Vikan - 01.06.1989, Blaðsíða 61

I LOFTIMU
þessari samkeppni og við þessar aðstæður
eiga einkastöðvar erfitt uppdráttar þrátt
fyrir miklar vinsældir."
- Þú sagðir að slagurinn um
auglýsingar hefði áhrif á dagskrár-
gerð RÚV. En ráða ekki auglýsendur
þá miklu hjá einkastöðvum sem eiga
allt sitt undir auglýsingatekjum?
,/iuðvitað hefur það sitt að segja að
auglýsingar eru eina tekjulindin, en þar er
alls ekkert óeðlilegt á ferðinni. En ég held
að engin stöð yrði langlíf sem léti stjórnast
af auglýsendum ífá degi til dags og efast
um að auglýsendur kærðu sig um að skipta
við slíka stöð. Ef þú heldur að Kók stjórni
dagskránni fyrir hádegi og Pepsí eftir há-
degi þá er um misskilning að ræða. Einka-
stöðvarnar hafa haldið sínu sjálfstæði. En
er ekki nóg að þær bítist á auglýsingamark-
aði ásamt blöðum og tímaritum þótt sjálft
Ríkisútvarpið sé þar ekki á fullu líka. Það á
að tryggja afkomu þess með öðrum hætti.“
Pentagon eða geðsjúkrahús
Þorgeir Ástvaldsson segir að einka-
stöðvarnar hafi leitast við að bjóða fram
brigði sem hvorki er að brotna niður nú
né í framtíðinni. Þvert á móti hefur sam-
eining Bylgjunnar og Stjörnunnar styrkt
reksturinn stórlega sem á eftir að efla
þessa stöð í ffamtíðinni og afsanna kenn-
ingar um tískufyrirbrigði. Uppgangur
einkastöðva í hljóðvarpi og sjónvarpi er
ekki stundarbóla. Þessar stöðvar skutu
strax rótum og gjörbreyttu öllu mynstrinu
á öldum ljósvakans. Það eitt flnnst mér
verðugt umhugsunarefni. Ef getraunir og
leikir með verðlaunum flokkast undir
kaup á hlustendum þá er slíkt ekki bundið
við einkastöðvar því þar lætur Ríkisútvarp-
ið ekki sitt eftir liggja. Það heyra þeir og
sjá sem vilja. Spilakassar eru í hverju horni
á öllum fjölmiðlum, meira að segja á
hreinræktuðustu fréttastofum."
Pólitísk afstaða er marglit
— Fyrir nokkrum árum var núver-
andi útvarpsstjóri einn ákafasti tals-
maður þess að leyfa hér rekstur
einkaútvarpsstöðva sem og hans
flokkur, Sjálfstæðisflokkurinn. Nú er
Markús Öm sestur í stól útvarpsstjóra
ljósvakafjölmiðla og koma á eðlilegu sam-
keppnisumhverfi þar sem bæði einka-
stöðvar og Ríkisútvarpið hefur ákveðnu
hlutverki að gegna. Menningarpólitískt
séð er þetta mun heillavænlegra en inn-
byrðis átök. í stað átaka þurfum við að sam-
einast um verkaskiptingu og standa svo
saman gegn þeim erlendu áhrifúm sem
flæða yfir okkur.“
Sameiningin er afleiðing af
rýrnun auglýsingatekna
Nú berst talið að sameiningu Bylgjunn-
ar og Stjörnunnar. Því hefúr verið haldið
ffam að Bylgjan hafl gleypt Stjörnuna og
þeir Bylgjumenn ráði nú öllu. Gafst Stjarn-
an upp? Hverju svarar Þorgeir Ástvalds-
son?
.Ákveðið bernskuskeið einkastöðvanna
er að baki. Sameining Bylgjunnar og
Stjörnunnar kemur í lok þessa reynslu-
tímabils og er afleiðing af rýrnandi auglýs-
ingatekjum sem báðar stöðvarnar fúndu
fyrir. Við erum sannfærðir um að hér sé
hægt að reka sterka sameinaða útvarps-
stöð með tveimur rásum sem útvarpar
SPILAKASSAR í HVERJU HORNI
Á ÖLLUM FJÖLMIÐLUM
fjölbreytta dagskrá eftir því sem efni og
ástæður leyfi. En hann vilji aflétta því
óvissuástandi sem ríki mifli RÚV og einka-
stöðvanna. Þessi barátta sem nú ríki sé öll-
um til tjóns og mál að linni. Það þurfi að
jafiia aðstöðuna.
