Vikan - 14.06.1999, Blaðsíða 13

Aldamótafárið eða „the millenium bug"
erfyrirbrigði sem fólk hefur misjafnlega
miklar áhyggjur af.
(slendingar hafa verið mjög rólegir yfir
þessu hingað til. Það er ekki okkar vani að
hafa miklar áhyggjur af slíku fyrr en vandinn
er skollinn á. En það gæti verið of seint að
hafa áhyggjur þá.
,,Er þetta ekki bara vandi fyrirtækja?" spyr
fólk.
„Gerir nokkuð til þótt einhverjar tölvur
stoþþist í nokkra daga?" spyr það líka.
Já, það getur nefnilega skiþt okkur öll máli.
Við verðum að gæta að því, að vandi fyrir-
tækjanna er líka vandi okkar. Allt líf nútíma-
mannsins byggist á þjónustu fyrirtækja, mat-
urinn í verslununum, orkan sem við notum til
kynda húsin okkar og öll stjórnun á þjóðfélag-
inu.
Og málið snýst ekki eingöngu um að ein-
hverjar tölvur stopþi í nokkra daga. í öllum
stærstu tölvustýrðu fyrirtækjunum er unnið að
því hörðum höndum að ganga svo frá málum
að fyrirtækin verði tilbúin til að takast á við
aldamótin. Mörg þeirra telja að hættan sé liðin
hjá og búið sé að girða fyrir vandann.
En það er leyndur vandi á ferðum sem eng-
inn veit hversu stór er.
Við treystum öll á að geta gengið að nauð-
synjum í næstu verslun. Innfluttar vörur fylla
hillurnar og enginn býst við að það breytist.
En hvað gerist ef tölvur framleiðenda stöðvast
og framleiðslunni seinkar um nokkrar vikur?
Verðum við íslendingar látnir ganga fyrir?
Ósennilega.
Og hvað með allt birgðahald, bæði hjá
framleiðendum, heildsölum og í verslunum?
Ef skrárnar yfir það klikka er fljótt að myndast
öngþveiti sem bitnar á viðskiptavinunum.
Og hvað ef lyfjaframleiðendur hætta fram-
leiðslu sinni um tíma? Hvað með tæki á
sjúkrahúsum, umferðarstjórnun, orkuver, veð-
urstofur o.s.frv. o.s.frv.?
Leynivandinn er ekkifólg-
inn í öllum stóru tölvukerfun-
um heldur venjulegum raf-
eindatækjum með staf-
rænni stýringu sem eru
alls staðar í kringum
okkur. Hvað verður um
þessi örtölvutæki, s.s.
eldavélar, rafmagnsklukkur,
ofna, mjalta-
vélar, hug-
búnað og
stýrikerfi í
heimilistölv-
um, nýrri kæli- og frystitæki,
sjónvarps- og myndbands-
tæki, suma síma og bíla?
Enginn nema framleið-
andi þeirra veit svarið og
í sumum tilvikum veit
hann það ekki einu sinni.
Þetta verður bara að
koma í Ijós og þangað til
vitum við ekki neitt.
Kannski vöknum við að
morgni 1. janúar og
komumst að því að allt er í
lagi heima hjá okkur og
áhyggjurnar hafa verið
ástæðulausar.
Þá er það fínt!
En því miður er nánast
öruggt að eitthvað bregst.
Spurningin er hins vegar sú
hversu mikill skaði verður
af þeim tímabundna vanda
sem við munum standa
frammi fyrir?
Spádómarnir hljóða allt frá því
að við munum aðeins þurfa að
stilla vekjaraklukkuna aftur og
setja ofninn á „reset" og til þess að við
munum upplifa hrun nútímaþjóðfélagsins eins
• I Bandaríkjunum er nú 12 vikna biðlisti eftir rafstöðvum og grill seljast betur en nokkru sinni.
• í Kanada er búið að ganga svo frá málum að allir lögreglumenn verði á vakt um áramótin.
• Fjölmiðlarisinn Virgin hefur staðfest að hann muni hætta útsendingum tímabundið um áramót.
• Yfirmönnum British Airways hefur verið fyrirskipað að fjlúga aldamótanóttina.
• Rússneski herinn hefur viðurkennt að hann muni eiga við alvarlegan tölvuvanda að stríða um aldamót.
• Breska lögreglan undirbýr innbrotaöldu eftir aldamót vegna hruns á þjófavarnarkerfum einstaklinga.
og við þekkjum það; fullkomið hrun á
öllum fjarskiptum og ferðalögum
milli landa, samskiptavandræði og
jafnvel sambandsslit milli fyrir-
tækja innanlands, fæðuskort,
glæpaöldu og heimskreppu.
En hvað segja sérfræðingarn-
ir? Er eitthvað hægt að gera og
er eitthvað sem við verðum að
gera?
James Carpenter, breskur
tölvusérfræðingur, sem síðast-
liðin sjö ár hefur starfað að
undirbúningi og breytingum á
tölvubúnaði fyrir aldamótin
segir:
„Ég ætla sjálfurað vona
það besta en búast við
vandræðum. Ég veit að
vandinn á þvi miður eftir
að koma mörgum á
óvart. Svona vandi er
mjög keðjuverkandi og
ég er hræddur um að
enginn komist hjá því
að finnafyrir honum.
Ég ráðlegg fólki að
verða sér úti um
a.m.k. mánaðar-
birgðir af nauðsyn-
legum lyfjum og
mat. Vonandi
verður enginn
skortur á þessu,
en við vitum
ekki fyrr en
kemur að því
hvort öll keðj-
leiðandi, dreifingaraðili eða smásali lendi í
vandræðum þá hrynur allt kerfið og það verð-
ur skortur á tiltekinni vöru. Ég
ætla sjálfur að hafa öll mín
fjármál á hreinu um aldamót-
in.það ereins gott að eiga
alla papþíra þá."
Vikan 13