Vikan - 08.12.1938, Blaðsíða 7

Nr. 4, 1938
VIKAN
7
r
t
æskulýðsvinnan kom til greina, þrjátíu ára
áætlunin, sem að ofan greinir. Síðan hafa
verið unnir um 50 km2 af ræktanlegu
akurlandi, auk flæðiengja. Skurðirnir, sem
hafa verið grafnir til að þurrka þessi
svæði, eru samtals yfir 2000 km. að lengd.
Þar hefir sameinuð æska eins
lands unnið stórfeldan sigur á
skaðlegum f janda þessara stranda.
Og áfram heldur landvinninga-
baráttan gegn Norðursjónum.
Ýmsar vinnuaðferðir hafa verið
reyndar, að nokkru leyti með hlið-
sjón til þurrkunar Zuider-Zees,
sem Hollendingar framkvæma. Að-
ferðin, sem Þjóðverjar nota nú, er
frábrugðin eldri aðferðum, en álit-
in fullt eins hagfeld og örugg, þó
að , vinnunni miði frekar hægt
áfram í fyrstu. Aðferð þessi er
byggð á jarðfræðilegum og landa-
fræðilegum athugunum, á myndun
þessa eyjaklasa á fyrri öldum, eða
m. ö. o. myndun þessa lands fyrir
manna minni og landráns þess,
sem Norðursjórinn framdi síðar á
þessum slóðum.
Jarðfræðin segir, að strendur
Norðursjávarins, á þessum slóð-
um, hafi á fyrstu öldum eftir síð-
ari ísöld verið flatir sandar, með
mýrum hér og hvar, skildir frá
sjónum með kúptum malarkömb-
um, svipað landslag og Breiða-
merkursandur og aðrir sandar hér á landi.
Síðan hafi sjórinn brotist inn í land þetta,
í gegnum malarkambana. I hinum stöðugu
skiptum flóðs og fjöru var hin efnaríka
leðja, sem sjórinn færði með sér, eftir á
söndunum, sem smátt og smátt hækkuðu
lítilsháttar upp fyrir venjulegt sjávarmál.
Þannig mynduðust hin frjósömu strand-
svæði (Marschen) Belgíu, Hollands og
N orðvestur-Þýzkalands.
Á fyrstu öldum sem minni manna rekur
til, hófust hin voldugu stórflóð, sem enn
að nýju flæddu yfir land þetta, rifu það
úr sambandi við strandlengjuna og skildu
eftir grunn lón, stærsta þeirra var Zuider-
Zee í Hollandi, en eyjar og hólma þar sem
áður fyr höfðu verið hæstu malarkamb-
arnir. Lónin milli fastalands og eyja þess-
ara við Norðvestur-Þýzkaland
eru sumsstaðar svo grunn að
þau koma upp við fjöru. Eia-
mitt þessi skilyrði eru fyrir
hendi, þar sem landvinningar
Þjóðverja eru nú byrjaðir.
Og nú á að þvinga sjóinn til
þess að hækka land þetta
smátt og smátt, eins og hann
skapaði það eftir ísöldina.
Náttúra sjávarins, hið eilífa
lögmál fljóðs og fjöru, á að
koma mönnum til aðstoðar.
Framkvæmdunum mun því
miða hægt áfram, en von um
öryggi þess, sem skapað er,
mun vera því meiri.
Nýja landið myndast því
aftur úr leðjunni sem sjórinn færir með
sér. Til þess að ná í hana og tempra um
leið sjávarstrauminn, sem liggur að og frá
ströndinni, eru því fyrst „búnir til“ malar-
kambar með bilum á milli, svo að sjórinn
komist inn á milli þeirra. Þessar smáhæð-
ir eru svo tengdar við landið með lágum
görðum, hver með 400 metra millibili. Yfir
hið grunna flæðarmál, sem þannig mynd-
ast, er lagt kerfi af mjög lágum görðum,
úr viði og torfi. Sjávarleðjan festist hér
tvisvar á dag, og orsakar smámsaman
hækkun flæðarmálsins, sem nemur um 4
cm. á sólarhring.
