Vikan - 25.10.1973, Síða 37

Jónki, „eí það ekki satt að þú
kunnir ráð við ýrnsu?”
„O, jú, ju, þ'aö hefði maöúr nú.
haldiö,” svaraði Runki og hló,
lágt og hneggjandi og strauk ;sitt'
Siöa skegg, sem var dökkrautt og
litiö eitt hæruskotiö'. „Heyrðu”,
sagöi Jónki, „ef það-væri nú ein-
hver stúlka, sem þér Htist vel á,
hvaö myndiröu þá gerá?”
„Ja, þvi er nú ekki fljót-
svarað,” sagöi Runki. „Fyrst er
sjón og svo er tal, svo kemur hýr-
legt auga,” segir i visunni, ætli ég
reyndi ekki að hafa tal af henni til
að byrja meö.”
„En ef aldrei væri friöur til
þess og hún væri alltaf aö flýta
sér?”, spuröi Jónki.
„Æ, ég veit þaö ekki, Jónki
minn,” svaraöi Runki. „Þaö er til
•ráö við öllu nema ráðaleysi. Er
hún hér á bæ, þessi stúlka, sem
þér Ust vel á?”
■ „Já”, svaráði Jónki.
„Þá gæti ég eitthvað ráðlagt
þér ef væri sumar”, sagði Runki.
„Ég þekki hjónagrösin og brönu-
grösin og ótal grös og náttúrur
þéirra. Við látum þetta biöa til
sumarsins, drengur minn, nú eru
öll grög fölnuð og dauð.” Og
Runki bjóst til að standa á fætur.
„Æ, nei, nei, Runki minn,”
sagði Jónki, með irafári, hann
hugsáði til Þorvaldar kaupa-
manns, sem var ráðinn þar næsta
sumar. „Þetta verður aö gerast
strax. Biddu meðan ég skrepp
hérna upp á loftið.”
Hann brölti upp brakandi
stigann, upp á skemmuloftið, þar
átti hann læstá kistu. Hann tók
upp úr henni brennivinsflösku,
sem hann fór með niður og rétti
Runka.
„Súptu duglega á og reyndu svo
að finna eitthvert ráð,” sagði
hann. ,
Runki þakkaði og dreypti á
flöskunni, hann var svo sem
ekkert vinhneigður — meira gef-
inn fyrir mat en*drykk — rétti svo
Jónka hana og þurrkaði sér um
skeggið.
. „Þvi er nú ver, að ég er ekki
göldróttur,” sagöi hann. „Ég
þekkti mann hérna frammi i
dalnum, sem átti galdrabók og
kunni að nota hana, hann sýndi
mér hana einu sinni. Hann vildi
ekki kenna neinum neitt og
sagðist mega til að brenna
bókina, áöur en hann dæi, svo að
hann færi ekki illa — og nú er
hann, dáinn. Nei, ég held, að ég
geti ekki gert neitt fyrr en i
sumar”.
„Jú, jú,”- sagöi Jónki ákafur,
„ég'skái géfa þér fallegasta
lanib'ib, sem.ég setti á núna, þau
voru fiipmj allt og öll falleg. Þaö
er goltótt gimbur, sem ég skal
gefa þér i haúst, þá verður hún
orðin veturgömúl. Reyndu nú að
hugsa upp eitthvert ráð, Runki
minp.”
. „Ja, sei,; sei, skárra er það,”
sagöi Runki, ég verð liklega
éítthvað áð reyna.’lr^ Hann tók
smáböggul upp úr vestifsvása
sinum — hann var i Vesti innan
Undir peysunni. — ,,Sjáðtt Jónki,”
sagði hann, „þetta gaf hann.mér
galdramaöurinn, sem ég sagöi
þér frá, það er hrafnshjarta,
þurrkað og hert — og fylgir þvi sú
náttúra, að mig dreymir þaö sem
ég óska mér, ef ég hef það undir
koddanum. En það dugar engum
nema mér — og það þvi aðeins að
tungl sé i fyllingu. Það vill svo vel
til að þannig stendur á tungli
núna. Ef við gætum hagað þvi
svo, að við svæfum tveir einir
frammi i stofunni eða á loftinu, þá
er ekki ómögulegt, að eitthvað
beri til tiðinda. Ég þarf ekki að
spyrja hver stúlkan er, — það er
auðvitað hún Kristin hérna
Björnsdóttir. Þú ert vonandi ekki
að elta ólar við’ barn eöa gifta
konu, enda léði ég þér ekki lið-
sinni við slikt. En nú fýsir mig að
hitta fleiri að máli. Er ekki bless-
aður húsbóndinn og hreppstjórinn
heima?”
