Vikan - 20.04.1989, Side 45

GÆLUDÝRIM
TEXTI: FRlÐA BJÖRNSDÓTTIR
MYNDIR: DEREK WHITEHOUSE
Iengst af hafa heimilisdýrin okkar,
kettirnir og hundarnir, orðið að láta
sér nægja að lifa á afgöngum, sem
á fallið hafa af borðum húsbænd-
anna. Við og við hefúr þó verið soðið ýsu-
flak fýrir köttinn og hundurinn hefur feng-
ið kjötbita til hátíðabrigða en þar við hefur
setið, því fáir hafa leitt að því hugann að ef
til vill þurfa dýrin fjölbreyttari mat rétt
eins og mannskepnan til þess að tryggja að
þau fái öll nauðsynleg bætiefhi.
Alllangt er þó síðan farið var að huga að
mataræði heimilisdýranna úti í hinum
stóra heimi og þar eru verksmiðjur sem
ffamleiða ekkert annað en mat fyrir gælu-
dýr og meira að segja rannsóknastöðvar
sem rannsaka daginn langan á hverju
hundar, kettir og fúglar þrífast best.
Fyrir skömmu brá blaðamaður Vikunnar
sér til London og heimsótti þá í leiðinni
eina af verksmiðjum Pedigree Petfoods og
sömuleiðis Waltham Centre - rannsókna-
stöðina sem fýrirtækið rekur skammt frá
Grantham utan við London. Þar eru yfir
tvö hundruð hundar, einir 400 kettir og á
þriðja hundrað fúglar, sem lifa á Pedigree-
framleiðslunni. Fylgst er náið með þroska
þeirra og vellíðan og niðurstöðurnar síðan
hafðar til hliðsjónar við ffamleiðslu gælu-
dýramatarins.
Matur fyrir milljónir hunda,
katta og fugla
Pedigree Petfoods er stærsti framleið-
andi heimilisdýramatar í Bretlandi og dag-
lega étur stór hluti þeirra 6,4 mUljóna
hunda, 6,2 milljóna katta og 1,8 milljóna
fúgla, sem eru á heimilum Englendinga,
einhverja af framleiðsluvörum fyrirtækis-
ins, en þær eru t.d. Pedigree Chum,
Chappie og Pal hundamatur, Kitekat og
Whiskas kattamatur og Trill fuglafóður,
allt velþekktar vörur hér á landi.
Fyrir rúmum fimmtíu árum hóf starf-
semi sína fyrirtæki sem nefndist Chappel
Brothers, fyrirrennari Pedigree Petfoods,
og hóf þegar að ffamleiða Chappie hunda-
matinn og Kitekat kattamatinn. Ýmsar
breytingar hafa orðið á rekstrinum síðan
og nú eru ffamleiddar fimm milljónir dósa
af gæludýramat á dag hjá Pedigree. Hráefh-
ið í matinn kemur víða að og fram til 1982
seldum við íslendingar Bretum meira að
segja kjöt í framleiðsluna og enn kemur
fiskur ffá íslandi sem notaður er í matinn.
Það var sannarlega athyglisvert að ganga
í gegnum Pedigree-verksmiðjuna, en þó
þótti mér enn merkilegra að skoða Walt-
ham Centre - Rannsóknastöðina sem er á
200 ára gömlu sveitasetri þar sem upp-
runalegu íbúðarhúsin og útihúsin eru not-
uð undir starfsemina auk þess sem miklar
byggingar hafa verið reistar þarna að auki.
í rannsóknastöðinni eru einar tíu til tólf
tegundir hunda, allt ffá Great Dane niður í
Dachshunda og púðla. Tveir og tveir
hundar eru hafðir saman í bás eða stíu,
sem er rúmgóð, hrein og björt. Endurbæt-
Maturinn skammtaður.
ur á hundahúsunum stóðu yfir er mig bar
að garði og alls staðar var verið að lækka
veggina fýrir framan stíurnar og stækka
glugga til þess að gera umhverfi dýranna
sem bjartast og best. Leiðsögumaður minn
sagði að ástæðulaust væri að hafa skilrúm-
in há, því hundarnir gerðu ekki tilraun til
þess að komast fram úr básunum sínum.
