Vikan - 17.12.1942, Blaðsíða 31

JÓLABLAÐ VIKUNNAR 1942
31
SONGFÉLÖGUM
er gott og gaman að vera
segir Árni tónskáld Thorsteinson í eftir-
farandi grein, sem hann hefir skrifað
fyrir Vikuna um söngkóra og sönglíf
í Reykjavík fyrr á tímum.
U
ÍRNI THORSTEINSON er
fæddur i Reykjavík 15. okt.
1870. Foreldrar hans voru Árni
rhorsteinson landfógeti, sonur
Bjarna amtmanns, og kona
hans Soffía, dóttir Hannesar
kaupmanns Johnsens, sonar
Steingríms Jónssonar biskups.
Steingrímur Thorsteinsson
skáld var föðurbróSir Áma og
móðurbróðir hans Stetngrímur
Johnsen, kaupmaður, söng-
kennari við Latínuskólann.
Stúdent varð Árni 1890, og
sigldi þá til Kaupmannahafnar
til að lesa lög við háskólann.
Tók heimspekipróf 1891, en
hætti við lögfræðina og fór
heim, en sigldi svo aftur 1896
til Hafnar til að læra ljós-
myndafræði, og rak síðan ljós-
myndastofu hér í bænum þang-
að til 1918. Þá gerðist hann
bókhaldari hjá Sjóvátrygginga-
félagi Islands og gegndi því
starfi til 1929.
Frá 1907 hafði hann með
höndum, ásamt Ijósmyndastof-
unni, húsatryggingar í Reykja-
vík fyrir danskt brunatrygg-
ingafélag. Er hann fór frá Sjó-
vátryggingafélaginu, gerðist
hann starfsmaður hjá Lands-
banka Islands. _____
Árni er fyrir löngu þjóðfræg-
ur vegna tónsmíða sinna. Árið 1907 gaf hann út tólf einsö^pgslög, sem urðu afar vinsæl, svo sem
„Fifilbrekka gróin grund“, „Vorgyðjan kemur“, „Áfram", „Kirkjuhvoll“, „Rósin“, „Þess bera menn
sár“, „Nótt“ og fleiri. — Síðan hefir hver útgáían rekið aðra: „Þrjú sönglög úr Lénharði fógeta'1
1913, Elnsöngslög I.—III. og IV. hefti 1922 og Tíu karlakórslög 1924.
Verður ekki ofsögum af því sagt, hve mikils virði Árni Thorsteinson hefir verið tónlistarlifii
landsins. „Árni er fæddur tónskáld. Hann er frumiegur 6g stendur á sínum eigin fótum. Grunntónn-
inn i lögum hans er dimmur og þungur, en þó mjúkur og angurblíður, og sami persónuleikinn birt-
ist í öllum lögunum hans. Það má glöggt greina, að þau eru sömu ættar,“ segir Baldur Andrésson
i afmælisgrein, er hann skrifaði, þegar tónskáldið varð sjötugt.
^IKAN hefir beðið mig um að rita í
blaðið eitthvað um kórsðng hér I
Reykjavík, um leið og hér birtast
nokkrar myndir af söngflokkum löngu lið-
kma tíma.
Margt af fólki þessu, og all-flest á eldri
Bayndunum, er nú horfið sýnum, en minn-
ingin um það mun lengi lifa, því að flest
af þessu fólki „setti svip á bæinn“, svo
um munaði. — Ef skrifa ætti ítarlega um
kórsöng þann, sem fram hefir farið í
Reykjavík, frá því að söngflokkar fyrst
létu hér til sín heyra, yrði það yfirgrips-
œikið, erfitt og margþætt efni, sem fylla.
myndi í allvæna bók, ef öll gögn væru
rannsökuð og nýtt. Hér verður því aðeins
að stikla á stóru, og draga upp aðaldrætt-
ina að þeirri mynd, sem sönglíf höfuðborg-
ar vorrar getur gefið við lauslega athugun.
Sný ég mér aðallega að karlakórssöng, því
á honum hefir, frá fyrstu tíð, mest borið;
söngflokkar ósamkynja radda, eða svo-
nefndir „blandaðir kórar“ hafa og einnig
verið hér margir, en flestir þeirra ekki verið
eins langlífir og karlakórarnir, þó söng-
stjórarnir hafi flestir verið þeir sömu.
Hvenær var hér á landi í fyrsta sinni
sunginn margraddaður karlakórssöngur ?
Það mun hafa verið, að því er ég hygg,
hixm 6. október 1849, á fæðingardegi Dana-
konungs, Kristjáns hins áttunda. Sungið
var í því tilefni í húsi hins lærða skóla
í Reykjavík og segir svo um það í „Árbók-
um Reykjavíkur" eftir dr. Jón Helgason, en
hann hefir það eftir „Landstíðindum“:
„Á fæðingardegi konungs, 6. október, var
haldin hátíð í skólanum „að forlagi skóla-
sveinanna .... Var skólahúsið fagurlega
uppljómað um kvöldið með mörgum kerta-
ljósum í gluggum þeim, sem að bænuni
sneri, og skemmtu skólasveinar sér og
gestum sínum með sönglist, er þeir kunna
forkunnar vel og er það indælt að heyra
slíkan samsöng, þegar svo margar ung-
mennaraddir, hljóðgóðar og skærar, koma
saman, og sungið er eftir réttum söng-
reglum.“
Þama mun ótvírætt vera átt við marg-
raddaðan karlasöng — karlakór —, enda
engin furða, þareð Pétur Guðjohnsen, vor Söngfélagið „17. júní“ í Tjamarhólmanum árið 1917. Söng það nokkur lög, er þóttu takast ágætlega.