Vikan - 17.12.1942, Blaðsíða 7

JÓLABLAÐ VIKUNNAR 1942
7
SAGNIR HERMA, að fyrr á öldum
hafi setið í Remó biskup einn ungur,
og hafi hann verið maður ógætinn
en drambsamur, og þó viljað vel. Þetta
gat allt farið vel saman í þá daga, þegar
ljós og eldur hinna nýju siða flæddu yfir
Italíu og menn drukku, sem ölvaðir væri,
af nýjum uppsprettum. Til voru þeir bisk-
upar, sem gáfu minna um guðsorðið en
guðaveigar og góðan mat. Og kardínálar
voru til, sem fremur mátti kalla veraldar-
böm, — og þó ekki vandlátrar veraldar
— heldur en syni kirkjunnar. Ekki er ég
að segja, að þessi biskup hafi verið svo
latur og sjálfselskur, sem sumir hinna
biskupanna, heldur segi ég aðeins það, að
hann hafi verið barn sinnar tíðar. Hann
hafði langað til að verða lávarður, — en
elzti bróðir hans varð lávarður. Þá hafði
hann langað til að verða hermaður, en
næstelzti bróðir hans varð hermaður. Hann
gekk þá í þjónustu kirkjunnar, því að þar
var líka hægt að komast til vegs, þeim,
sem flaggað gat frægu nafni. Hann var
greindur vel og metnaðargjarn, og hann
átti valdamenn að. Það kom auðvitað fyrir,
endrum og sinnum, að hjá honum vökn-
uðu spurningar, sem óværð ollu í svip. En
Baldíarnir höfðu allar götur verið menn
frumlegir. Leiðin, sem var mörgum öðrum
illfær, var rudd fyrir hann og greiðfær frá
upphafi. Þegar hann var skipaður biskup,
á ungum aldri, fannst honum það ekkert
furðu-efni. Úr því að hann gat hvorki orð-
ið lávarður né hermaður, gerði hann sig
ánægðan með að vera biskup.
Allt gekk nú að óskum fyrir honum um
sinn. Það gladdi þá í Remó, að hafa feng-
ið ungan og laglegan biskup, því að biskup-
inn, sem þeir höfðu haft þar næst á undan,
hafði verið gamall og grályndur. Engum
hafði þótt nokkuð í það varið, að kyssa
hring hans, og krakkarnir voru hræddir
við hann, af því að hann var píreygður.
En þegar þessi biskup okkar settist á stól-
inn, þá breyttist þetta allt til betri vegar.
Það var ákaflega mikið híjum-hæ og hopp-
og-hí í biskupsgarði. Kræsinga-þef lagði
nú enn af nýju um alla hallarganga úr
eldhúsinu. Og þegar biskup ók um borg-
ina, hentu menn húfum sínum í háaloft.
Málaðar voru nýjar veggmyndir á dóm-
kirkjuveggina — sálmasöngurinn varð með
nýjum hreim. Um synd og þjáningar —
jæja, þetta eru nú nöldurskjóður, sem allt-
af elta okkur. Fólkið í Remó vildi mega
syndga sér til gamans og það vildi láta
gera sem minnst veður út af því.
En það var nú svona samt, að stund-
um sótti að þessum biskupi okkar eins-
konar skammdegis-mennska. Ekki skildi
hann sjálfur, hvernig á því stóð. Allt lék
í lyndi og alltaf var einhverju að sinna.
Hann var vinur lista, gestrisinn við þá,
sem glaðir voru og gáfaðir, og hann hafði
mikil mannaforráð. Hann skipti sér ekkert
af því, sem honum kom ekki við. Hann
var viss um það með sjálfum sér, að eng-
in var sú vegtylla innan kirkjunnar, sem
hann gæti ekki seilst til, ef honum sýnd-
ist svo. Og þó kom það fyrir, að einhvern
drunga lagði yfir huga hans. Það var ein-
kennilegt.
Hann mátti ekki sýna heiminum þenn-
an drunga, hann mátti ekki einu sinni láta
einkaritara sinn verða hans varan, né
Efitíh. St&pfim Vútcent fá&nét
heldur hina gamansömu gesti sína. En
hann gat barizt við dnmgann í bæn —- og
það gerði hann. En það var annað en
gaman við að fást. Ef djöfullinn hefði á
hann leitað og birzt honum með hornum
og hala, þá hefði hann vitað, hvernig hann
ætti að haga sér. En þessi kalda og hljóm-
lausa rödd, sem hugann ásótti stundum,
— hún var vís til að segja: „Hvað vilt þú
með þessar flíkur og þessa höll, Gian-
francesco Baldi?“ — og það var annað
mál!
Hann komst að þeirri niðurstöðu, að
ekkert var honum hollara en útivist. Þeg-
ar skammdegis-menskan sótti á hann sem
mest, var hann því vanur að láta taka
fram vagninn og aka upp í sveit. Og
þannig vildi það til, einu sinni, þegar hann
ók í gegnum lítið sveitaþorp, fyrir ofan
Remó, að atvik kom fyrir.
Engum var um að kenna og allra sízt
biskupinum. Því að hann gætti þess jafn-
an að hafa þaulæfðan ökumann og trausta
hesta. Hann hafði sjálfur hönd í bagga
um allt slíkt. En þegar langur og ljótur
strák-sláni hendist yfir strætið þvert, rétt
fyrir framan snoppurnar á hestunum, þá
er það undir hælinn lagt, hvernig fer um
slíkan slána, þó að þrautreyndur sé öku-
maðurinn. Heyrðist nú óp og org og ískur
,í hemliun. Og þar sem vagninn hafði far-
ið, lá strákurinn á strætinu og engdist
sundur og saman.
