Vikan - 10.09.1987, Blaðsíða 7

Listasafn Einars Jónssonar
Bygging Listasafns Einars Jónssonar hófst árið 1916. Mynd-
höggvarinn stóð sjálfur fyrir byggingu hússins og var það gert
með það markmið í huga að þjóna allt í senn sem íbúðarhús,
vinnustofa og geymsluhúsnæði fyrir verk hans. Þetta hús, sem
nú stendur við Njarðargötu, er fyrsta húsið sem reist var á traust-
um grunni efst á Skólavörðuholti. Það var löngum kallað
Hnitbjörg af almenningi en Einar Jónsson vildi ekki taka þá nafn-
gift gilda. I júní 1923 var húsið opnað almenningi og hefur verið
það síðan. Einar gaf þjóðinni verk sín og húsið eftir sinn dag.
I dag þjónar húsið einvörðungu sem safn. Margur íslendingur-
inn hefur staldrað þar við og dáðst að verkum myndhöggvarans.
Baka til við húsið er stór garður, þéttsetinn verkum Einars ásamt
fallegum trjágróðri og blómum.
Landshöfðingjanusið, oft kallað Næpan, er við Skálholtsstíg 7
í Reykjavík. Magnús Stephensen landshöfðingi lét byggja húsið
árið 1903 og fluttist hann þangað ásamt fjölskyldu sinni árið eftir.
í húsinu bjó hann þar til yfir lauk, árið 1917. Síðar áttu margir
eftir að eignast húsið en misvel var farið með það. Að lokum
komst það í hendur Menningarsjóðs og sá Menntamálaráð um
að gera húsið upp. Það var fært í upphaflegt horf og má með
sanni segja að húsið sé borginni til mikillar prýði. Það sem vekur
sérstaka athygli og gerir húsið mjög sérstakt er stór, lauklaga
turn sem upp úr því stendur. Frá honum tekur húsið nafnið
Næpan sem notað er í daglegu tali.
mmmm
Borgarbókasafn Reykjavíkur
Borgarbókasafn Reykjavíkur er mjög reisulegt hús sem stendur
við Þingholtsstræti 29a. Hús þetta er eitt af elstu steinsteypuhúsun-
um sem byggð voru í Reykjavík. Það var byggt um 1916 af
þýskum kaupmanni, Obenhaupt að nafni. Síðar keypti Ólafur
Þ. Johnson stórkaupmaður húsið. Ólafur var annar tveggja stofn-
enda fyrstu íslensku heildverslunarinnar, Ó. Johnson & Kaaber.
Hann átti húsið lengi og bjó þar ásamt fjölskyldu sinni. Þriðji
stórkaupmaðurinn, Arni Jónsson, eignaðist síðar húsið. En hann
seldi Reykjavíkurborg það árið 1952. Þá var þegar ákveðið að
nota húsnæðið undir bæjarbókasafn þar sem bókasafnið hafði
lengi búið við lakan kost í húsnæðismálum. Nú á dögum er hús-
ið yfirleitt kallað Borgarbókasafnið af íbúum borgarinnar en upp-
haflega kallaðist það Esjuberg. í millitíðinni var nafn hússins stytt
og var kallað Berg áður en Borgarbókasafnið fluttist þangað.
Texti: Jóna Björk Guðnadóttir
Myndir: helgi skj. friðjónsson
37. TBL VIKAN 7