Jónki sagði honum sem var, um
ferðir hans og Bensa, sem enn var
ókominn. Ekki hryggðu þær
fréttir Runka.
„Vel er það,” sagði hann,
„fyrst hann er fjarverandi, er
þeim sem heima eru þörf á
skemmtun og tilbreytingu — og
flýtum okkur á fund hinna friðu
Kristina.”
Stúlkurnar tóku Runólfi eins og
hvitum hrafni. Honum var visað
til sætis á rúmið hennar Stinu
litlu, það var innst i frambaðstof-
unni, rétt hjá dyrunum inn i
hjónahúsið. Kristin húsfreyja
sótti mat handa honum, var hann
ekki af verri endanum: Hálfur
harðfiskur, mjúkur og mjall-
hvitur, væn flis af sauðarmagál,
pottbrauðsbiti og heljarstór
smjörsneið.
Svo bað hún Kristinu vinnukonu
að fara fram og hita kaffi.
Runólfur var i sólskinsskapi yf-
ir matnum.
„Góður matur er harðfiskur og
smjör og feitt hangikjöt,” sagöi
hann, „en samt er nú hægt aö
meta það of mikils. Ég skal innan
stundar syngja fyrir ykkur kvæði
um mann, sem þótti of mikiö vænt
um harðfisk og feitmeti. Lagið
kannist þið eflaust við, það er eins
og við „Vinaspegil” — þið munið
eftir þvi: „Forðum tið einn
brjótur brands — ”
Þegar hann hafði lokið af disk-
inum, kom Kristin vinnukona
með kaffið. Var þá.kveikt i baö-
stofunni og allir fengu kaffi, nema
tvær yngstu stúlkurnar, dóttirin'
og fósturdóttirin — þær kæröu sig
ekkert um það fengu bara
sykurmola.
Að lokinni kaffidrykkju, fór
Runólfur að syngja. Hann haföi
bylmingsrödd og hossaðist i
sætinu, þegar hann söng og iðaði
allur af fjöri og áhuga.
Kvæðið, sem hann söng, hljóðar
svo:
Bóndi nokkur þjó við sjó,
af björg og mát hann hafði nóg:
Sel og fugl og hákarlshró
og hlýra og ufsa ég greini.
Einnig hafði hann ágætt bú,
ær og sauði, hross óg kú.
Friða konu farsæl hjú,
svo fátt sýndist aö meini.
Aldrei var þó ánægöur
álmaþórinn sparsamur.
Hann var alveg áfjáður,
að eignast meira og meira.
Sparaöi mat við fé og fólk,
fannst honum eyðast mikil tólg,
lika drukkin mikil mjólk.
Svo máttu fleira heyra.
Eitt þó mjög af öðru bar,
sem óx I forðabúri þar,
harður fiskur vænn það var
og veglegt feitmetið.
Hann vigtaði út til vikunnar
vistir þessar naumlegar,
með blóðgum augum bóndaskar.
Býsn gat fólkið étið.
Kom I huga karlinum
kænlegt ráð, sem getur um:
Að sýnast ljúka lífdögum
og lifsins kveðja gæði.
— Rénar lyst við raunahag —
risa upp aftur næsta dag
og syngja fagurt sálmalag
er sefaði hungursæði.
Sauðamaður seint kom heim,
— svangan og lúin tel þá beim —,
úr köldum og frosnum
klettageim,
hann konunnar vék að sæti.
Hún sagði honum alla söguna —
og sveðju honum fékk i höndina,
og bað hann skunda i skemmuna,
að skerða sultarlæti.
Bóndinn þar á beði lá,
blundi værum hann nú brá.
Þegar hann heyrði þrusk
og skrjáf,
hann þrumaði og strauk um
vangann.
