Vikan - 03.06.1976, Blaðsíða 35

mömmu sinni í síðasta sinn
gegnum auð herbergin. Hún sér,
að veggfóðrið er slitið, og allt er
ósköp dapurlegt. Hún klappar
arninum í stofunni um leið og
þær ganga framhjá honum. í
honum sá hún eldinn í fyrsta
sinn.
1 nýju íbúðinni í bænum er
enginn arinn. Þar eru bara mið-
stöðvarofnar. Hún veit það, því að
hún hefur komið, íbúðina, og það
er stór grá ibúð í stóru gráu húsi,
að minnsta kosti sýndist henni
það vera grátt. Hún var viss um,
að hún kynni aldrei við sig þar.
En þau höfðu ekki spurt hana,
hún hafði ekki atkvæðisrétt, það
hefur enginn, sem er ekki nema
sjö ára.
— Jæja, þá förum við, sagði
mamma. Henni heyrðist mamma
eiga erfitt um mál. Kannski grét
hún líka, en það sást ekki, þvi að
hún sneri sér undan.
Nú kemur það aftur Lengst
innan úr henni og hún getur
ekkert gert til að koma í veg fyrir
það, ekki neitt. Það hefur tekið af
lienni öll völd. Og sprautan er víst
hætt að deyfa — það hlýtur að
vera, því aldrei hefur hún fundið
svona til f.vrr, og einhvers staðar
hrópar einhver á hjálp. Það
hlýtur að vera hún sjálf.
Hún er fjórtán ára og hefur
verið allan daginn í stóra, hlýja
húsinu, þar sem alltaf rikir slík
glaðværð, að hún getur næstum
drukkið sig ölvaða af henni. Hún
fór þangað beint úr skólanum, því
að hún treysti sér ekki til að fara
heim í íbúðina, treysti sér ekki til
að rífast við mömmu sína, hlusta
á eilífar og endalausar spurn-
ingar hennar um, hvar hún hefði
verið kvöldiö áöur. Og hún gat
ekkert sagt um Steina, sem er svo
skemmtilegur og gengur alltaf i
slitinni úlpu, því að mamma
myndi pkki skilja neitt, hún yrði
bara hrædd og héldi langa ræðu
um hve hættulegt það sé að fara
út með strákum, sérstaklega þó,
þegar maður er ekki nema fjórtán
ára.
Og svo kæmi sama sagan og
vant var: Hvernig hún giftist
pabba, hvernig hún eignaðist
barn og stóð á haus í bleyju-
þvotti alveg þangað til pabbi
kynntist Lísu og flutti frá þeim.
Mamma hefur verið svo undarleg
síðan þær fluttu úr gula húsinu
og síðan eru sjö ár. Sjálf er hún
búin að vera í allan dag heima hjá
pabba, og allir hafa verið svo
glaðir. Hún bað um að fá að
kveikja upp í arninum og auð-
vitað fékk hún það. Hún hefði
fegin viljað gefa hálfa ævina fyrir
að fá að búa hjá þeim, en svoleiðis
nokkuð gerir fólk ekki.
Hún sat með litla barnið í fang-
inu, andaði að sér ilminum úr
nýþvegnu hári þess, lagði kinn
sina að undurmjúkum vanga þess,
og örlitla stund var hún raunveru-
lega hamingjusöm og ánægð.
En þegar hún gengur heim á
leið, heim í stóra, gráa húsið,
kennir hún til í brjóstinu.
Mamma er náföl af reiði, og
óskaplegur orðaflaumur streymir
af vörum hennar. Hún reynir að
komast inn í herbergið sitt, en
mamma grípur í handlegg hennar
og heldur svo fast, að hana verkj-
ar. Og hún segir í sífellu: — Hvar
hefurðu verið? Hvar hefurðu
verið?
— Ég var hjá pabba og Lisu,
segir hún loks.
Þá sleppir mamma hennar
henni og leyfir henni að fara inn
til sín. Þar sest hún í gamla, slitna
hægindastólinn og starir á dyrn-
ar. Hún reynir að loka hlustunum
fyrir hljóðlátum volandi grátnum
í stofunni. í kvöld ætlar hún að
fara héðan — fara að hitta Steina.
— Hjálpið þið mér, hrópar hún
aftur upp yfir sig. — Hjálp!