Biskupinn naut sín jafnan bezt, þegar
eitthvað var í húfi. Þegar hann steig út
úr vagninum, dró niður í gremjuskvaldri
götulýðsins, og snérist það í lotningar-
muldur. Hann tók drenginn upp, sterkum
örmum, bar hann inn í vagninn og ók aft-
ur til Remó. Á leiðinni talaði hann við
snáðann og reyndi að sefa hann, en dreng-
urinn þjáðist mjög af kvölum, svo að hann
gaf lítinn gaum þessu lítillæti. Þegar til
Remó kom, lét hann bera drenginn í her-
bergi eins þjónsins, og síðan lét hann sækja
lækna. Loks gaf hann skipun um, að vagn-
inn væri þveginn.
Meðan setið var að miðdegisverði, skýrði
einkaritarinn frá atvikinu, og þeir, sem
viðstaddir voru, dáðu mjög veglyndi bisk-
ups. En biskup eyddi talinu með glensi,
en með sjálfum sér var hann hálf-gramur.
Honum hafði ekki geðjast vel að drengn-
um. Hins vegar hefði hann ekki mátt skilja
hann eftir, liggjandi í blóði sínu á götunni.
Um þetta fór, eins og venja er til, að
fregnin hafði spurzt um alla borgina, og
þegar biskup ók til kirkjunnar, lét lýður-
inn í ljós virðingu sína á óvenju áberandi
hátt. Hann tók þessu hógværlega, en
gremjuna gat hann ekki af sér hrist.
Hann hafði óbeit á öllum áberandi lof-
gerðarlátum, og hann treysti lítt stöðug-
lyndi lýðsins.
Hann varð að líta til drengsins, hvort
Stephen Vincent Benét
er fæddur í Bethlehem í Palestínu 1898.
Var faðir hans foring'i í brezka hernum, og
eins var um afa hans og langafa. Menntun
sína hlaut Benet vestan hafs, í Kalifomíu
og Georgia, og útskrifaðist frá Yale-há-
skólanum 1919.
Hann var aðeins seytján ára, þegar
fyrsta bók hans kom út. Voru það ljóð-
mæli. Síðan hefir hann verið að þroskast
og er nú dáður og vinsæll rithöfundur og
all athafnamikill, enda er hann „þrefaldur
í roðinu“: ljóða- og leikritaskáld og smá-
sagnahöfundur.
Frægasta ritverk hans er ljóða-flokkur
einn mikill, John Brown’s Body, sem hann
hlaut fyrir bókmenntaverðlaun 1929. Er
það saga borgarastyrjaldarinnar í U. S. A.
Af smásögum hans er talin snjöllust saga,
er hann nefnir „The Devil and Daniel
Webster".
sem honum líkaði sjálfum betur eða verr.
Búið var að þvo honum og kemba hár hans
og þrífa úr því lúsina. Það var ekkert sér-
stakt við drenginn, en nú virtist. hann vera
eldri en biskup hafði haldið í fyrstu. Hann
var grannvaxinn og horaður, en höfuð-
lagið var fagurt og augun greindarleg,
Drengurinn horfði á biskup all-forvitnis-
legu augnaráði, svo forvitnislegu, að bisk-
upi datt í hug, hvort þetta væri fábjáni.
Hann sannfærðist þó um það, af stuttu
samtali, að svo var ekki. En málfar drengs-
ins var óheflað.
Hann hét Luigi, hafði misst foreldra
sína og varð að bjargast sem bezt hann
gat. Á sumrin gætti hann geita. Á vetrum
var hann hjá frændfólki sínu, hjónum, sem
höfðu greiðasölu, — gáfu honum að éta og
lömdu hann til óbóta. Hann var á nítjánda
ári. Og nú hafði hann gerzt fórnarlamb.
Engin líkindi voru til, að hann stigi fram-
ar í fæturna. I
Þetta voru aðalatriði málsins og biskup
gjörhugsaði þau. Hann var í vafa um,
hvernig hann ætti að snúa sér í þessu.
,,Luigi,“ sagði hann, „vilt þú fara aftur
til þorpsins?"
„Æ-nei,“ svaraði drengurinn. „Það er
reyndar ágætt þorp, en þegar ég get nú
ekki rölt á eftir geitunum, þá fæ ég þar
hvergi að vera. Og svo er það, að maður
fær miklu betra að éta í Remó — ég er
strax búinn að fá hvítan ost í tvígang."
Og hann sleikti út um. Röddin var ein-
kennilega þróttmikil og glaðleg, — biskup
tók eftir því og furðaði það.
„Jæja,“ varð honum að orði. „Þú þarft
ekki að fara þangað, frekar en þér sýnist.
Þú ert nú, að vissu leyti, undir vernd
kirkjunnar, og undir vængjum kirkjunnar
er skjól.“ Hann leit á fætur piltsins, sem
lágu máttvana og hreyfingarlausir undir
voðinni. Og eins og títt er um heilbrigða
menn, kenndi hann viðbjóðs á hinum lam-
aða manni, og þó gegn vilja sínum. „Þú
gætir lært einhverja gagnlega iðn,“ ságði
hann hugsi. „Til eru margar þær iðnir,
sem ekki útheimta annað en handlagni,
Beiningamadur
biskups.
EfitLh St&pK&n Vútcent fá&nét