Síðan þarf að þurrka hið nýskapaða
flæðarmál með smáskurðum, sem ekki eru
dýpri en 50 cm., en liggja að dýpri skurð-
um. Skurði þessa verður að grafa aftur og
aftur. Sól og vindur þurrka leðjuna með
tíð og tíma, og er þá kominn tími til að
gróðursetja jurtir af kaktusættinni, sem
þola sjó, halda leðjunni úr sjónum eft-
ir og festa landið með rótum sínum.
Um leið og landið hefir hækkað upp
Vígzla skólahúss í nýbýlaþorpi á nýja landinu.
undir venjulegt sjávarmál um flóð, eða að-
eins ofar, er borinn á áburður og sáð hörð-
um grastegundum, fyrir sauðfé og naut-
gripi. Regnið sýjar smásaman seltuna úr
jarðveginum.
Eftir 10 ár er kominn tími til að verja
jörðina fyrir frekari ágangi sjáv-
arins, með flóðgarði. Þá er landið
orðið byggilegt.
Eins og skilja má, miðar þess-
um landvinningum hægt áfram.
Land það, sem sjórinn hefir eyði-
lagt á mörgum öldum, er ekki
hægt að vinna aftur nema með
vinnu margra kynslóða. — En á
hverju ári færist ströndin um 5—6
metra lengra út í sjóinn. Landið
vex.
Til þessa hafa framkvæmdirnar
staðist kostnaðaráætlun. Hluti af
því, sem hið opinbera hefir lagt
fram, og vinnukraftinn, sem æska
landsins hefir innt af hendi, hefir
fengist greiddur. Á Sonke-Nissen-
Koog, sem er aðeins 10 km2 að
stærð (en „koog“ á lágþýzku þýð-
ir nýgirt flæðiland) gaf í ár korn-
uppskeru handa þrjátíu þúsund
manns!
Þessari landvinningastarfsemi
við strendur Slésvíkur mun verða
haldið áfram lengi um ókomin ár.
Danir hafa þegar sýnt áhuga fyrir
þurrkun og hagnýtingu lónasvæð-
is, sem þeir eiga fyrir norðan þýzku
strendurnar.
Tækni nútímans leyfir (þetta er sannað
með þurrkun Zuider-Zee í Hollandi) að
loka stórri vík eða miðstórum firði með
flóðgarði, og þurrka land það, sem þar
með ynnist. Þjóðverjar hafa ekki notað
þessa aðferð m. a. vegna þess, að ræktun
slíks lands er mtm erfiðari. Þó er gert
ráð fyrir að nota aðferð Hollendinga eink-
um fyrir grunn lón, sem eru í nánd við
Wilhelmshaven. En á framkvæmdum þess-
um mun ekki verða byrjað fyrr en eftir
1940.
En þetta er ekki eina ráðið, til að bæta
landið og auka arð þess. Einnig er
byrjað, eða langt á veg komið, með
þurrkun mýra víðsvegar um landið, og
gefur vinna þessi fljótari og
betri árangur. Stærsta mýrar-
svæðið, um tvö þúsund ferkíló-
metrar, er einnig í Norður-
Þýzkalandi milh ánna Weser
og Ems. Önnur lík mýrarsvæði
hafa nú verið þurrkuð upp og
komið í rækt í Mið- og Aust-
ur-Þýzkalandi — og gefá þau
góðar vonir um uppskeru.
En þó þurrkunar eða rækt-
unarstarfsemi í mýrlendi gefi
góðan og skjótan árangur,
mun landvinningastarfsemin
við Norðursjóinn vera stór-
felldasta verkefnið — þar sem
mannleg þrautseigja hefir sagt
hafinu stríð á hendur.