Vikan


Vikan - 06.07.1999, Blaðsíða 56

Vikan - 06.07.1999, Blaðsíða 56
Hverju svarar læknirinn ? Kæri læknir, Við vinnufélagarnir höfum verið að ræða um svitalykt- areyði í framhaldi af umræðu sem verið hefur áberandi á netinu. Við erum svolítið hræddar við þetta, að minnsta kosti viljum við vita hvort eitt- hvað sé til í vangaveltum um að svitalyktareyði sem er „antiperspirant" geti verið hættuleg. Því hefur verið haldið fram að þessi „antiperspirant" krem geti verið krabbameins- valdandi vegna þess að þau hindri að líkaminn losi sig við úrgangsefni. Peir sem halda þessu fram segja að fólk eigi eingöngu að nota „deo- dorant”. Þekkir þú eitthvað til faglegrar umræðu um þessi mál? Með kærri kveðju vinnufélagar Sœlir, vinnufélagar Petta er vissulega atriði sem vert að skoða. Pað sem ég hef séð á netinu ber keim af samkeppni milli fyrirtækja. Náttúrulyfja- fólkið býður afurðir sem það fullyrðir að séu betri en það sem snyrtivörufyrirtækin hafa hingað til boðið. Maður verð- ur náttúrlega að taka slíkri umræðu með varúð og reyna að skoða sjálf(ur) hvað býr að baki. Skoðum aðeins bak- grunninn. Það er geysilegur áhugi nú á tímum á lykteyðandi efnum. Svitalykt er talin óæskileg, sérstaklega meðal kvenna en fjölmargir karlar nota svita- lyktareyðandi efni reglulega. Pað eru tvær gerðir svitakirtla í líkamanum. Önnur er um all- an líkamann og framleiðir lyktarlausan, tæran svita sem stýrir líkamshitanum. Hin gerðin er staðsett á hárvöxn- um svæðum á líkamanum og gefur frá sér líkamslykt sem a.m.k. í dýraríkinu er ætluð til að draga að maka og merkja sér svæði. Algengt er að örvandi efni, t.d. eins og kaffi og kók auki svitaframleiðsl- una. Bakteríur á húð og í svitakirtlum eru líka taldar auka líkur á óþægilegri lykt. Svitalyktareyðandi efni hafa til skamms tíma innihaldið ál, sem talið er í dag að geti vald- ið taugaskemmdum og elli- glöpum, alzheimersjúkdómn- um. Nú á síðari árum hefur verið geysivinsælt að nota svitalyktareyðandi efni sem stöðva svitaframleiðslu þar sem þau eru borin á. Erfitt er að átta sig á innihaldi þessara efna en ég mæli með því að þið skoðið vel innihaldslýs- ingu á efnunum og forðist þau sem innihalda alumíníum. Rannsóknir hafa ekki getað sýnt fram á tengsl milli krabbameins og notkunar á svitalyktareyðandi efnum á húð. Almennt ráð er að nota bakteríudrepandi sápur og smá matarsóda til að þurrka svita og drepa niður lykt. Náttúruleg lyktareyðandi efni sem innihalda olíu úr terunna eru talin gagnleg. Til að draga úr lykt er auðvitað æskilegt að fara daglega í bað eða sturtu, klæðast fötum við hæfi, þ.e. að ykkur verði ekki of heitt og að þið forðist örvandi efni sem geta valdið aukinni svitaframleiðslu. Og umfram allt - hætta reyking- um, hvað annað?! Bið að heilsa Þorsteinn Þorstcinn Njálsson hciinilislæknir Kæri Þorsteinn, Ég er 14 ára stelpa og byrj- aði að hafa blæðingar fyrir ári síðan. Pær byrjuðu óreglulega, en svo breytt- ist þetta og fór að verða reglulegt. En núna síðustu tvo til þrjá mánuðina byrja blæðingarnar á tveggja vikna fresti. Mamma vill fara með mig til læknis, en ég vil það alls ekki, allavega ekki strax. Getur þá gefið mér einhver ráð? Er eðlilegt að blæðingar komi á tveggja vikna fresti? Ein 14 ára Sœl 14 ára Já, það getur verið alveg eðlilegt fyrstu árin eftir að þú byrjar að hafa blæðingar að þær séu óreglulegar. Þetta er talið geta stafað af mismun- andi orsökum, s.s. sveiflum í hormónastarfsemi og tíða- hringir séu án eggloss. Það eru líka möguleikar að um sé að ræða vandamál tengd skjald- kirtilshormóni og í sumum til- vikum heiladingulshormóni sem kallast prolactin eða mjólkurhormón. Þessa horm- óna er hægt að mæla með ein- faldri blóðprufu. Pað kemur líka fyrir hjá konum og ungum stúlkum sem stunda kynlíf að þær fái sýkingu í leg eða móð- urlíf. Helstu einkenni þess eru breytingar á blæðingum, en líka stundum verkir. Ég mæli með því að þú leitir læknis, en það er mikilvægt að gefa allar nauðsynlegar upplýsingar þeg- ar leitað er ráða hjá lækni til að hægt sé að leysa úr vanda þínum. Ef allar niðurstöður eru eðlilegar er allt í lagi að sjá til og bíða eftir að þetta gangi yfir. Ef þessar öru blæðingar valda þér hins vegar erfiðleik- um þá er algengast að læknar mæli með getnaðarvarnarpill- unni til að koma reglu á blæð- ingarnar. Pillan stjórnar tíðar- hring og framkallar blæðingar á 28 daga fresti sem standa yf- irleitt stutt, þ.e. 2-3 daga, og eru oftast litlar. Pillan er notuð í svona til- vikum til að koma reglu á blæðingar, en hún er líka mjög góð getnaðarvörn. Mörgum foreldrum er illa við að setja ungar stúlkur á pilluna og telja að þær freistist þá til að stunda kynlíf fyrr en ella. Ég hvet hins vegar ungar stúlkur til að flýta sér hægt með kynlíf og muna að pillan er engin sýkingarvörn. Margir strákar, sérstaklega eldri strákarnir, eru aðgangsharðir, en munið bara að þið megið segja nei, og að nei þýðir nei. Pað liggur ekkert á að byrja að leggja stunda á kynlíf, og stelpur eiga alls ekki byrja fyrr en þær eru sjálfar tilbúnar. Gangi þér vel Þorsteinn Spurningar má senda til „Hverju svarar læknirinn?“ Vikan, Seljavegi 2, 101 Reykjavík. Farið er með öil bréf sem trúnaðarmál og þau birt undir dulnefni. 56 Vikan Netfang: vikan@frodi.is
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.