Vikan - 23.07.1992, Blaðsíða 37

Gunnar: Já, já. Ég fór mikið að hugsa, svona
eins og gengur. Eða það sem maður kallar að
hugsa (hlær við).
Vikan (eftir svolitla þögn): Þú ert mikið gefinn fyrir
samræður og hefur mikið setið á kaffistofum
borgarinnar.
Gunnar: Ég gæti ekki skrifað bækur án þessa
mannlega félagsskapar, að hitta þessa hrafna á
Laugavegi 11 og síðar á Hressó og Borginni til
að ræða hlutina. Oft þegar maður skrifar eitthvað
er afskaplega gott að fara með það í einhvern
hóp, skella því þar fram og máta það hreinlega,
eins og maður mátar föt. Stundum skýrist hugs-
unin við það sen stundum fellur hún. Stundum
getur hún ekki verið svona en hún gæti hugsan-
lega verið öðruvísi. Jafnvel engar undirtektir eru
mjög lærdómsríkar.
Vikan: Einhvern tíma sagðirðu mér frá því að
Forngrikkir hefðu borgað peninga fyrir svar frá
einhverjum spekingum á stórtorginu í Aþenu.
Gunnar: Ég las einhvern tíma eitthvað eftir
mann sem sagði: Það er óskiljanlegt í varnar-
ræðu Sókratesar að einhverja speki hafi verið
hægt að fá fyrir nokkra aura frá Anaxagórasi.
Þetta fannst manninum óskiljanlegt vegna þess
að bækur voru rándýrar á þessum tíma. Það sem
hann athugar ekki er að móðir allra lista,
menningar og listagyðjanna er gyðja minnisins.
Forngrikkir litu svo á að það að muna og kunna
utan að væri æðst allra lista. Maöur sem kunni
Ijóð átti jafnmikið i því og sá sem orti það. Á Ag-
órutorgi voru snillingar. Þeir lásu ekki upp úr bók-
um heldur kunnu þeir þær utan að. Menn fóru
kannski til eins þeirra og sögðu: Komdu með
þetta rit hans Anaxagrórasar. Svo létu þeir hann
hafa nokkra aura og hann þuldi upp alla bókina.
Það var nefnilega siður manna að læra bækur
utan að áður en þær urðu almannaeign.
Það er því misskilningur að viss menning hafi
liðið undir lok við einhvern bókabruna í Alexandr-
íu vegna þess að það var fjöldi manna sem
kunni allar bækurnar utan að (hlær), frá orði til
orðs - og ekkert mál að skrifa þær upp aftur. Það
var mikið lagt upp úr því að fara alveg hárrétt
með. Bækur urðu ekki almenningseign fyrr en á
nftjándu öld. Aður kunnu menn þær og það er
miklu meiri menntun að kunna Njálu utan að en
hafa einhvern tíma lesið hana. Þess vegna stór-
hrakaði menningunni við það að allir lærðu að
lesa. Þar sem álitið er að mikil fylgni sé milli
greindar og minnis hafa skólarnir gert mjög
slæman hlut þegar þeir hættu að láta menn læra
utan að. Barn sem lærir til dæmis einræðu Stark-
aðar utan að er kannski að hugsa út frá þessu
alla ævina og skilja það nýjum skilningi á sex-
tugsaldri eða sjötugsaldri.
Vikan: Ég verð að fá svar við einni spurningu í
viðbót. Þú segist ekki vilja vinna nema tvo klukku-
tíma á sólarhring.
Gunnar: Hámark. Ég vinn ekki alla daga.
Vikan: Samt ertu búinn að koma ýmsu í verk.
Þótt þú segist bara vinna tvo tíma hefurðu starfað
við ýmislegt. Þú hefur kennt upp í átta tíma á dag
á vetrum. Hvaö segirðu við því?
Gunnar: Ég get sagt þér að það er ekki meira
mál að kenna heimspeki en að mæta í Hressing-
arskálaklíkunni og fá sér kaffi. Það kemur hugs-
un ekkert við. Það er svo létt að vera kennari með
eins léttar greinar og ég hef kennt. En segðu mér
nú eitt. Hvað skrifar þú mörg orð á einum klukku-
tíma?
Vikan: Það er misjafnt en ég hugsa að ég yrði al-
sæll ef ég fengi að dunda við svona 250 orð á
tímann.
Gunnar: Jæja. Nú skulum við reikna dæmið. Ef
þú skrifar fimm hundruð orð á dag, hvern dag
ársins, ertu orðin alger plága. Það eru 182.500
orð á ári. Stór meðalbók er sextíu þúsund orð. Þú
ert kominn með þrjár stórar bækur með þessu
tempói eða fimm styttri. Sérðu hvað ég meina?
Það er að vísu ekkert mikið að skrifa fimm hundr-
uð orð á tveim tímum ef þú hefur eitthvað að
segja. Allir sem skrifa vita að það tekur tuttugu og
fjóra tíma á sólarhring að vinna að því sem þeir
eru með. Maður er meira að segja enn upptekn-
ari af því sofandi en vakandi. Ég er yfirleitt búinn
að tæma efnið eftir tvo klukkutíma. Ég þarf að
hugsa næsta spotta. Þessir höfundar sem segja:
Ég ‘er á fætur klukkan sjö, er kominn að skrif-
borðinu klukkan átta og vinn til miðnættis ... Þú
sérð hvers konar heimsplága slíkir menn myndu
vera ef þeir segðu satt (hlær dátt). Þeir yrðu
gjörsamlega óþolandi. Góðir rithöfundar eru
samkvæmt minni reynslu yfirleitt latir menn. Það
er einkenni á lötum mönnum að Ijúga því að þeir
séu sívinnandi. Ég er einn af þeim. Maður vill
gjarnan láta líta svo út að maður sé eitthvað að
gera þótt maður sé að slæpast. Ritstörf eru ekki
nein skrifstofuvinna þannig að maður þurfi neinn
óskaplegan tíma. Aftur á móti er mikið atriði að
vinna stöðugt við þetta. Ef ég skrifa ekkert í viku
verð ég helst að byrja upp á nýtt.
Við héldum áfram að ræða saman um allt milli
himins og jarðar. Ég hefði getað þambað kaffi hjá
þeim hjónunum í heila viku og hlustað á hann
tala, vitandi aó stöðugt kæmu upp nú umræðu-
efni. Við töluðum um eins ólíka hluti og garð-
rækt og stjörnuspeki. Við töluðum um Nostra-
damus, án þess að ég líki spádómum þeirra
Gunnars saman. Hann hefði bara hlegið að því
og kallað það fjarstæðu. Þótt bók hans, Hús Evr-
ópu, taki við þar sem spádómar Nostradamusar
enda hefði hann aðeins kallað spádóma sína
framreiknaðar hugmyndir. Ef ykkur dettur í hug
að það verði einhvern-tíma skrifuð samtalsbók
um Gunnar Dal er það líka misskilningur. Hann
tæki það aldrei í mál.
SMUR-, BÓN- 0G DEKKJAÞJÓNUSTAN
TRYGGVAGÖTU 15 • REYKJAVÍK
SI'MI 91-626066
HÖLDUR SF. H JÓLBARÐ A VERKST ÆÐI
TRYGGVABRAUT 12 • AKUREYRI
SÍMI96-21715
VDO H JÓLBARDA VERKST ÆDI
SUÐURLANDSBRAUT 16 • REYKJAVÍK
SÍMI 91-679747
15.TBL. 1992 VIKAN 37