Vikan - 01.06.1989, Side 42

TRÚMÁL
Frh. af bls. 38
í formi og farinn af henni ferskleikablær-
inn. En auðvitað var þessu líka tekið vel og
hefur haft áhrif og hefur áhrif núna. En
svo var það hópur kvenna í Ameríku á átt-
unda áratugnum sem tók sig til og gaf bók-
ina út aftur með sínum skýringum sem
vinnubók fyrir kvennahópa.
- Hvenær fékkst þú fyrst áhuga á
kvennaguðfræði? Varð það ef til vill
kveikjan að því að þú hófst guðfræði-
nám fyrst kvenna?
„Nei, ég kynntist kvennaguðfræði á
kvennaþingi á vegum Lúterska heims-
sambandsins árið 1978, flutti hana heim
með mér og fékk hljómgrunn meðal
stelpnanna í guðfræðideild Háskólans, sem
gerðu hana að sínu hjartans máli eins og
ég hafði gert. Við höfum starfað saman síð-
an og höldum því áfram.
- Er almennur áhugi meðal krist-
inna kvenna á þessum fræðum?
„Ég skal ekki segja hve hann er almenn-
ur, en mér finnst það gífúrlegt ævintýri
hvernig kvennaguðffæðin hefúr breiðst út.
Þessi bylgja sem nú rís er samhliða hinni
almennu kvennahreyfingu sem er mjög
eðlilegt. Það hefúr mikið verið skrifað um
þetta og skapast öflugt systrasamfélag með
ýmsum námskeiðum, mótum og umræð-
um. Kvennaguðfræði er kennd víða í há-
skólum, og í guðfræðideildinni hérna hef-
ur verið haldið eitt námskeið að beiðni
stelpnanna og það þykir mér mjög
hrósvert."
— Hvað er kvennaguðfræði?
„Sú bylgja kvennaguðfræði sem við ber-
umst nú á hófst um 1960. Kvennaguðffæð-
in felst í því að finna það um konur sem
við teljum að sé hulið í Biblíunni. Hún
byggir á fýrri tíma rannsóknum og mark-
miðið er að sýna fram á að jafnrétti er hinn
raunverulegi boðskapur Biblíunnar, þó
hann sé vafinn í ýmis önnur kálblöð ójafn-
réttisins! Tilgangurinn er að finna þennan
jafnréttisboðskap, túlka hann og koma
honum til skila til kirknanna og þeirra
kvenna sem við honum vilja taka.“
— Á þetta jafn vel við Nýja og Gamla
testamentið?
,Já. Þessi boðskapur byrjar strax i
sköpunarsögunni. Sköpunarsögurnar eru
tvær, sú fýrri er algjör jafhréttissaga: Guð
skapaði manninn í sinni mynd, skapaði
þau karl og konu segir þar. Það sýnir bæði
að konur og karlar eiga að vera jöfn og
einnig að ef rétt er að tala um Guð í karl-
kyni er á sama hátt rétt að tala um Guð í
kvenkyni, og verður eiginlega að gera það
til þess að ekki sé hallað á guðsmyndina.
En það er rétt að taka það ffam að í raun-
inni er ekki rétt að tala um Guð sem karl-
kyns eða kvenkyns — Guð verður ekki
fjötraður í okkar skilgreiningar.
Seinni sköpunarsagan, sú sem talar um
rifið, hefúr verið túlkuð þannig að Eva hafi
verið háð Adam. Það er hægt að túlka hana
út frá jafnrétti, vegna þess að Eva er þrátt
fýrir allt af sama efni og Adam og úr miðju
hans, en ég held að það sé hægt að túlka
hana sem undirokunarsögu. Á því hefúr
■ Kristur talaði allt öðruvísi
við konur en aðrir höfðu
gert. í fyrsta lagi talaði hann
við þær, talaði við þær
opinberlega og talaði við
þær um trúna. Hann rétti hag
þeirra í hjónabandi og gerir
sömu kröfur fyrir konur og
fyrir karla.
síðan verið byggt í kristindómi; Páll post-
uli segir til dæmis að ekki hafi Eva verið
fyrst sköpuð heldur Adam og þess vegna
sé Adam meiri en Eva. Það er auðvitað
mjög alvarlegt mál að Páll skyldi leyfa sér
að túlka þetta svona og hefur haft mikil
áhrif á stöðu okkar kvenna."
- En þið lítið þá á þetta sem túlkun
Páls og að þið hafið fúllan rétt á að
koma með aðra túlkun?
,Já, af því að við gerum okkur fulla grein
fyrir því að það er margt í Biblíunni sem er
skrifað hreinlega fyrir áhrif feðraveldisins
og við verðum að horfast í augu við það.