Eiginlega á hún við, að þau eigi
bara að leyfa sér að deyja — leyfa
sér að hverfa aftur til myrkurs-
ins, þar sem hún var.
— Já, við hjálpum þér, segir
einhver, en svo deyja raddirnar
út. Öllum stendur á sama um
hana, og hún er að farast úr
kvölum.
Svo er allt í einu komið
sumarið, þegar hún var átján ára,
og hún finnur andvarann leika
um andlit sitt, og hún finnur ilm-
inn af hafinu, og hún sér sól-
brennt andlit Jóns. Hún veit, að
allt er öðru vísi en það ætti að
vera, en veit ekki, hvernig hún á
að komast hjá því. Hún féllst á að.
fara með honum út á eyna.
Jón hefur stórar, hvítar,
tennur, og hann brosir til hennar,
þar sem hún situr við eldinn.Það
er eiginléga ekki kalt úti, bara
venjulegt norskt sumarkvöld, en
það var eigi að síður notalegt að
sitja við eldinn. Það er svo fallegt
hér á eynni, en hræðslan og ótt-
inn ríkja í hjarta hennar. Hún
veit ekki, hvernig hún á að
sleppa. Og kvöldið, sem var svo
fallegt, varð að martröð, sem hún
gleymir aldrei.
Það er orðið áliðið, kvöldið
næstum orðið nótt og þau eru tvö
ein.
Hún er hætt að geta talað við
hann, ansar bara einsatkvæðis
orðum, og læst ekki taka eftir því,
hve mjög hann gerir sér f.ar um
að vera skemmtilegur. Hún veit,
að hún hefur látið gabba sig, og
hún er örvilnuð yfir því, hve ung
og óreynd hún er.
Svo er nóttin komin, og Jón
leitar á hana. Hún hefur vitað
þetta allan daginn, það er það,
sem eyðilagt hefur fyrir henni
daginn. Og allt 1 einu hrindir hún
honum frá sér og segir, að hún
vilji þetta ekki.
Þá gerist nokkuð óvænt. Hann
segir ekkert, fer bara að gráta
hægt og stillilega. Hann leggur
höfuðið á öxl hennar og grætur
lengi. Hún strýkur honum um
hárið og finnur, að henni þykir
vænt um hann. Hún veit, að ekk-
ert gerist, sem hún vill ekki sjálf.
Og svo tekur hún skrefið inn í
heim hinna fulLorðnu.
— Andaðu djúpt, svona já —
rólega, heyrir hún sagt í fjarska.
Hún, sem aldrei hefur blótað alla
ævi, segir nú sitt af hverju ljótt,
segir þeim að fara til helvítis
öllum saman. Hvernig getur hún
verið róleg, hvernig geta þau
ætlast til þess af henni, þegar hún
liggur hérna og er í þann veginn
að deyja? Hún finnur andúð sina
á þeim fara vaxandi, hún er farin
að hata þau, hata þau eins og hún
hefur aldrei áður hatað nokkra
mannveru.
Nú er hún tuttugu og tveggja
ára, og nýi, breiði gullhringurinn
á fingri hennar er óendanlega
fallegur. Hún hugsar tæpast um
neitt annað en hann og gerir sér
far um að láta bera sem allra mest
á honum. Og Andrés gengur vjð
hlið henpar, hann er í ljósa frakk-
anurn sínum. Andlit hans er enn
ungt og h'rukkulaus — lífið hefur
ekki sett mark sitt á hann enn.
Þau eru á leiðinni að líta á
aðra.gráa íbúð í öðru gráu þúsi,
en nú er það allt öðru vísi, því að
þetta á að verða íbúðin þeirra
Andrésar. Þau ætla að fylla hana
af hlýju, hún á að verða eins og
stóra húsið, þar sem hún kann svo
vel við sig, full af lífi og gleði.
Og seinna — þegar þau éru
orðin eldri — þá kaupa þau
kannski gult hús með sólberja-
runnum í garðinum. Hún er
örugg. og hamingjusöm. Ekkert
mun nokkru sinni henda hana.
Aldrei.