Þeir geta hins vegar farið út þegar þá lystir
og fyrir utan húsin eru græn tún og þar fá
hundarnir að hreyfa sig að vild. Þeir fá líka
mikla þjálfún og fara á hlýðninámskeið
rétt eins og dýr á venjulegum heimilum.
Hundarnir eftirsóttir
En hundarnir eyða ekki allri ævinni í
Waltham Centre. Eftir ákveðinn tíma er
þeim leyft að fara út í lífið, ef svo mætti
segja, og mikil eftirspurn er eftir hundum
frá rannsóknastöðinni. Þetta eru allt
hreinræktaðir og velættaðir hundar. Hins
vegar var mér sagt, að þeir fengju ekki ætt-
bókarskírteini, vegna þess að mikil skrif-
finnska og fyrirhöfn fylgir slíku og einnig
kostnaður ef breska hundaræktarfélagið er
látið skrá hundana. Af þessu sökum eru
þeir ekki seldir heldur gefnir og aðeins til
valinna heimila.
Kettirnir búa í stórum kattaherbergjum,
20 til 30 saman í hóp. Vel er búið að
köttunum og þeir geta fúllnægt þörf sinni
fyrir að kliffa og klóra og svo geta þeir líka
brugðið sér út fyrir eins og hundarnir. Það
hvarflaði að mér að dýr sem væru svona
innilokuð hlytu að verða grimm, en leið-
sögumaðurinn brá sér inn í eitt kattaher-
bergið og var ekki fyrr kominn inn en kett-
irnir hópuðust að honum, neru sér við fæt-
Skyldi kisa hafa þyngst hæfileg?
ur hans og virtust hinir vinalegustu og
kunnu vel að meta þegar hann lét vel að
þeim og tók þá upp. Hann sagði mér líka,
að í raun væru þessir kettir ekki minna í
návist mannfólksins en kettir á mörgum
heimilum. Starfsfólkið er að sjálfsögðu
mikið með dýrunum, bæði köttum og
hundum, og sinna þeim vel, því þau eru
vegin og mæld með jöfhu millibili og
fýlgst er með heilsu þeirra auk þess sem
þau eru böðuð og snyrt eftir þörfúm.
Ekki finnst öllum
það sama gott
Mataræðið skiptir miklu máli í Waltham
Centre. Það er stöðugt verið að búa til nýj-
ar og nýjar uppskriftir og mat og jafnframt
er kannað hvort bragðið fellur dýrunum
og hvort næringarefnaleg samsetning
matarins er rétt. Hvolpar og kettlingar
byrja þarna að borða gæludýramatinn þeg-
ar þeir eru komnir af spena og þó ekki
orðnir eldri en tólf vikna og það er eins
með dýr og menn, þeim þykir ekki allur
matur jafngóður. Til þess að kanna hvað
flestum fellur eru nokkrar skálar með mis-
munandi blöndum settar fyrir dýrin og
vídeómyndavélar nema alla hegðan þeirra.
Til þess að fyrirbyggja að valið stafi af
fyrirframtilkominni eða ákveðinni venju,
t.d. að dýrið snúi sér alltaf að skálinni til
vinstri ffernur en þeirri til hægri, eru
matarskálarnar færðar til eftir föstum regl-
um og við það kemur í ljós eftir hvaða mat
helst er sóst. Hver tilraun getur tekið
nokkrar vikur eða jafnvel mánuði og taka
þátt í henni tveir eða fleiri samanburðar-
hópar og að sjálfsögðu fylgjast dýralæknar
nákvæmlega með dýrunum og rannsaka
þau reglulega.
Pedigree Petfoods stundar mikla kynn-
ingar- og fræðslustarfsemi. Sérfræðingar
fyrirtækisins hafa samband við ræktendur
eftir því sem óskað er og kynna þeim nýj-
ungar. Gefið er út ritið Pedigree Digest
sem kemur út ársfjórðungslega og flytur
ýmsan fróðleik og auk þess hefúr Pedigree
Petfoods látið semja mikið af bæklingum
um hunda, ketti, fugla og fiska þar sem fólk
getur ffæðst um hvernig best er að annast
og ala þessi dýr upp, bæði dýrunum og
eigendunum til góðs.
8.TBL. 1989 VIKAN 43