég gat hlustað á
hana tímunum saman.
Dag einn var enginn heima
nema ég, langamma og eitt
barnanna. Barnið hafði rifið
kjól mömmu sinnar og þegar
hún kom heim og heimtaði að
fá að vita hver hefði rifið kjól-
inn, sagði langamman kæru-
leysislega: „Norma Jeane reif
hann.“
En ég gerði það ekki — ég
hafði ekki einu sinni þorað að
^nerta hann. Eftir það missti ég
áhugann á Buffalo Bill og
byssbófanum Hickokk og var
bví ákaflega fegin þegar ég var
flutt enn á ný.“
En sá staður var ekkert
skárri. Marilyn var enn óvel-
komni munaðarleysinginn,
kjörin til að taka á sig mis-
gjörðir og prakkarastrik hinna
barnanna. Á einum stað átti
húsfreyjan fallega perlufesti
sem týndist. Norma Jeane var
ásökuð um að hafa stolið henni
en þá vissi hún ekki einu sinni
hvað perlufesti var. Hún
gleymdi aldrei þeirri niður-
lægingu, þeirri skömm og þeim
sársauka sem hún upplifði þann
dag.
Jólin hennar voru dauf og
afmælisdagarnir jafnvel ennþá
daufari. Einu sinni fékk hún
afmælisgjöf frá kunningja
fjölskyldunnar, fallegt afmæl-
iskort og í umslaginu voru að
auki 550 sent. Hún hafði aldrei
séð svo mikla peninga en fjöl-
skyldan tók þá af henni. „5(6
óhreinkaðir fötin þín í dag,“
sögðu þau — eins og til skýr-
ingar. Látla stúlkan skildi það
alls ekki. Þetta var afmælis-
gjöf til hennar, hennar pening-
ar og hvernig gátu þau þá tek-
ið peningana af henni?
Óhamingjan fylgdi Normu
Jeane Mortenson sem hún var
flutt frá einu heimilinu á ann-
að. Enginn virtist hafa áhuga á
að taka hana að sér fyrir fullt
og allt og allt sitt líf hugsaði
hún um það og reyndi að finna
ástæður fyrir því. Það sem hún
þráði mest af öllu var ást, sem
hún fékk hvergi. Ástæðan sem
hún hélt sig við hvað mest var
sú, að hún taldi að fólk hefði
verið svo fátækt að það liefði
ekki haft efni á að hafa hana.
Sífelld umhverfisbreyting
hafði slæm áhrif á hana eins
og á hvaða barn sem er. Það
sem ein fjölskylda sagði henni
að væri rangt, lét sú næsta sér
vel lika. Á einum stað var hún
látin lesa upphátt, eiðsverja, og
skrifa undir plagg sem á stóð:
„Ég lofa, með Guðs hjálp, að
kaupa aldrei, selja, drekka né
gefa áfengi svo lengi sem ég
lifi; ég mun halda mig frá
öllu tóbaki og leggja aldrei
Guðs nafn við hégóma.“
önnur fjölskylda, sú næsta
lét hana hafa tómar viskýflösk-
ur til að leika sér með. Enn
önnur lét hana biðja þess á
hverju kvöldi, að hún vaknaði
ekki í víti. Henni fannst hún
alltaf vera til trafala og hún
var óörugg. En hún var þó
fyrst og fremst hrædd.
Hennar fyrsta hræðsla, raun-
verulega, ógnvekjandi hræðsla,
var þegar hún fékk þær fréttir
í skólanum að hún ætti að fara
aftur í 7 ára bekk. Það var
vegna reiknings, sem henni
leiddist allt sitt líf — leiddist
alveg óskaplega.
- Þegar hún fékk einkunna-
bókina sína og sá orðið: FALL-
IN skrifað með rauðu í einn
dálkinn, fannst henni sem
heimurinn félli yfir hana. Hin
börnin sem ekki höfðu náð
voru flest vangefin eða þá frá
svörtustu og verstu fátækra-
hverfunum. Henni fannst þetta
niðurlægjandi og þorði ekki
— Ég veit að nú eru slæmir
tímar, en þetta er trygginga-
skírteini yBar!
heim. Því fór hún til kennslu-
konunnar og spurði, með tárin
í augunum, hvers vegna hún
hefði ekki náð.
„Þú ert svo sannarlega ekki
heimsk, Norma Jeane,“ svaraði
kennslukonan. „En þú reyndir
alls ekki.“
Norma Jeane vissi að það var
satt, og upp frá því gerði hún
sér far um að viðurkenna svo
einfaldar staðreyndir um sjálfa
sig.
Um þetta leyti hafði nafni
hennar verið breytt á öllum
löglegum pappírum, en fljót-
lega eftir að hún fæddist hafði
móðir hennar hafið gangskör
að því að fá Mortenson-nafnið
fellt niður, svo nú var hún
réttilega nefnd Norma Jeane
Baker. Mortenson hafði verið
þurrkaður út.
Norma Jeane Baker var
tæplega níu ára þegar hún kom
á munaðarleysingjahælið í Los
Angeles og þar var hún í hálft
annað ár. Það voru leiðinlegir
18 mánuðir innan um fjölda af
öðrum börnum, munaðarlaus-
um. En það var á þessum stað
sem hún fékk fyrst áhuga á
dýrðinni í Hollywood.
„Munaðarleysingjahælið var
örstutt frá RKO-byggingunni
og eitt af því fáa sem ég vissi
um móður mína var að hún
hafði unnið sem klippidama hjá
RKO. Á kvöldin og nóttunni,
þegar hin börnin sváfu, klifr-
aði ég upp á gluggasylluna í
svefnsalnum og horfði á stóra
vatnsgeyminn í portinu hjá
RKO. Hann var merktur með
neon-ljósum og ég lét mig
dreyma um að það væri verið
að auglýsa kvikmynd með mér.
„Mamma vann þarna,“ sagði ég
við sjálfa mig, „einhverntíma
ætla ég að verða stjarnan
þarna.“
En þótt draumar hennar um
að verða sjálf kvikmynda-
stjarna hefðu fyrst orðið til á
munaðarleysingjahælinu, hafði
27. TBL. VIKAN 39