— Svona já, segir konan og
þurrkar henni um ennið. —
Svóna já! Hún vill ekki opna
augun, hún þolir ekki að sjá þau,
getur ekki umborið rólegar, til-
gerðarlegar raddir þeirra. Þeim
stendur nákvæmlega á sama um
hana og vilja láta hana kveljast.
Og svo heyrir hún aðra rödd, og
henni finnst það vera Andrés,
sem er að tala, en hún heyrir
ekki, hvað röddin segir. Hún
heyrir ekki neitt, því að nú kemur
það aftur, steypist yfir hana og
ætlar hreint að ganga af henni
dauðri. Heimurinn sjálfur virðist
titra og skjálfa innan 1 henni, en
andartaki síðar finnst henni hún
hafa ráðið sjálfa lífsgátuna, og nú
veit hún, hver er tilgangur lífsins.
Því er lokið eins snögglega og það
hófst. Hún er í miklu uppnámi. og
sársaukinn er þarna ennþá, en
það er eins og hann komi henni
ekki við lengur.
Og svo er þ:,ð kvöldið, þegar
hún er ekki lengur tuttugu og
tveggja ára, heldur tuttugu og
sex, og íbúðin er ekki full gleði og
hamingju, heldur ósköp venjuleg
íbúð í ósköp venjulegu fjölbýlis-
húsi í úthverfi. Það er svo langt á
skrifstofuna nióri í miðborginni
— þetta er allt svo erfitt — og
hún er hræðilega þreytt á kvöld-
in. 1 dag fékk hún að vita það, sem
hún hafði ímyndað sér fyrir löngu
— mér fannst þú ættir ekki að fá
að vita það síðust allra, fannst það
eiginlega vera skylda min að
segja þér, það, sem allir aðrir
vita. . .
Þá veit hún það, og hún situr
þögul við eldhúsborðið og bíður
þess að hann komi heim.
Svo kemur hann loksins, og
hann fölnar, þegar hún segir
honum það, sem hún veit. Hún
talar rólega og vingjarnlega, eins
og hún sé að ræða um einhvern
annan, eins og henni komi þetta
ekki við. Hún er hissa á sjálfri
sér, hana langar ekki til að særa
hann eða hefna sin, hún vissi
ekki, að hún væri svona sterk.
Þau sitja í margar klukkustundir,
og hann talar og talar, orðin
renna óstöðvandi upp úr honum
— hún vill líka fá að vita allt, og
hún skilur, að hann hefur átt
erfitt. Hún gerir sér far um að
skilja hann, og hún skilur hann.
Þegar hann biður hana að fyrir-
gefa sér, segir hún, að um slíkt sé
ekki að ræða — það sé ekkert að
fyrirgefa, enginn ráði við til-
finningar sínar. Aðalatriðið er,
segir hún og finnur enn nýjan
styrk hjá sér. að hér vilt þú vera,
hjá mér.
Hún kemst aldrei lifandi frá
þessu. Það vissi hún f.vrir löngu.
Þetta er of mikið. Of mikið!
Hvernig getur veröldin verið
svona grimm? Hvernig er hægt að
ætlast til þess, að nokkur haldi
þetta út? Hvers vegna gera þau
ekkert? Hún opnaf augun i fyrsta
sinn í þessari eilífð og sér ógreini-
lega, hvernig þau standa hjá
henni, og hún æpir, æpir, æpir
hásum rómi.
Þegar hún þagnar, er því lokið.
Hún heyrir hitt ópið, sem ekki
kemur úr hennar kverkum, og
hún skilur þetta ekki. Hún á þá
ekki að deyja. Því er þá lokið!
Hún er búin að vera svo niður-
dregin. hún er búin að kasta upp
svo oft, hún er búin að vera svo
ikvíðin. en samt hefur hún aldrei
misst vonina. Nú er því lokið, og
þau geta átt ánægjulega daga
saman öll þrjú.
Og fólkið allt i kringum hana
brosir. Einhver talar um óvenju-
lega erfiða fæðingu. en allt fór þó
vel að lokum, og allir tala bros-
andi hver upp í annan. •
Hún skilur ekki nú. hvers
vegna hún hataði þau.
— Sérðu hvað þú átt? spyrja
þau. — Sérðu bara hvað þú átt?
Og hún hlær og grætur í einu:
— Það er drengur, segir hún. —
Það er sonur!
23. TBL. VIKAN 35