Hann glennti upp báðar
glyrnurnar,
sem glóðu eins og haugeldar,
og rumdi hátt: „Hver rifur þar
úr roði fisk svo langan?”
Saxinu brá þá seggur snar
og sárar heyrðust stunurnar —
— bóndinn lá I blóði þar
og blessaði fisk og smjörið.
Drengir þennan dánumann,
dauðan báru I vigðan rann
og blessuðu fyrir búvit hann,
þá burt var lif og fjörið.
Um það visu ég kveða kann,
þá konan giftist sauðamann.
Þau bjuggu lengi i bóndarann
og borðuðu fisk og smjörið.
Sungnir voru sálmar þar
og sagðar finar ræðurnar.
Dansað var og drukkið þar
og dvinaði hvergi fjörið.
Maður þú, sem þetta sér,
þiggðu ráðin góð af mer:
Glaður vertu, ef gefst þér hér
góð klæði og fæði.
Sé þér auður of mjög kær
áhyggjurnar færast nær.
Og eitt sinn kveðja eigum vær
auö og jarðnesk gæði.
Var geröur góöur rómur aö
söngnum og kvæðinu, sem allir
töldu vist að Runóflur hefði ort.
Svo fór hann að lesa riddarasögu,
sem hann nefndi:' „Söguna af
Jörmunrek Eylimasyni”. Hanr
las þangað til þær Kristin vinnu-
kona og Stina litla fóru að mjólka
Þá var Bensi kominn heim, fór
hann á eftir þeim og brynnti
kúnum.
A meðan þau voru i fjósinu
kvaö Runki rlmu. Svo las hann
um stund, þegar þau komu aftur
og kvöldið leið við glaum og gleði.
RITRVGCIIIG
bœtir nánast altt!
Ef einhver slasar þig og þú
n*ró ekki bótum frá honum,
bctir ALTRYGGINGIN þér slysií
meö allt aö 1 milljón.'
Valfió ALTRYGGINGU
fyrir heímilió og
flölskylduna!
ÁBYRGDP
Tryggingarfélag fyrir hiiulindismenn
Skúlagölu 63 - Rrvkjavik Sfml 2f)|22
Þegar átti að fara að búa um og
hátta, sagði Runólfur við Jón
vinnumann: „Heyrðu, Jónki
minn, man ég það ekki rétt að þú
lofaðir mér einu sinni að heyra
eitt fágætt og merkilegt Grýlu-
kvæði? Ég kann nú ekki annað úr
þvi en þessar hendingar:
„Hún er grá um hálsinn
og hlakkar eins og örn-----”
en ég man að mér þótti það sér-
deilislega merkilegt og mikið til
þess koma”.
„Jú, Jónka rámaði i, aö hann
kynni Grýlukvæði — eða hefði
einhverntíma kunnað. Runólfur
spurði þá, hvort hann vildi ekki
hafa það yfir og lofa sér að skrifa
það upp. Jónki sagði það
velkomið.
Runólfur sneri sér þá að hús-
móðurinni og spurði ósköp hýr og
bllður, hvort hún vildi ekki leyfa
þeim að sofa frammi, stofan væri
nú of fin handa þeim, en ef hún
vildi lofa þeim að hirast á loftinu,
þá ætlaði hann að grlpa I aö skrifa
á kvöldin.
Kristin húsfreyja tók þéssu svo
aö hún sagöi aö I stofunni væri
mikið hlýrra en á loftinu og þar
væri þeim velkomið að vera.
Hún sendi Stlnu litlu, fóstur-
dóttur sina fram með rúmföt, en
fór sjálf að hugsa þeim fyrir
lampa. Þá sagði Jónki, aö hann
ætti enn jólakertið sitt frá siöustu
jólum og væri gott að láta það
brenna út, fyrir jólaföstuinn-
ganginn.
Bjarni bóndi var nýbuinn aö
byggja stofu, sem þótti þá ósköp
fln og var alþiljaö loftherbergi
yfir henni. Stina litla bjó um þá
Runólf ‘og Jón I stofurúminu.
Jónki kveikti á kerti slnu og þeir
gengu fram.
Þegar þeir gengu fram hjá
43. TBL. VIKAN 37