„Nýja útvarpshúsið í Efstaleiti er minn-
isvarði um útvarpshús eins og þau voru
fyrir langa löngu. Útlendingar sem hingað
koma halda að þetta hús sé útlitsins vegna
nokkurs konar Pentagon íslendinga eða þá
geðsjúkrahús. Það þarf að tryggja Ríkisút-
varpinu rekstrargrundvöll svo það geti
hætt að standa í þessari harðvítugu sam-
keppni. Ég er ekki að segja að það eigi að
banna auglýsingar í RÚV, en það á að gera
stofnuninni kleifit að halda úti góðri og
vandaðri dagskrá án þess að þurfa að
treysta á auglýsingatekjur í þeim mæli sem
nú er. En sátt í þessum málum næst ekki
fyrr en búið er að ákveða skyldur og hlut-
verk einkastöðva annars vegar og Rikisút-
varpsins hins vegar. Þessu stríði verður að
ljúka með samningum og samstöðu gegn
utanaðkomandi áhrifum."
- í síðasta tölublaði Vikunnar segir
Stefán Jón Hafstein, sem stjórnar Dæg-
urmálaútvarpi Rásar 2 meðal annars,
að vinsældir tónlistarstöðvanna hafi
verið tískufýrirbrigði og þær hafi
keypt fólk til að hlusta m.a. með
gjöfúm. Svo hafi þetta brotnað niður
með braki og brestum. Hvað viltu
segja um þetta?
„Ef tónlistarstöðvar eru tískufyrir-
brigði þá er það langvarandi tískufyrir-
og tekur sem slíkur þátt í baráttunni
gegn einkastöðvunum, eða hvað? Og
er Sjálfstæðisflokkurinn jafii öflugur
málsvari einkaframtaks á þessu svið
og áður?
„Pólitísk afstaða í landinu gagnvart þess-
um málum er marglit og það blása vindar
úr ólíklegustu áttum,“ segir Þorgeir.
„Sá flokkur sem kennir sig við einka-
ffamtakið hefur brugðist undarlega við og
vill nú helst draga lappirnar en úr hinni
áttinni, sem er á móti einkaffamtaki, virð-
ist nú helst gæta skilnings í þessum efnum,
alla vega í orðum. En þetta er allt þver-
pólitískt mál.
Ég hafði gaman af þeim íhaldssömu við-
brögðum við tillögum útvarpslaganefndar
sem lagðar voru fram í vor, en ég átti sæti
í þeirri nefhd. í einhverju tímariti var því
haldið ffam að þeir nefndarmenn sem
áður störfuðu hjá Ríkisútvarpinu hafi verið
fúllir heiftar í garð Markúsar Arnar Antons-
sonar útvarpsstjóra og tillögurnar mótast
af því. Þetta er algjör firra. Ég hefi ekkert á
móti Markúsi Erni persónulega, síður en
svo, og gagnrýni mín á Ríkisútvarpið er
eingöngu málefnaleg. En tillögur nefndar-
innar miðuðu að því að jafna aðstöðumun
ljósvakamiðlanna og festa einkastöðvarnar
betur í sessi jafnframt því sem Ríkisútvarp-
inu yrði gert kleift að sinna sínu hlutverki
betur en nú er og tryggja rekstur þess
samkvæmt því hlutverki sem því er ætlað
að gegna.
Markmiðið með þessum tillögum var að
létta þeirri óvissu sem ríkt hefur í rekstri
fjölbreyttu efni. Við erum enn að móta
dagskrá þessarar sameinuðu stöðvar sem
þó verður aldrei fullmótuð fyrir alla firam-
tíð því útvarpsstöðin verður spegill sinnar
samtíðar hverju sinni. Hvað varðar sögu-
sagnir um að Stjarnan hafi gefist upp og
Bylgjan gleypt hana með húð og hári þá
ætla ég ekki að elta ólar við slíkt. Það er
engin ný bóla að fyrirtæki hérlendis sam-
einist og hefur færst mjög í vöxt að undan-
förnu. Það sem skiptir meginmáli í því
sambandi er sá árangur sem næst með
sameiningu. Þar eru einhverjar persónur
ekki aðalatriðið, heldur hvað hlustandinn,
neytandinn, fær í staðinn."
Ekki til að verða ríkur
Það er búið að banka uppá hvað eftir
annað þar sem við Þorgeir sitjum að skrafi
og greinilegt að ýmsir eru orðnir óþolin-
móðir að ná tali af honum. Ég spyr því að
lokum hvort hann sé í þessum útvarps-
rekstri af hugsjón eða eingöngu til að
græða peninga. Þorgeir hlær hjartanlega
en verður svo hugsi um leið og hann
svarar:
„Innst inni á ég þá hugsjón, að geta unn-
ið við það að halda úti góðum fjölmiðli
sem menn hafa gagn og gaman af og haft
jafnffamt af því mitt lifibrauð. Ríkisútvarp-
ið er ekki og verður aldrei aftur sverð og
skjöldur íslenskrar menningar á þessu
sviði. Áhuginn rekur mig áfram og útvarp
heillar mig mun meira en sjónvarp. Ég
sækist ekki eftir að verða ríkur á þessu.
Aðeins að geta séð fyrir mér og mínum.“
ll.TBL. 1989 VIKAN 59