Þetta hefur verið skrifað af körlum, fyrir
karla og á tímum karlaveldis og því mjög
óhagstætt konum. Þetta hefúr verið skrifað
til þess að viðhalda veldi karlanna og
undirokun kvenna, því það var bæði þægi-
legt og nauðsynlegt fýrir þá. Því verðum
við að líta á þessi skrif í ljósi þessa og meta
út frá þeirra tíma háttu.“
- Þegar þú kennir bömum tekur
þú þá báðar sköpunarsögumar fyrir?
,Já, ég tek báðar sögurnar fýrir og reyni
að gera þeim grein fýrir þessu, en það þarf
að hafa hlutina heldur einfalda fýrir börn
og ég legg alltaf áherslu á fyrri söguna og
það að þau hafi verið sköpuð jöfn. Það
skiptir afskaplega miklu máli hvað hefúr
verið boðað í kirkjunni. Kvennaguðfræðin
bendir okkur hins vegar á ýmislegt sem
stendur í Biblíunni en aldrei hefur verið
lögð nein áhersla á. Okkur sem höfúm les-
ið Biblíuna næstum því frá því við lærðum
að lesa finnst undarlegt að við skulum ekki
hafa séð ýmis konar annan boðskap sem
kvennaguðfræðin hefur síðan bent okkur
á. Það er óskaplega gaman að finna þennan
boðskap. Gott dæmi um það er sagan um
Mörtu og Maríu. Það hefur alltaf verið sagt
að Marta hafi bara verið í eldhúsinu og
hinir leyfðu sér að gera lítið úr Mörtu.
Samt gat enginn verið án þjónustu hennar.
En þegar við förum að lesa meira um
Mörtu sjáum við það að Marta ræðir við
Jesúm um guðfræði. Þetta var mjög óvenju-
Iegt því karlar töluðu ekki við konur um
guðfræði. En við sjáum tvennt í þessu,
annars vegar að Marta vissi heilmikið um
guðfræði og líka að Jesús talaði við Mörtu
um guðfræði og mat hana mikils. Annað er
að það er alltaf vitnað í játningu Péturs við
Jesúm: „Þú ert Kristur, sonur hins lifandi
Guðs,“ þegar Pétur sá að Jesús var Kristur.
En það er aldrei vitnað í játningu Mörtu,
en hún bar líka fram þessa játningu. Á
þessu sjáum við hvernig hefur verið valið
í kirkjunni."
— Getur verið að konur hafi hrein-
lega ekki fundið sig í kirkjunni eða
trúnni vegna þessa?
„Það held ég að sé afskaplega misjafnt, af
því að ég held að margar konur bæði hafi
fundið sig í trúnni og haldi áfram að finna
sig í því sem kirkjan hefúr boðað þeim um
þær sjálfar, það er að segja að þær eigi í
rauninni að vera undirgefnar. Fyrir þær
konur er þessi kvennaguðffæði særandi og
ögrandi því þeim finnst að það sé verið að
gera lítið úr trú þeirra. En það finnst mér
afar sorglegt því það er ekki markmið
kvennaguðfræðinnar að særa heldur reyna
að sannfæra konur um að þetta sé mikill
fagnaðarboðskapur. Konur sem ekki hafa
getað sætt sig við boðin um undirgefni
hafa hins vegar tekið þessu fagnandi. Okk-
ur hefúr verið boðið víða í kvennahópa til
að tala um kvennaguðfræði og það er ólýs-
anlega skemmtilegt og uppörvandi því þar
er tekið svo vel við þessum boðskap. Kon-
urnar finna samhljóm við sína eigin kven-
réttindabaráttu og gleði yfir því að þessi
boðskapur á sér rætur í Biblíunni. Þetta
mikla áhugaleysi á Biblíunni sem svo oft er
talað um er því alls ekki eins slæmt og af er
látið.“
— Hvert er viðhorf Krists til kvenna?
„Ef við segjum að sköpunarsagan boði
jafnrétti, og skoðum þetta sem línurit, þá
má segja að línan sígi jafnt og þétt eftir
það, ekkert jafnrétti, aðeins lýsing á hrika-
legu ójafnrétti. Síðan kemur Kristur og
tekur aftur upp línuna frá byrjun. N ú skal
vera jafhrétti. Kristur talaði allt öðruvísi
við konur en aðrir höfðu gert. í fýrsta lagi
talaði hann við þær, talaði við þær opin-
berlega og talaði við þær um trúna. Hann
rétti hag þeirra í hjónabandi og gerir sömu
kröfúr fyrir konur og fyrir karla. Það stór-
kostlegasta er þó að Kristur gerði konur
að vottum upprisunnar, hann valdi konur
til að flytja boðskap páskanna, en á þessum
40 VIKAN 11.TBL.1989